Alles wat je nodig hebt voor het vak Jeugd en Recht vind je in deze samenvatting! Je vindt hier een samenvatting van het boek Jeugdrecht in de praktijk, alle verplichte artikelen, alle hoorcolleges en de studievragen.
Week 1: Familierecht
Jeugdrecht in de praktijk – Inleiding
Jeugdrecht omvat:
1. Het familierecht (Afstamming, minderjarigheid, ouderlijk gezag)
2. Vrijwillige jeugdhulp
3. De kinderbescherming
4. Het jeugdstrafrecht
Historische ontwikkelingen in het Nederlandse jeugdrecht:
- Gelijktijdig ontstond een systeem van kinderbescherming en een apart jeugdrechtsysteem
rond 1900, tegen de achtergrond van de ‘sociale kwestie’.
o Er was oog voor verpaupering van gezinnen (Industrialisatie en urbanisatie).
Reactie: Roep om actief staatsoptreden ter bescherming van het kind. Dit
leidde tot de Kinderwetten in 1901.
Kinderwetten: Kinderbescherming en jeugdstrafrecht: Bescherming en gepaste sanctionering van
kinderen.
EVRM: Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
vrijheden. Aangenomen in 1950.
Uitspraken van het Europees Hof voor de rechten van de mens speelden een grote rol in de
ontwikkeling van de mensenrechten in Europa, vooral voor rechten voor kinderen. Dit werd
versterkt door de aanname van het IVRK.
IVRK: Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Aangenomen in 1989. Meest
omvattende mensenrechteninstrument.
4 algemene principes:
1. Alle kinderen hebben recht op alle rechten en vrijheden die in het verdrag worden
genoemd, zonder discriminatie van welke aard ook.
2. Bij alle maatregelen betreffende kinderen vormen de belangen van het kind de eerste
overweging.
3. Alle kinderen hebben recht op leven, overleven en ontwikkeling.
4. Alle kinderen hebben het recht om hun mening te geven en te participeren in
beslissingen die hen betreffen, in overeenstemming met hun leeftijd en rijpheid.
Kinderombudsman: Onafhankelijk instituut dat de ontwikkeling van de rechten van het kind
controleert.
, Jeugdrecht in de praktijk Hoofdstuk 1 – Familierecht
Familierecht: Rechtsverhouding tussen personen op het gebied van families en relaties, zowel
verticaal al horizontaal.
Verticale relaties: Afstamming en ouderlijk gezag.
Horizontale relaties: Huwelijk en geregistreerd partnerschap.
Afstammingsrecht: Regelt afstamming tussen ouders en kinderen. Benoemt wie volgens de wet
familie van elkaar is. Dit recht geeft het kind een rechtsbetrekking tot zijn familie.
Afstammingsrecht is een dwingend recht: Het staat vast, er is geen ruimte om dingen op dit
gebied naar eigen inzicht te bepalen of regelen.
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) heeft in Nederland een rechtstreekse
werking: De rechterlijke macht moet alle wetgeving en bestuur direct aan het EVRM toetsen.
Nederlanders kunnen bij de rechter tegen beslissingen van de overheid bepalingen uit het
EVRM inroepen.
Moeder door geboorte: De vrouw uit wie het kind is geboren is voor de Nederlandse wet de
juridische moeder, met alle rechten en plichten die daarbij horen.
Geldt ook als bij de bevruchting genetisch materiaal van anderen is ingebracht. Een
draagmoeder wordt bijvoorbeeld gezien als juridische moeder. De wensmoeder kan alleen
juridische moeder worden via adoptie.
Vaderschap van rechtswege: De vader van een kind is de man die op het moment van de geboorte
getrouwd is/geregistreerd partnerschap heeft met de vrouw uit wie het kind is geboren.
Hij wordt gezien als de biologische vader.
Als het kind wordt geboren voor het huwelijk/partnerschap, dan is er geen vaderschap van
rechtswege. De man moet het kind dan erkennen.
Moederschap van rechtswege: Sinds 2014, voor de tweede moeder. Hiervoor gelden 2 voorwaarden:
- Er moet sprake zijn van een formele relatie van de ‘meemoeder’ of ‘duomoeder’ met de
geboortemoeder op het moment van de geboorte van het kind.
- Het kind moet zijn verwekt door kunstmatige inseminatie met een onbekende donor.
o Dit is niet nodig voor juridisch vaderschap.
Ouder door erkenning: Erkenning staat los van biologisch vaderschap. Het schept een juridische
relatie tussen de man die het kind erkent en het kind. Sinds 2014 kan dit ook voor vrouwenparen.
Verschil met ouderschap van rechtswege: Toestemming van de moeder is vereist. Als dit niet
kan, kan vervangende toestemming door de rechter worden gegeven.
Erkenning is niet mogelijk wanneer:
o Moeder of kind (vanaf 12 jaar) geen toestemming geeft
o Het kind al 2 ouders heeft
o De man vanwege te nauwe verwantschap geen huwelijk met de moeder mag sluiten
(broer, vader, oom van de vrouw)
o De man nog geen 16 jaar is
,Ouder via gerechtelijke vaststelling: Partners die geen juridisch ouder willen zijn. Geldt voor het
vaderschap ook voor een man die overlijdt voordat hij het kind heeft erkend.
De geboortemoeder kan in principe tegen de wil van degene die het betreft via de rechter
het juridisch ouderschap afdwingen.
Ouderschap via adoptie: Alle gevolgen die de Nederlandse wet aan het ouderschap verbindt zijn ook
van toepassing op ouders die door adoptie een kind krijgen.
Gevolgen van het juridisch ouderschap:
- Het ontstaan van een familierechtelijke betrekking tussen het kind, zijn ouders en
bloedverwanten.
- Gezag over het kind of hierom kunnen vragen.
- Recht op (en plicht tot) omgang met het kind.
- Onderhoudsplicht: Kosten dragen voor de verzorging en opvoeding tot het kind meerderjarig
is (tot 21e jaar).
- Kinderen zijn erfgenamen.
- Rechtsgevolgen: Familienaam, nationaliteit, fiscaal (erf- en schenkbelasting), sociale
zekerheid en diverse procesrechtelijke gebieden.
Adoptie
Nederlandse adopties moeten aan verschillende voorwaarden voldoen:
- Adoptie moet in het belang van de jeugdige zijn.
- Op het moment van het adoptieverzoek moet vaststaan dat het kind niets meer van zijn
biologische ouders in de rol van ouders te verwachten heeft.
- Een kind mag alleen worden geadopteerd zolang het onder de 18 jaar is.
- De mening van het kind speelt ook een rol: Boven de 12 jaar mag een kind zelf laten weten
hoe hij/zij over adoptie denkt (kan eventueel ook bij kinderen jonger dan 12).
- Grootouders mogen hun kleinkind niet adopteren.
Eisen voor biologische en beoogde adoptiefouders:
Biologische ouders:
o Adoptie gaat niet door als de biologische ouders er negatief tegenover staan
(Behalve bij mishandeling, verwaarlozing of wanneer er niet/nauwelijks in
gezinsverband is samengeleefd).
o De biologische moeder moet op het moment van adoptie minimaal 16 jaar zijn.
o De biologische moeder mag op het moment van adoptie niet meer het gezag over
het kind uitoefenen.
Adoptiefouders:
o Adoptiefouders moeten minimaal 18 jaar ouder zijn dan het kind dat ze willen
adopteren.
o Adoptiefouders moeten al minimaal 3 jaar samenwonen.
o Het kind moet al minimaal een jaar bij hen thuis wonen en door hen worden
verzorgd en opgevoed voordat adoptie plaatsvindt.
Adoptie over landsgrenzen heen verloopt volgens de volgende stappen:
, - Adoptiefouders dienen een verzoek in.
- Raad voor de Kinderbescherming voert onderzoek uit naar de geschiktheid van de ouders.
- Wanneer adoptiefouders geschikt worden bevonden, moeten zij een verplichte
voorlichtingscursus over de gevolgen van adoptie volgen.
- Minister moet beginseltoestemming geven.
- Adoptiefouders gaan via een bemiddelingsbureau op zoek naar een adoptiekind.
Adoptie is pas mogelijk na 1 jaar (bij 2 adoptiefouders) of 3 jaar (bij 1 adoptiefouder) zorg en
opvoeding voor het kind.
Iedereen in Nederland mag adopteren: (Niet-)getrouwde stellen, homostellen etc.
Minderjarigheid
Minderjarigheid en ouderlijk gezag: Minderjarigen staan onder gezag van hun ouders of voogd. Voor
het recht zijn jongeren nog niet volledig zelfstandig. Ouders/voogd hebben zeggenschap over
opvoeding en verzorging, financiële zaken en juridische handelingen.
Ouderlijk gezag heeft alleen betrekking op minderjarige kinderen, eindigt als het kind 18 is.
Handelingsonbekwaam: Minderjarigen kunnen niet zelfstandig in het juridisch verkeer optreden of
zelfstandig dure artikelen aanschaffen.
Handlichting: De rechter kan een minderjarige op diens verzoek en met toestemming van
ouders voor bepaalde rechtshandelingen handelingsbekwaam verklaren.
Bv. bij een medische beslissing, psychiatrische dwangopname of hoorrecht van
minderjarigen.
Hoorrecht: Minderjarigen moeten vanaf 12 jaar in alle zaken betreffende het gezag die hen
rechtstreeks raken door de rechter in de gelegenheid worden gesteld om hun mening kenbaar te
maken.
De rechter dient dit mee te nemen en uit te leggen waarom en in hoeverre zijn beslissing
aansluit/afwijkt van de wensen van de minderjarige.
Informele rechtsgang: Een minderjarige kan zelfstandig de rechter verzoeken een beslissing te namen
over gezag, omgang of benoeming van een bijzondere curator.
Ouderlijk gezag
Gezagsrecht is een dwingend recht: Niet ter vrije bepaling van ouders of andere betrokkenen.
Er is wel vrijheid over de invulling en uitoefening van het gezag.
Er gelden publiekrechtelijke bepalingen: Leerplichtwet, kinderbeschermingsmaatregelen etc.
Hier moeten ouders zich aan houden.
Ouderlijk gezag kan alleen worden beperkt of afgenomen met een maatregel van de
kinderbescherming of door de kinderrechter.
Maximaal 2 ouders per kind kunnen gezag hebben.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yaelleq. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
