De rechterlijke macht – Staat georganiseerd in de Grondwet en de Wet op rechterlijke
organisatie
Belangentegenstelling – is veelal de basis van al dan niet omvangrijke juridische
problemen
Eigenrichting – Wil zeggen in een geschil gelijk halen door zelf geweld te gebruiken. Het
recht van de (economisch) sterkste geldt dan. Eigenrichting is niet geoorloofd.
Alleen de overheid (politie/leger) mogen met behulp van geweld handhaven.
De overheid heeft monopolie van rechtshandhaving met behulp van dwangmiddelen
- geldboete
- gevangenisstraf
In Nederland kennen we lagere en hogere rechters, deze rechters hebben een eigen
terrein waarop zij rechtspreken.
Zittende magistratuur – we spreken van een zittende magistratuur omdat de rechters
(rechterlijke ambtenaren) in de rechtszaal blijven zitten als zij aan het woord zijn.
Hoe de rechterlijke macht georganiseerd is, is te lezen in de GW en de Wet op rechterlijke
organisatie.
Rechterlijke
macht
Hoge raad Gerechtshoven Rechtbanken
Een juridisch probleem wordt eerst door een lagere rechter in één van de rechtbanken
bekeken en beoordeeld
19 rechtbanken in totaal in Nederland.
- De Rechtbank is het eerste gerecht.
- de rechtbank kent meervoudige kamers met drie rechtsprekende rechters
- en enkelvoudige kamers met één sprekende rehter
Voorbeelden zijn: Kantonrechter en politie rechter
,Uitspraak hiervan word Vonnis genoemd
Niet eens met het vonnis -> in hoger beroep gaan bij één van de VIJF gerechtshoven.
De rechters bij een gerechtshof (het hof) noemen we raadsheren.
In de regel wordt er gesproken in een meervoudige kamer -> dus rechtspraak door 3
raadsheren.
Eenvoudige zaken worden echter door 1 raadsheer behandeld.
Niet eens met de uitspraak (ook wel arrest genoemd) van het hof -> Cassatie
Cassatie = het geschil voorleggen aan de hoogste rechtscollege in NL de Hoge raad.
Ook de rechter in de Hoge raad wordt raadsheer genoemd.
De hoge raad spreekt recht met 5 raadsheren. De uitspraak is net zoals bij het
gerechtshof een arrest.
In cassatie gaan bij de Hoge raad is iets anders dan in hoger beroep gaan bij het
gerechtshof.
In hoger beroep kijkt de rechter nogmaals of de rechter in de rechtbank alle feiten goed
heeft beoordeeld, of er voldoende bewijs is en of het recht juist heeft toegepast.
In cassatie bij de Hoge raad wordt niet opnieuw gekeken of de feiten wel kloppen, hij kijkt
alleen of de lagere rechter het recht juist heeft toegepast.
Als het niet juist is toegepast wordt de zaak terugverwezen naar een lagere rechter die
opnieuw uitspraak moet doen. Hij zal hierbij het oordeel van de Hoge raad in acht moeten
nemen
Sanctie – word gesteld op het niet naleven van een rechtsregel. Een sanctie is een middel
om naleving van bijv een voorschrift af the dwingen, of als straf voor een overtreding.
Onrechtmatige daad -> art. 6:162 BW.
Last onder dwangsom – een overtreder bijvoorbeeld voor elke dag dat hij de overtreding
niet ongedaan maakt, een geldbedrag moet betalen. Zie Art 5:32 Algemene wet
bestuursrecht.
Hoofdstuk 2: Indeling van het objectieve recht
Het objectieve recht omvat de de rechtsregels die door de overheid zijn vastgesteld of
erkend met het doel de samenleving te ordenen, en die in beginsel door sancties –
gehandhaafd kunnen worden.
Wordt ook wel aangeduid met positief recht of geldend recht.
Privaatrecht – Publiekrecht
Het belang van dit onderscheid is dat het privaatrecht de rechtsverhouding tussen
burgers onderling regelt. Het individueel belang staat hier centraal
Het publiekrecht regelt de verhouding tussen overheid en burgers. Het algemeen belang
staat hier centraal
Privaatrecht – ook wel burgerlijk recht genoemd.
Rechtsverhouding tussen personen onderling.
Onder personen verstaan we de natuurlijke persoon (mens) maar ook rechtspersoon
Rechtspersoon -> organisatievorm die voor veel handelingen net als natuurlijke personen
aan het rechtsverkeer mag deelnemen (art 2:5 BW).
- de stichting
- de vereniging
- naamloze vennootschap NV
- besloten vennootschap BV
, Publiekrecht
Heeft betrekking op de rechtsverhouding tussen overheid en burger. Het staats- en
bestuursrecht evenals het strafrecht en het recht van de Europese unie maken ook deel
uit van publiekrecht.
Bestuursrecht
De overheid heeft de taak om wetten op diverse gebieden uit te voeren.
- milieu
- bouwen
- sociale verzekeringen
- belastingen
Bij de uitvoering van deze wetten nemen bestuursorganen, zoals het bestuur van een
gemeente (het college van burgemeester en wethouders(B&W)), provincie (het college
van Gedeputeerde Staten) en de rijksoverheid (minister), besluiten.
Strafrecht
In het strafrecht is het een zaak tussen de verdachte en de samenleving.
Namens de samenleving treedt het OM (openbaar ministerie) op. Deze wordt
vertegenwoordigd door een officier van justitie (OvJ)
Nuancering privaat/publiekrecht
Indien de overheid niet als zodanig, maar als rechtspersoon, dus net als burger, aan het
rechtsverkeer deelneemt wordt het privaatrecht in acht genomen.
Voor het onderscheid tussen privaatrecht en publiekrecht is ook de wijze van
rechtshandhaving van belang.
De handhaving van regels die tot het privaatrecht behoren wordt aan de partijen zelf
overgelaten.
De handhaving van regels die tot het publiekrecht behoren is aan de overheid
voorbehouden
Materieel recht:
Het materieel recht bevat regels die rechten verlenen en verplichtingen opleggen tussen
burgers onderling en tussen burgers en overheid, maar ook tussen overheden onderling.
Het zijn de regels waarmee iedereen in het beginsel dagelijks te maken heeft.
Het Wetboek van Strafvorderingen (Sv) geeft regels voor de wijze waarop de regels van
het materiële strafrecht gehandhaafd kunnen worden.
Formeel recht (procesrecht):
Het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) geeft regels voor de manier waarop de
regels van het materiële privaatrecht gehandhaafd kunnen worden, dus de regels die
aangeven hoe iemand zijn privaatrechtelijke rechten kan afdwingen tegenover anderen.
Dagvaarding
Is een oproep aan iemand om op een bepaalde, door de rechter vastgestelde dag te
verschijnen om terecht te staan voor het in dagvaarding omschreven feit. Vonnis word
ongeveer 14 dagen later uitgesproken
Hoofdstuk 3: Wat wordt verstaan onder recht?
Objectief en subjectief recht
objectief recht: (de regels, vergelijk het engelse Law)
subjectief recht: ( de bevoegdheid of plicht, denk aan het engelse Right)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper limelanie7. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.