Dit is een samenvatting van alle lessen van PBFG09 uit het schooljaar . Alle nodige afbeeldingen uit de Powerpoints zijn erin verwerkt. Tip: open de samenvatting NIET in Word Online, maar in de desktop app. Hierdoor zal de layout beter tot z'n recht komen!
Les 1: H. 40.1 & 40.2
Anatomie: Vorm van organisme
Fysiologie: functies die worden uitgevoerd door organisme
Vorm is afhankelijk van natuurlijke wetten; temperatuur, massa, dichtheid, zuurtegraad,
lichtintensiteit, weerstand.
Controvergente evolutie: zelfde soort aanpassingen (gebeurd sneller bij zelfde omstandigheden)
Uitwisseling stoffen wordt bepaald door de omvang en bouw van een organisme.
- Diffusie over plasma membraan
- Waterige oplossing (1-cellige organismen in water /
zoetwaterpoliepen)
Complexe organismen hebben gevouwen interne
oppervlakten voor uitwisseling stoffen.
Complexe organismen -> hiërarchische opbouw
- Gespecialiseerde cellen, georganiseerd in weefsels
met verschillende functies
- Weefsels vormen organen vormen orgaansystemen:
- Verteringssysteem
- Ademhalingssysteem
- Reproductiesysteem
Epitheelweefsel
- Buitenkant organismen + bekleding van organen
- Cellen zitten dicht op elkaar
- Vormen:
- Kubusvormig
- Kolomvormig
- Schubvormig
- Samenstelling:
- Simpel (1 cellaag)
- Gelaagd (meerdere cellagen)
- Pseudo gelaagd (1 cellaag met cellen van
verschillende lengten)
Epitheelweefsel heeft 2 verschillende oppervlaktes:
- Apicale oppervlak: zit aan buitenkant van orgaan
- Basale oppervlak: zit aan binnenkant van orgaan
- Hieronder ligt de basale lamina
,Bindweefsel
- Bindt en ondersteunt andere weefsels
- Bestaande uit cellen verspreid in een extracellulaire matrix. Matrix bestaat uit vezels in een
vloeistof/gel-achtige-/vaste basis. In de matrix zijn 2 soorten cellen:
- 2 soorten cellen:
- Fibroblasten -> scheiden eiwitten af voor extracellulaire vezels
- Macrofagen -> spelen rol in immuunsysteem
- 3 soorten vezels:
- Collageen vezels -> zorgen voor stevigheid en flexibiliteit
- Elastische vezels -> rekken en keren terug in originele vorm
- Reticulaire vezels -> verbinden bindweefsels met aangrenzende weefsels
- Combinaties van deze 3 soorten vezels kan 6 typen bindweefsel opleveren:
- Los bindweefsel -> bindt epitheel met onderliggend weefsel, houdt organen op zijn plek
- Kraakbeen -> sterk en flexibel
- Vezelig bindweefsel -> zit in pezen, verbindt spieren met botten
- Vetweefsel -> slaat vet op voor isolatie en brandstof
- Bloed -> bestaande uit bloedcellen en bloedplasma
- Botten -> vormt skelet
,Spierweefsel
- Lange cellen; spiervezels -> trekken samen door signalen van zenuwcellen
- 3 typen:
- Skeletspieren -> bewuste bewegingen (handen, benen, gezicht)
- Gladspierweefsel -> onbewuste bewegingen in vele organen (darmen, blaas, bloedvaten)
- Hartspierweefsel -> samentrekking hart
Zenuwweefsel
- Signaleert impulsen en geeft signalen door
- Zenuwweefsel bevat:
- Neuronen/zenuwcellen -> geven impulsen door
- Gliacellen/glia -> verzorgen en isoleren neuronen
Endocriene signalen
- Hormonen -> via bloed -> receptorcellen
- Langzaam maar langdurig
- Effects vaak het hele lichaam
Zenuwsignalen
- Snel, kort van duur
- Kunnen worden ontvangen door andere zenuwcellen,
spiercellen en endocriene cellen
Interne milieu
- Regulator: gebruikt interne controle mechanismen om het interne
milieu aan te passen aan schommelingen in het externe milieu
- Comformeerder: interne milieu verandert mee met het externe milieu
Homeostase
- In stand houden van interne balans (mens: temp, pH bloed,
glucose concentratie op constant niveau)
- Mechanismen passen interne milieu aan
- Soms is grote schommeling boven/onder instelpunt een
stimulus; als wordt gedetecteerd door sensor, wordt reactie
opgeroepen
- Reactie brengt waarde variabele weer terug tot instelpunt
Evenwicht van homeostase wordt in stand gehouden door
negatieve feedback (helpt variabele terug te keren naar
instelpunt)
Positieve feedback loops treden ook op in dieren maar dragen
meestal niet bij tot homeostase
, Les 2: H. 40.3 & 40.4
Thermoregulatie: proces waarbij dieren interne temp binnen bepaalde range houden
Endotherme dieren: Genereren warmte door metabolisme (vogels en zoogdieren)
- Kost veel energie
- Actief over grote range externe temperaturen
Ectotherme dieren: Halen warmte uit externe bronnen (meeste ongewervelden, vissen, amfibien,
niet-vliegende reptielen)
- Grotere variatie aan interne temperaturen
Poikilotherm: lichaam varieert met omgevingstemperatuur
Homeotherm: lichaamstemperatuur is relatief constant
4 Manieren voor warmte uitwisseling van dieren
- Geleiding
- Luchtstroom
- Straling
- Verdamping
Thermoregulatie zoogdieren -> is het integumentair systeem betrokken (buitenkant dier): huid, haar
en nagels
5 Aanpassingen die dieren gebruiken als thermoregulatie
- Isolatie
- Aanpassing bloedsomloop
- Koeling door verdamping
- Gedragsreacties
- Aanpassen van metabolische warmteproductie
Isolatie -> zoogdieren en vogels
- Huid
- Veren
- Vacht
- Vet
Aanpassing bloedsomloop
- Regulatie bloedstroom naar lichaamsoppervlak beïnvloedt thermoregulatie sterk
- Vasodilatatie: toename bloedstroom naar huid, meer warmteverlies
- Vasoconstrictie: afname bloedstroom naar huid, minder warmteverlies
- Beperking warmteverlies -> tegenstroomprincipe (marine zoogdieren, vogels en insecten)
Koeling door verdamping
- Verdamping van zweet
- Hijgen (honden, vogels)
- Badderen -> koelt huid
Gedragsreacties
- Zowel endotherme en ectotherme dieren doen dit
- Zoals deze libelle
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Gonzo420. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
