Anatomie en fysiologie
Hoofdstuk 8 - Het zenuwstelsel
8.1
Het zenuwstelsel:
- meet het interne en externe milieu;
- integreert informatie van de zintuigen;
- coördineert gewilde en ongewilde reacties van vele andere orgaanstelsels
1. Centrale zenuwstelsel (CZS)
- hersenen + ruggenmerg
- Integreert en coördineert de verwerking van sensorische informatie en het doorgeven
van impulsen naar de spieren
- functies zoals intelligentie, geheugen en emoties
2. Perifere zenuwstelsel (PZS)
- Communicatie tussen CZS en rest van lichaam gaat via het PZS
- al het zenuwweefsel buiten het CZS
Sensorische informatie die buiten het
zenuwstelsel door zogenoemde zintuigen
of receptoren wordt geregistreerd, wordt
doorgegeven door het afferente
gedeelte van het PZS naar plaatsen in
het CZS waar de informatie wordt
verwerkt.
Daarna zendt het CZS motorische
impulsen door middel van het efferente
gedeelte van het PZS naar spieren en
klieren.
Het efferente gedeelte van het PZS wordt
onderverdeeld in het somatische
zenuwstelsel (SZS), dat de skeletspieren aanstuurt en het autonome zenuwstelsel (AZS),
dat zorgt voor automatische, onwillekeurige regulering van glad spierweefsel,
hartspierweefsel, klierwerking en vetweefsel.
Het AZS bestaat uit en sympatisch en parasympatisch gedeelte die overwegend
tegengesteld werken.
8.2
Zenuwweefsel bestaat uit twee soorten cellen: neuronen en neuroglia.
Neuronen zijn de basiseenheden van het zenuwstelsel. Bij alle neurale functies
communiceren neuronen zowel onderling als met andere celtypen.
,De neuroglia is het steunweefsel van het zenuwstelsel bestaande uit een fijn
ondersteunend reticulum of netwerk waarin zich typisch vertakte cellen, de neurogliacellen
(gliacellen), bevinden. Een deel van de cellen werkt als fagocyten.
8.2.1 Neuronen
Een neuron heeft:
1. Een cellichaam
2. verschillende vertakte, gevoelige dendrieten
3. een lange axon
4. een of meer synaps knoppen
- Bij elke synaps knop communiceert het neuron
met een andere cel.
- De meeste neuronen hebben geen centriolen, waardoor de meeste neuronen in het
CZS zich niet kunnen delen. Als ze kapot gaan kunnen ze niet worden vervangen.
Het cellichaam bevat ook organellen, die energie leveren en organische verbindingen
vormen. Groepen ruw ER en vrije ribosomen, die lichaampjes van Nissl worden genoemd,
geven een grijze kleur aan gebieden die cellichamen van neuronen bevatten; deze
lichaampjes zijn verantwoordelijk voor de kleur van de grijze stof die in doorsneden van de
hersenen en het ruggenmerg zichtbaar is.
Neuronen worden in drie groepen verdeeld: sensibele neuronen, motorische neuronen en
schakelcellen.
1. Sensibele neuronen:
- vormen het afferente gedeelte van het PZS.
- ontvangen info van zintuigen
Receptoren kunnen worden ingedeeld aan de hand van de informatie die ze registreren.
Twee typen somatische zintuigen registreren informatie omtrent de buitenwereld of
omtrent onze lichaamshouding.
1. Externe receptoren: leveren informatie omtrent de uitwendige omgeving
2. proprioreceptoren registreren de positie en beweging van skelet spieren en
gewrichten.
Viscerale receptoren of interne receptoren registreren de activiteiten van een aantal
orgaanstelsels.
2. Motorische neuronen:
- efferente gedeelte
- geleiden impulsen van CZS naar andere weefsels.
- somatische motorische neuronen van het somatische zenuwstelsel zijn verbonden
met skeletspieren, Visceromotorische neuronen van het autonome zenuwstelsel
zijn met alle andere effectoren verbonden.
3. Schakelcellen:
- bevinden zich geheel in de hersenen en in het ruggenmerg.
- verbinden andere neuronen
, - doorschakelen sensorische informatie en coördinatie
motorische activiteit BELANGRIJK
- hoe complexer de reactie op een prikkel, hoe meer
schakelcellen Neuronen verrichten alle functies
van het zenuwstelsel met
betrekking tot communicatie,
8.2.2 Neuroglia informatieverwerking en regeling.
Neurogliacellen zijn talrijker dan
Neurogliacellen zijn zowel in het CZS als PZS te vinden. Er neuronen en hebben functies die
zijn vier typen neurogliacellen in het CZS. noodzakelijk zijn voor het behoud
1. Astrocyten van de fysische en biochemische
- Meest voorkomende soort neurogliacel structuur van zenuwweefsel en
- geven chemische stoffen af die noodzakelijk zijn voor voor het overleven van neuronen
het handhaven van de bloed-hersenbarrière, die het
CZS van de algehele circulatie isoleert. →
haarvaten van het CZS worden ondoorlaatbaar voor veel stoffen die het
functioneren van de neuronen kunnen belemmeren.
2. Oligodendrocyten
- hebben kleinere cellichamen en minder uitlopers dan astrocyten. Hun dunne, lange
uiteinden zijn rond axonen gewikkeld, waardoor een vliezige schede rond het axon
wordt gevormd die uit myeline bestaat.
- Myeline dient als elektrische isolator en verhoogt de snelheid waarmee een
actiepotentiaal zich langs het axon voortplant.
- Elk oligodendrocyt voorziet een kort gedeelte van een axon van een mergschede,
zodat er veel oligodendrocyten nodig zijn om een heel axon met myeline te
bedekken. Zo’n axon wordt gemyeliniseerd genoemd.
- Deze gebieden vormen de witte vloeistof
3. Microgliacellen
- kleinste en minst voorkomende neurogliacellen in het CZS.
- Fagocyterende cellen die zijn ontstaan uit witte bloedcellen; ze zijn naar het CZS
verplaatst toen het zenuwstelsel in ontwikkeling was.
- Beschermende functie
4. Ependymcellen
- bekleden het centrale kanaal van het ruggenmerg en de compartimenten (ventrikels)
van de hersenen; deze holten in het CZS zijn met cerebrospinale vloeistof (CSF)
gevuld. Deze bekleding van epitheelcellen wordt het ependym genoemd.
- In sommige delen van de hersenen vormt het ependym CSF en op andere plaatsen
helpen de trilharen op de ependymcellen bij de circulatie van deze vloeistof in en
rond het CZS.
In het PZS zijn twee typen neurogliacellen aanwezig.
1. Satellietcellen
- omgeven en ondersteunen cellichamen in het PZS, ongeveer zoals astrocyten in het
CZS.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Cornelia13. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.