Samenvatting Praktijk – Productleer en Voedselbereiding
Week 1-2 Sportvoeding
Verhoudingen per bord
Bron: Scoren met voeding
Energie Koolhydraten:
Dubbele trainingsdag, Wedstri- Volkorenbrood, volkoren pasta,
jddag -1 & wedstrijddag zilvervliesrijst, quinoa, couscous, bonen,
linzen, aardappelen, pannenkoeken,
Eiwitten Groenten Koolhydraten ongezoete muesli, havermout, mueslirepen,
vers en gedroogd fruit, honing
25% ~ Voor een intensieve training
50% ~ Wedstrijdvoorbereiding (36u van te voren)
~ Voetballers in de groei
25%
Onderhoud Groenten:
Trainingsdag & rustdag Alle verse groenten, groenten uit diepvries,
salade en rauwkost
Eiwitten Groenten Koolhydraten
~ Na afloop van de wedstrijd
~ Voor en/of na afloop van een krachttraining
25% 25%
50%
Eiwitten:
Opbouw & herstel
KrachtVlees, gevogelte, vis, eieren, vleesvervangers,
training & wedstrijddag
tempé, tofu, noten, zaden, peulvruchten,
+1
kaas, melk, yoghurt, kwark
Eiwitten Groenten Koolhydraten
~ Op een rustdag
~ Op een dag zonder training of met een rustige
35%
(herstel)– training 30%
~ Bij gewenst verlies van gewicht
35%
,Bron: http://www.blits.org/files/downloads/de-menselijke-motor-2012-online-03.pdf
Voeding voor de inspanning:
Volg een gemodificeerd supercompensatie dieet
Vermijd vezelrijke producten de dag vóór competitie
Drink voldoende water, met name bij de voorbereiding voor competitie in een warme omgeving bij
hoge luchtvochtigheid
Doe allereerst ervaring op met voedingsinterventies alvorens implementatie ervan in de voorbereiding
voor competitie
Supercompensatie dieet: Gedurende een periode van 6 dagen wordt volgens een zogenaamd ‘tapering-down’ regime het
trainingsvolume verlaagd, terwijl de inspanningsintensiteit gehandhaafd wordt. In deze periode wordt de
koolhydraat inname middels de voeding langzaam verhoogd van 50 tot ongeveer 70-75 en%.
Voeding vlak voor de inspanning:
Gebruik een kleine, koolhydraatrijke maaltijd >2 uur vóór de start
Neem 6-8 ml/kg lichaamsgewicht sportdrank 5 min. vóór de start of tijdens de warming-up
Voeding tijdens de inspanning:
Gebruik een geschikte sportdrank
Gebruik 6-8 ml/kg lichaamsgewicht vlak vóór de start of tijdens de warming-up
Gebruik 2-3 ml/kg lichaamsgewicht elke 15-20 t min. tijdens inspanning
Koolhydraten tijdens inspanning van ongeveer 45 minuten of langer kunnen de duurcapaciteit en prestatie verbeteren. Er
wordt aangeraden om 30-90 gram koolhydraten per uur te nuttigen
Voeding na de inspanning:
Gebruik koolhydraatrijke hersteldranken, met name wanneer er binnen 24 uur weer een nieuwe
prestatie geleverd moeten worden
Start met het nemen van een hersteldrank onmiddellijk na inspanning
Koolhydraatinname tussen 1.0-1.5 g/kg lichaamsgewicht per uur
Gebruik extra water indien nodig
Sportdranken
Bron: http://www.blits.org/files/downloads/de-menselijke-motor-2012-online-03.pdf
Osmolaliteit:
Heeft te maken met de deeltjes die aanwezig zijn in een
bepaald volume.
Zorgt voor 2 gelijke concentraten
water en siroop.
Herstelvoeding:
~ Binnen 2 uur 1-2 gram koolhydraten per kg.
~ 20-25 gram eiwit in de eerste maaltijd na
inspanning of als hersteldrank.
~ Beperkt gebruik van vetrijke producten indien dit
koolhydraatinname beperkt.
~ Binnen 2-3 uur vochtinname 150% van verlies. Natrium
bevattende voedingsmiddelen stimuleren vochtretentie.
~ Alcohol (> 5%) vertraagt rehydratie.
Hypotone, Hypertone, Isotone
, Hypotone:
Bevat (algemeen genomen) minder dan 4 gram suiker/kh per 100 ml en heeft een lage
osmotische druk. Het is een dorstlesser en geeft weinig energie in de vorm van suikers.
Hypotone drank heeft een snellere opname dan water alleen. Het wordt veel gebruikt bij
recreatiesport.
Water, AA-Drink (hydration, pro-energy en sportwater), Aquarius (zero lemon) en Extran Hydro (citrus en lemon ice).
Hypertone:
Bevat meer dan 8 gram suiker/kh per 100 ml en heeft een hogere osmotische druk dan het
lichaamsvocht. Het primaire doel van deze drank is dat het dient als energieleverancier. Het
wordt trager opgenomen dan water. Deze sportdrank is ideaal 30-60 minuten voor/na sporten,
maar ook voor bouwvakkers die hard werken, studenten, ook wanneer je bijvoorbeeld een flink
stuk gaat autorijden.
AA-Drink (High Energy), Aquarius (Orange), Extran Energy (Orange en Cranberry), vruchtensappen en frisdranken.
Isotone:
Bevat (algemeen genomen) tussen de 4 en 8 gram suiker/kh per 100 ml en heeft ongeveer
eenzelfde osmotische druk als lichaamsvocht. Deze drank dient als dorstlesser, maar
tevens als energieleverancier. Deze drank wordt veel gebruikt bij duursporters.
Isostar, Aquarius of AA Isotone en AA-drink isotone
Week 3-4 Medische voeding
,Een categorie speciaal bewerkte of samengestelde producten voor bijzondere voeding die door patiënten als
dieetvoeding onder medisch toezicht gebruikt wordt.
1. Standaard: Energiegehalte < 1,5 kcal/ml Eiwitgehalte < 7,0 g/100 ml
2. Energie- en/of Eiwitverrijkt:
Energieverrijkt: 1,5 t/m 1,9 kcal/ml Eiwitgehalte < 7,0 g/100 ml
Eiwitverrijkt: laag, middel, hoog: er is sprake van eiwitverrijking bij >20en% eiwit bij voeding of bij
gebruik van 5 -7 flesjes kan het de normale voeding vervangen.
Verrijkte drinkvoeding: met extra vitaminen en mineralen bv: Ensure Plus Advance (HMB (spierkracht)
+ Vit.D), Resource HP/HC (Vit D).
Geconcentreerde drinkvoeding: evenveel energie maar in mindere hoeveelheid (125ml tegenover 200
ml).
Ziektespecifieke drinkvoedingen: bijvoorbeeld diabetes (Glucerna, Diasip), COPD (Respifor),
nierziekten (Nepro), verterings- en resorptiestoornissen (Vital 1.5, SurviMed)
Polymeer: intacte eiwitten, vetten en koolhydraten.
Oligomeer: gedeeltelijk gesplitste eiwitten (oligopeptiden) en triglyceriden met lange-keten-
en middellange-keten-vetzuren.
Monomeer: eiwitbron bestaat uit vrije aminozuren.
Modulair: Voeding met alleen eiwitten óf vetten óf koolhydraten, of een combinatie van deze
voedingsstoffen. Deze modules kunnen gemengd worden in maaltijden en dranken.
5 Categorieën Basis Aanbeveling
Energie en/of eiwitrijke drinkvoeding - Melk 1. Gewone voeding
Compacte drinkvoeding - Yoghurt 2. Modules (Iso- Fantomalt etc.)
Standaard drinkvoeding - Sap (juicy style) 3. Drinkvoeding
Ziekte specifieke drinkvoeding - Kant en klaar 4. Sondevoeding
Mixtures en modules - Poedervorm
Categorie Dosering Productinfo Module
, Energieverijkend 3 x 30 ml per dag Lange ketens triglyceriden – Calogen
vet emulsie
- Verwerken in koude of warme
gerechten
- Verkrijgbaar bij een
dieetbehandeling van dietist of arts
- Erg bewerkt (kleur, houdbaarheid,
smaak)
- Meerdere varianten en smaken
(aardbeiensmaak)
Energieverijkend Per 100 ml Aanvullende drank Duocal
Koolhydraten + vet 1 afgestreken Vochtrestrictie 1 g = 4 kcal
maatschepje (1,2 gram)
- Zuigenlingenvoeding
Energie berekening: - Bevat geen eiwitten
1 maatschapje per 100 - Wordt vergoed bij metabole
ml aandoeningen
- Wordt gebruikt bij bijv. nier- of
1,2 gram = 5,9 kcal leverziekte.
100 gram = 492 kcal - Verwerken in warme of koude
gerechten
Energieverijkend Kinderen = 50 g Aanvullende energiebron Fantomalt
Koolhydraten + vet Volwassenen = 100 g
- Aanmaken met koude vloeistof
1 schep = 5 g = 19 kcal - Het zou het beste opgelost
kunnen worden met
1 g = 4 kcal melk/kookroom
100 g = 96 kh x 4 = 384 - Verwerken in warme of koude
kcal dranken
Eiwitverrijkend 13-15 gram per dag Dieetvoeding voor die niet in staat Protifar
zijn om via gewone voeding
Scheppen (2,5g) = 2,2 voldoende eiwit binnen te krijgen
gram eiwit
- Niet voor kinderen onder 3 jr.
Per 100 g 87,2 g eiwitten - verandert écht de smaak van een
gerecht
- Verwerken in zoete of hartige
dranken en voeding
- Wordt niet vergoed
Eiwitverrijkend 30 ml = 15 g eiwtten Eiwitrijke dieetvoeding Prosure
- Niet vegetarisch ( bevat varken )
- Kan toegevoegd worden aan
koude of warme dranken of als
siroop met water
Energie- als - Verwerken in maaltijden Natuurlijke
eiwitverrijkend - Eerste optie
- Griekse yoghurt, oliën, melk, producten
bakvet, kaas, kwark etc.
- Volle producten bevatten meer
eiwitten dan mager/halfvol
Week 5-6 baby- en kindervoeding