College aantekeningen
Complete samenvatting colleges Inleiding Strafrecht voor niet-juristen
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Alle colleges zijn in deze aantekeningen/samenvatting opgenomen.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Inleiding strafrecht voor niet-juristen Samenvatting collegesCollege 1 09-09-2021
Strafzaak begint altijd bij een rechtbank.
Vroeger hadden we een kantonrechter met eigen gebouw, aparte tak binnen de rechtspraak als het
ware, tegenwoordig is de kantonrechter ingelijfd in de rechtbank en heeft nog wel zijn eigen taken,
maar doet dat nu wel onder ‘het kleed’ van de rechtbank.
Als de verdachte of officier van justitie het niet eens is met de uitspraak van de rechtbank, dan kun je
nog een stapje hoger (in hoger beroep) het gerechtshof doet de strafzaak dan nog een keer over.
Is een van de partijen het dan nog niet eens met het eindoordeel, dan kunnen ze nog hoger gaan
naar de Hoge Raad. Zij doen de zaak niet helemaal opnieuw. Kijkt alleen naar de vraag of het
gerechtshof de wet goed heeft uitgelegd en toegepast.
Daarna kun je zelfs nog hoger gaan, naar het Europees hof voor de rechten van de mens.
De belangrijkste rechtsgebieden:
Civiel recht (privaatrecht):
regelt de ‘horizontale’ rechtsbetrekkingen tussen burgers (verbintenissen uit de wet (contracten),
onrechtmatige daden, huwelijksrecht, etc.) en de rechten van burgers tegenover derden (bijv.
eigendomsrecht).
Bestuursrecht:
regelt de ‘verticale’ rechtsbetrekkingen tussen de overheid en burgers. Bevoegde overheidsinstanties
kunnen eenzijdig de rechtspositie van de burger wijzigen (het verlenen of weigeren van een
vergunning, het opleggen van verplichtingen, etc.).
Strafrecht:
regelt de mogelijkheden van de overheid om burgers een strafrechtelijke sanctie op te leggen en in
de aanloop daar naartoe procesrechtelijke bevoegdheden uit te oefenen en dwangmiddelen toe te
passen.
Doel materieel strafrecht:
Normbevestiging door leedtoevoeging. (Om ongewenst gedrag te voorkomen worden bepaalde
gedragingen strafbaar gesteld. Tegenwoordig bestaat dit leed uit het beperken van iemands vrijheid
en afnemen van vermogen).
,Normbevestiging: Strafoplegging is een krachtig signaal dat bepaalde gedragingen onwenselijk zijn
en niet worden getolereerd.
Leedtoevoeging: Bestraffen is pijn doen -> vrijheden of vermogen ontnemen. De legitimatie daarvan
is enigszins problematisch. Daarom moet strafoplegging met de grootst mogelijke zorg en
waarborgen worden omringd. Het strafrecht als ultimum remedium.
Het strafrecht is gebaseerd op een aantal uitgangspunten/principes.
3 uitganspunten:
1. Burgers zijn verantwoordelijk voor hun eigen gedragingen. Mensen kunnen worden aangesproken
op gemaakte keuzes.
2. Er moet ook sprake zijn van een minimale schuld in de zin van verwijtbaarheid. Van de dader
wordt gevergd dat hij anders handelde. Verwijtbaarheid = vermijdbaarheid (er mag nooit worden
gestraft als er geen verwijtbaarheid is).
3. Het gaat om een gedraging. Van een (rechts)persoon. Gedachten zijn niet strafbaar.
Doel strafprocesrecht
- Doel strafproces: Het verzekeren van de juiste toepassing van het materïele strafrecht.
- Het strafprocesrecht bevat de regels die gaan over de toepassing van het materiële strafrecht op
een concreet geval.
- De fasen van een strafproces zijn:
Vooronderzoek/opsporing
Vervolging/berechting
Tenuitvoerlegging
Doodslag = met opzet iemand vermoorden
Moord = met opzet iemand vermoorden met voorbedachten rade.
Sub-regels nulla poena-regel
1. Wettelijke strafbepaling: geschreven strafbepaling
2. Voorafgegane strafbepaling: verbod van terugwerkende kracht
3. Eis van bepaaldheid (lex certa-beginsel/ ‘Bestimmtheitsgebot’) (zo nauwkeurig mogelijk worden
beschreven)
4. Verbod van analogie: interpreteren delictsomschrijving (te extensieve uitleg/interpretatie is niet
toegestaan, de wet niet te ruim uitleggen)
, Interpretatiemethoden
1. Taalkundig/grammaticaal: betekenis van het woord in het gewone taalgebruik/in zinsverband
2: Teleologisch: het doel van de bepaling staat centraal
3: Systematisch: uitleg van een bepaling hangt af van het systeem van de regeling waarin de bepaling
is opgenomen
4. Historisch: uitleg hangt af van wat daarover is gezegd bij de totstandkoming van de wet/ in
vroegere regelingen
Wanneer is interpretatie te extensief?
Toegestane extensieve interpretatie:
Elektriciteit is een goed (elektriciteitsarrest)
Virtuele zwaard is een goed (Runescape-arrest)
Niet toegestane te extensieve interpretatie (analogie-verbod):
APV: Het is de eigenaar of houder van een hond verboden die hond te laten verblijven of te laten
lopen:
a. binnen de bebouwde kom op de weg zonder dat die hond aangelijnd is;
-> Dit geldt niet voor katten
Voorwaarden voor strafbaarheid
Personen zijn strafbaar als:
I) Er sprake is van een strafbaar feit, dat wil zeggen als:
1. er een gedraging is van een persoon
2. die valt onder een daaraan voorafgaande wettelijke strafbepaling
II) Er sprake is van een strafbare dader, dat wil zeggen dat:
3. de gedraging wederrechtelijk is
4. de gedraging de dader kan worden verweten
Wederrechtelijk =
In strijd met het (on)geschreven recht; ook wel: zonder eigen recht.
Delictsomschrijving:
Deel van een strafbaar feit waarin de bestanddelen staan opgesomd welke moeten zijn vervuld, wil
de verdachte kunnen worden gestraft.
Ook de sanctie staat er soms in.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MaSmit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen