Jeugd en Recht
Samenvatti ng
Inhoudsopgave
Week 40 – HC1: Familierecht.................................................................................................................2
HC aantekeningen..............................................................................................................................2
Weijers – Inleiding..............................................................................................................................6
Weijers – H1: Familierecht.................................................................................................................7
Schrama: Aanpassing afstammings- en gezagsrecht gewenst voor ongehuwd samenwonende
ouders...............................................................................................................................................10
EHRM: Uitspraak A.V. Slovenia.........................................................................................................11
Week 41 – HC2: Jeugdhulp & Kinderbescherming................................................................................13
Aantekeningen.................................................................................................................................13
Weijers – H2: Jeugdhulp...................................................................................................................18
Weijers – H3: Kinderbescherming....................................................................................................19
Weijers – H6: Medische behandeling...............................................................................................21
Aalders: De rechtspraktijk inzake gezagsbeëindiging vanuit kinderrechtelijk perspectief................23
Bruning (2020). Kind in proces: van communicatie naar effectieve participatie. Samenvatting.......24
Week 42 – HC3: Jeugdstrafrecht..........................................................................................................27
Aantekeningen.................................................................................................................................27
Weijers – H4: Strafrecht...................................................................................................................30
Weijers – H5: Onderwijs...................................................................................................................32
Rap (2020): The role of social work services in Juvenile Justice in the Netherlands.........................34
1
,Week 40 – HC1: Familierecht
HC aantekeningen
Deel 1: Afstamming
Personen- en familierecht:
Nederlands Burgerlijk Wetboek (Boek 1): Juridisch ouderschap, ouderlijk gezag,
contact en omgang na de scheiding/het einde van de relatie.
Internationale verdragen: EVRM en IVRK.
Het belang van het kind:
Artikel 3 van het IVRK: Bij alle maatregelen betreffende kinderen vormen de
belangen van het kind een eerste overweging. Dat betekent dat rechters en
overheidsinstanties bij het nemen van beslissingen altijd moeten vaststellen wat
het belang van het kind en hoe dat meeweegt. Het betekent niet dat het belang
van het kind altijd voor gaat op andere belangen.
Staatscommissie Herijking Ouderschap identificeert ‘7 kernen van goed
ouderschap’
1. een onvoorwaardelijk persoonlijk commitment,
2. continuïteit in de opvoedingsrelatie,
3. verzorging en zorg voor lichamelijk welzijn,
4. opvoeding tot zelfstandigheid en sociale & maatschappelijke participatie,
5. het organiseren en monitoren van de opvoeding in het gezin, de school en
het publieke domein,
6. zorg dragen voor de vorming van de afstammingsidentiteit en
7. zorg dragen voor contact- en omgangsmogelijkheden
Maar: waarom deze criteria, en sommige criteria spreken elkaar tegen. Hierin
moet de rechter een keuze maken.
3 aspecten ouderschap:
- Wie is juridisch ouder van het kind vele juridische gevolgen, levenslang.
- Ouderlijk gezag: ouders hebben geen voogdij, maar gezag. Tot het kind
meerderjarig is.
- Omgang/contact: Verdeling van zorg en omgang/contact
Juridisch ouderschap:
Wie zijn de juridische ouders van het kind?
- Meestal worden de biologische ouders de juridische ouders, maar de
sociale ouders (stiefouder, meemoeder bijv.) kunnen ook de juridische
ouders worden;
- Maximaal twee ouders, zelfs als er drie of meer biologische/sociale ouders
betrokken;
- Het basismodel is een moeder en een vader als juridische ouders, maar
twee moeders kunnen ook beiden juridische ouders van het kind worden;
- Voor twee vaders is het lastiger om beiden de status van juridisch ouder te
krijgen.
Hoe worden ouders juridische ouders? Art. 1:198-199.
- Door het baren van het kind (art. 1:198)
- Door getrouwd te zijn met/geregistreerd partnerschap met de
geboortemoeder. Bij meemoeders alleen als een voor hen onbekende
donor is gebruikt; anders niet.
- Door erkenning (bij niet-gehuwden, art. 1:203-204)
2
, - Door adoptie: vereist altijd een beslissing van de rechtbank (art. 1:227-
228). Familiebanden met biologische ouders worden definitief verbroken.
Getrouwd stel/geregistreerd partnerschap:
- Vrouw - man: moeder en vader worden automatisch juridisch ouder, ook al
is hij niet de biologische vader
- Twee vrouwen: geboortemoeder wordt automatisch juridisch moeder, de
tweede moeder alleen als er een onbekende donor is gebruikt. Zo niet: dan
moet de meemoeder het kind erkennen of adopteren. Evt. kan ook de
bekende donor het kind erkennen, dat hangt af van de afspraken die
gemaakt zijn
- Twee mannen: hooguit een van hen kan het kind erkennen als de
draagmoeder niet gehuwd is met een (andere) man. Als de draagmoeder
getrouwd is, moeten beide mannen het kind adopteren.
Niet-getrouwd stel:
- Vrouw - man: moeder wordt automatisch moeder, vader moet kind
erkennen. Samenwonen is niet vereist. Man hoeft niet de biologisch vader
te zijn.
- Twee vrouwen: geboortemoeder wordt automatisch juridisch moeder, de
tweede moeder moet het kind erkennen of adopteren. Evt. kan ook de
bekende donor het kind erkennen, dat hangt af van de afspraken die
gemaakt zijn
- Twee mannen: hooguit een van hen kan het kind erkennen als de
draagmoeder niet gehuwd is met een (andere) man
Als een ouder geen juridisch ouder wil worden: Gerechtelijke vaststelling van het
ouderschap. Dit komt heel weinig voor. Rechter moet dat verzoek toewijzen als
die ouder de verwekker is of als het de levensgezel van de moeder is, die heeft
ingestemd met een daad die de verwekking van het kind tot gevolg kan hebben
gehad. Geregeld in art. 1:207.
Juridische gevolgen van ouders:
₋ Ouderschap is een levenslange juridische band die onbreekbaar is
₋ Het kind is wettelijk geïntegreerd in een gezin
₋ Ouders hebben de plicht om het kind te onderhouden (kinderalimentatie
tot 21 jaar)
₋ Ouders hebben ouderlijke gezag
₋ Kind en ouders: erfrechten
₋ Ouders: recht om een naam te geven
₋ Kind en ouders: recht op omgang
₋ Ouders: recht op informatie over het kind
Rechtsgevolgen van ouderschap:
₋ Nationaliteit van het kind
₋ Verblijfsrechten van het kind
₋ Belastingrechtelijke gevolgen
₋ Sociaal zekerheidsrechtelijke gevolgen
₋ Strafrecht
Deel 2: Ouderlijk gezag
3
, Verantwoordelijkheid en zorg m.b.t. minderjarigen (Art. 1:245 Bw): Zorg en
opvoeding, bewind over het vermogen van het kind en wettelijke
vertegenwoordiging.
Gezag en juridische positie minderjarigen:
- Iedereen onder de 18 jaar is minderjarig
- Verplicht onderwijs: 5-16 jr. (& 18 jr.)
- 13-15-jarigen mogen max. 12 uur per week werken
Juridische positie minderjarigen
- Minderjarigen worden vertegenwoordigd door degenen met gezag
- Ze mogen alleen rechtshandelingen aangaan met de toestemming van de
ouders, tenzij…
- Speciale regeling van de civiele aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt
door kinderen kinderen onder de 14 jaar zijn ouders aansprakelijk, 14 en
15-jarigen is gezamenlijke aansprakelijkheid, vanaf 16 jaar jeugdige
aansprakelijk.
- Participatierechten: kinderen mogen hun mening geven bij bijv.
scheidingszaken en over medische behandelingen.
- Recht op/verplichting tot onderwijs
- Medische behandelingen
Wie heeft het ouderlijk gezag:
- Ouders getrouwd of geregistreerd partnerschap: Beide ouders hebben
gezag zonder dat ze iets moeten doen (art. 1:251 BW)
- Andere ouders: a) erkenning (=afstammingsrecht) gevolgd door b) een
simpele registratie in een register (voor ouderlijk gezag) bij de rechtbank
(art. 1:252 BW)
- Een ouder alleen (meestal de moeder) (art. 1:253b BW)
- Een ouder en een niet-biologische, sociale ouder > verzoek bij rechtbank,
belang van het kind is criterium (art.1:253t BW)
Scheiding van ouders:
Scheiding of uit elkaar gaan:
- Huwelijk > altijd een beslissing van de rechter nodig om te kunnen
scheiden.
- Geregistreerd partnerschap > voor ouders met minderjarige kinderen:
altijd een beslissing van de rechter om te kunnen scheiden.
- Informeel samenleven > geen beslissing van de rechter nodig, tenzij
conflict.
Ouderschapsplan Ouders met een minderjarig kind moeten bij de scheiding
een ouderschapsplan overeenkomen over minimaal de volgende zaken:
Verdeling van zorg en opvoeding/contact (= zorg- of omgangsregeling);
Overeenkomst over informatie en consultatie; en Kinderalimentatie.
Gezamenlijk ouderlijk gezag na scheiding:
- Na de scheiding oefenen de beide ouders gezamenlijk het gezag uit (art.
1:251 BW).
- Plicht om de band met de andere ouder te bevorderen (art. 1:247 lid 3 BW)
– ook bij eenhoofdig gezag
4
