Men spreekt van primaire amenorroe wanneer een vrouw van 16 jaar of ouder nog niet gemenstrueerd
heeft (het uitblijven van de menarche). Bij de meeste meisjes is borstontwikkeling het eerste teken van de
puberteit (gemiddelde leeftijd 10 jaar), gevolgd door de groeispurt (12 jaar) en ten slotte de menarche (13
jaar). De volgorde van deze puberteitsstadia wordt bepaald door de geleidelijk toenemende
oestrogeenproductie in de ovaria. Bij een meisje met borstontwikkeling en een normale lengte voor de
leeftijd is de oestrogeenproductie waarschijnlijk normaal.
Differentiaal diagnose:
Aanleg/functiestoornis hypothalamus:
o Syndroom van Kallmann
o Anorexia
o Extreem sporten
Aanleg/functiestoornis hypofyse:
o Hypofyse adenoom met hyperprolactinemie
Aanleg/functiestoornis gonaden:
o Turner syndroom
o Syndroom van Swyer
o PCO
Aanleg/functiestoornis tractus genitalis:
, o Syndroom van Mayer-Rokitanski Küster
o Verklevingen door bijv. intra-uteriene infecties voor de eerste menstruatie heeft
opgetreden.
o Androgeen ongevoeligheidssyndroom
o Hymen inperforatus
Overige:
o Zwangerschap
o Trauma
o Idiopathisch (fysiologisch, functioneel, gewoon laat optreden puberteit)
o Medicijngebruik (vooral antipsychotica en antidepressiva)
o Obesitas (PCO)
o Chronische ziekte
o Stress
Anamnese
Hoe oud ben je?
o Als het meisje onder de 16 is en al wel secundaire geslachtskenmerken heeft dan kun je
afwachten. Als het meisje onder de 14 is en ook nog geen secundaire
geslachtskenmerken heeft dan moet je verder kijken.
Hoe is je eetpatroon?
o Anorexia kan een oorzaak zijn van primaire amenorroe.
Doe je aan sport? Als ze aan sport doet: hoe vaak en hoelang sport je?
o Veel en intensief sporten kan een oorzaak zijn van primaire amenorroe.
Hoe gaat het op school/werk? Hoe is de thuissituatie?
o Stress kan een oorzaak zijn van primaire amenorroe.
Anticonceptie? Medicatie?
Op wat voor leeftijd is je moeder ongesteld geworden? En eventuele zusjes/zussen?
o Dit kan wijzen op puberas tarda (laat optredende pubertijd).
Heb je al ontwikkeling van borsten en schaamhaar?
o Borstgroei wordt gestimuleerd door oestrogenen en schaamhaar door testosteron. Dit
zegt dus iets over de aanwezigheid/gevoeligheid voor bepaalde hormonen.
o Geen ontwikkeling: Syndroom van Turner, Syndroom van Swyer, Syndroom van
Kallmann
o Een mannelijk beharingspatroon duidt juist op polycysteusovariumsyndroom.
o Bij het androgeenongevoeligheidsyndroom is de pubis- en okselbeharing spaarzaam.
Heb je al seksueel contact gehad?
o Dit zegt iets over de aanwezigheid/toegankelijkheid van de vagina (MRK en hymen
imperforatus). En er bestaat natuurlijk ook een kleine kans dat ze zwanger is al voordat
ze haar menarche heeft gehad.
Heb je pijn bij het vrijen (als ze seksueel contact heeft gehad)?
o Dit kan duiden op vaginale atrofie ten gevolge van een tekort aan oestrogenen.
Hoe gaat het met plassen?
o Als ze niet goed kan plassen kan dit wijzen op een hymen imperforatus (urine-retentie
door obstructie urethra).
Heb je ook buikpijn? Als ze buikpijn heeft: heb je altijd buikpijn of alleen bepaalde periodes? Als
ze buikpijn heeft in bepaalde periodes: wordt de pijn steeds erger?
o Als ze cyclisch buikpijn heeft dan is er waarschijnlijk toch een ovulatie (MRK en hymen
imperforatus). Als de buikpijn steeds erger wordt en op den duur ook continu aanwezig is
dan kan dit duiden op een hymen imperforatus.
Kan je ruiken?
o Als het meisje niet kan ruiken dan kan dit duiden op het syndroom van Kallmann.
Is er sprake van tepeluitvloed?
, o Hypofyseadenoom
Is er sprake van gezichstveld verlies?
o Hypofyseadenoom
Lichamelijk onderzoek
Algemeen uiterlijk:
o Bij het syndroom van Turner kun je Turner kenmerken zien zoals Korte lengte, korte
brede nek, schildvormige thorax en cubitus valgus (uitstaande ellebogen).
Gewicht:
o Anorexia nervosa en polycysteusovariumsyndroom (weegschaal)
Secundaire geslachtskenmerken (borsten (door oestrogenen) en pubisbeharing (door
androgenen)):
o Geen ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken: Syndroom van Turner,
Syndroom van Swyer, Syndroom van Kallmann
o Een mannelijk beharingspatroon duidt juist op polycysteusovariumsyndroom.
o Bij het androgeenongevoeligheidsyndroom is de pubis- en okselbeharing spaarzaam.
Inspectie uitwendige genitaliën (wanneer geen testosteron/DHT aanwezig is, kan dit normaal
uitgroeien):
o Hypoplastisch, maar normaal vrouwelijk Syndroom van Turner.
Vaginaal toucher/speculumonderzoek:
o Syndroom van Mayer-Rokitansky-Küster: aplasie van vagina, ontbreken van uterus
(rectaal toucher). Lengte schede bepalen met nat wattenstokje.
o Hymen imperforatus: bomberend hymen, zwelling palpabel in de buik.
o Androgeenongevoeligheidssyndroom: blindeindigende vagina, uterus en tubea
ontbreken. Testikels in het lieskanaal of labia majora. Weinig beharing.
o Syndroom van Turner: uitwendige genitaliën hypoplastisch, vagina, uterus en tubae zijn
normaal aangelegd. Geen secundaire geslachtskenmerken.
o Syndroom van Swyer: normaal aangelegde vagina, uterus en tubae. Geen secundaire
geslachtskenmerken.
o Hypofyse-adenoom met hyperprolactimie: geen afwijkingen.
o Anorexia nervosa: geen afwijkingen.
o Syndroom van Kallmann: geen secundaire geslachtskenmerken zichtbaar.
o Polycysteusovariumsyndroom: veel beharing zichbaar
Aanvullend onderzoek
Prikken naar hormonen in het bloed, namelijk gonadotrofinen, estradiol, androgenen en
prolactine:
Alle normaal:
Syndroom van Mayer-Rokitansky-Küster
Hymen imperforatus
Hypo-oestrogeen en Hyperandrogeen:
Androgeenongevoeligheidssyndroom
Hypergonadotroop en hypo-oestrogeen:
Syndroom van Turner
Syndroom van Swyer
Hypogonadotroop, hypo-oestrogeen en hyperprolactinemie:
Hypofyse-adenoom met hyperprolactinemie
Hypogonadotroop en hypo-oestrogeen:
Anorexia nervosa
Veel sporten
Syndroom van Kallmann
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Linda8. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,98. Je zit daarna nergens aan vast.