Complete samenvatting van voedingsleer jaar 2 periode 1:
Uitgebreide voedingskundige analyses (koolhydraten, eiwitten, vitamine B6, lipiden, vitamine D en calcium) + samenvatting van energie- en ketonzuurmetabolisme.
Voedingsleer, jaar 2 periode 1
VOEDINGSKUNDIGE ANALYSES & ENERGIEMETABOLISME
HOGESCHOOLVAN ARNHEM EN NIJMEGEN |
,Inhoudsopgave
Voedingskundige analyses .............................................................................................................................................................................................................................. 2
Koolhydraten ............................................................................................................................................................................................................................................... 2
Eiwitten ....................................................................................................................................................................................................................................................... 6
Vitamine B6 .................................................................................................................................................................................................................................................13
Lipiden ........................................................................................................................................................................................................................................................17
Vitamine D ..................................................................................................................................................................................................................................................28
Calcium .......................................................................................................................................................................................................................................................34
Energie- en ketonzuurmetabolisme ...............................................................................................................................................................................................................39
Toelichting stofwisselingswegen .................................................................................................................................................................................................................39
Metabole wegen en ATP ............................................................................................................................................................................................................................41
,Uitwerking voedingskundige analyse
Literatuurbron
Vraag: In welke bron kun je het Nutriënt: koolhydraten
antwoord vinden?
Wat is de functie, waar is het voor? UN 4.1 − Functie: De belangrijkste functie is energieleverancier. De hersencellen,
Wat is de chemische structuur? Anatomie & rode bloedlichaampjes, niermergcellen, centraal zenuwstelsel, foetaal weefsel en melkklieren zijn
fysiologie (p. 284) afhankelijk van glucose.
− Chemische structuur:
o Monosachariden: C6H12O6
o Disachariden: C12H22O11
o Oligosachariden: 3-9 gekoppelde monosachariden
o Polisachariden
Glucose Fructose Galactose
Hoe wordt deze stof in het lichaam verwerkt? Understanding − Vertering
• Vertering Nutrition Ch. 4 o Mond: Enzym amylase in speeksel start afbraak tot kleine polysachariden en maltose
• Absorptie
• Transport
(salivary enzyme amylase)
• Metabolisme o Maag: HCl1 inactiveert speekselenzymen; vertering van koolhydraten op moleculair
• Opslag niveau ligt stil in de maag
• uitscheiding o Duodenum: Pancreassappen komen in het duodenum; bevatten amylase: afbraak tot
kleine polysachariden en maltose / disacchariden (pancreatic amylase)
o Dunne darm: Dunne darm: disacharidase enzymes zetten disachariden om in
monosachariden
Laatste stap (splitsing monosachariden):
Maltase: maltose → glucose + glucose
Sucrase: sucrose → fructose + glucose
Lactase: lactose → galactose + glucose
o Dikke darm: -
− Absorptie
o Een klein deel van glucose kan in de mond worden opgenomen, de rest in de dunne
darm. Vezels worden niet geabsorbeerd; ze helpen met de doorgang van voedsel en
vertragen de opname van glucose en leveren daarbij weinig tot geen energie
1
Hcl = zoutzuur
, − Transport
o Glucose en galactose gaan door actief transport de cellen in (SGLT1 transporter, kost
ATP)
o Fructose door gefaciliteerde diffusie (GLUT5-transporter, kost geen ATP)
o Bloed van de dunne darm gaat via bloedvaten naar de poortader, en dan door naar de
lever. Daar wordt glucose naar de cellen gestuurd die energie nodig hebben; insuline-
afgifte van de pancreas aan het bloed maakt opname van glucose door lichaamscellen
mogelijk. Fructose en galactose worden eerst omgezet in glucose – dit is namelijk de
enige vorm van suiker die het lichaam kan gebruiken – en opgeslagen als glycogeen of in
het bloed vrijgelaten om bloedglucose te hanteren. Het te veel aan glucose wordt
omgezet in glycogeen door insuline, en opgeslagen in de lever. Bij een tekort wordt
glycogeen omgezet naar glucose door glucagon. Vezels gaan van de dunne darm naar de
dikke darm.
(Bij spiercontractie komt het GLUT42 transporteiwit naar buitenkant van de spiercel. Dan
is insuline niet nodig en kan glucose de cel in zonder insuline. In rust toestand is insuline
wel vereist om GLUT4 naar de buitenkant van de spiercel te krijgen)
2
GLUT-4 bevindt zich – in tegenstelling tot GLUT-5 en SGTL1 transporters – niet in de darmen, maar in spier- en vetcellen. Het staat onder de invloed van insuline. Insuline zorgt voor een
verhoging van het aantal GLUT-4 eiwitten aan het celoppervlak. Kan invloed hebben op diabetes mellitus.
, − Metabolisme
o Anabolisme (opbouwend, kost energie)
▪ Gluconeogenese (lever) = vorming van glucose uit glucogene aminozuren,
melkzuur en glycerol
▪ Glycogenese in lever en spier = vorming van glycogeen uit glucose
o Katabolisme (afbrekend, levert energie op)
▪ Glycogenolyse = glycogeen → glucose. Ter handhaving bloedsuiker en bij
spierarbeid
▪ ATP-productie
• In aanwezigheid van O2
• Glucose → pyruvaat → citroenzuurcyclus & e-transportketen
C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + energie
− Opslag
o Als de bloedsuikerspiegel stijgt, geeft de pancreas insuline af aan het bloed →
stimuleert opslag glucose als glycogeen in de lever en de spieren
▪ 1/3 leverglycogeen, 2/3 spierglycogeen
• In lever: bloedglucosespiegel
• In spier: brandstof3
o (Bij lage bloedsuikerspiegel maakt de pancreas glucagon aan → stimuleert de
levercellen om glycogeen af te breken en glucose vrij te geven in het bloed)
o Wanneer de glycogeenopslag vol zit, vormt het lichaam vetmoleculen van het overschot
glucose
− Uitscheiding
o Bacteriële enzymen verteren sommige vezels om korte vetzuurketens en gas te maken.
De vezels houden water vast, regelen darmactiviteit en hechten zich aan substanties als
gal, cholesterol en sommige mineralen, waardoor deze ook uitgescheden worden
Wat is de wisselwerking met andere voedingsstoffen? Understanding Hierbij niet per se relevant.
Nutrition en Invloed op absorptie koolhydraten: als iets meer vezels bevat worden koolhydraten minder
Voedingsnormen opgenomen, vetrijk ook minder snel
Wat is de Voedingsnormen; Gemiddelde behoefte: 2,9 g/kg/dag
• Gemiddelde behoefte Richtlijnen voor ADH Koolhydraten (19-70+) = 40En% per dag
• Aanbevolen hoeveelheid (ADH) of vezelconsumptie ADH Vezels (volwassenen: 14 gram per 1000 kcal
• Adequate inname (AI) van deze stof?
- Welke factoren zijn van invloed op de behoefte aan Thimister, E. Oktober − Biobeschikbaarheid:
deze voedingsstof4? (2014). Koolhydraat o De dunne darm neemt mono- en disachariden, de meeste oligosachariden en toebereid
3
Spierglycogeen is geen bron van bloedglucose!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Simone216. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
