Samenvatting hersenen en gedrag
deeltentamen 2
H8
Slaap: periodieke (reversibele) toestand van verminderde reactiviteit t.o.v. externe prikkels
Endogeen circadiaan ritme: (zelf gegenereerd) ritme van een dag
Endogeen circannual ritme: (zelf gegenereerd ritme) van een jaar
Endogeen betekend van binnenuit, want het ritme is niet door factoren van buitenaf
Mensen hebben circadiane ritmes wat betreft slaap, eten en drinken, urineren, hormoonafgifte,
stofwisseling, gevoeligheid voor drugs, stemming.
Zeitgeber: prikkel die het circadiane ritme herstart (licht is de belangrijkste, maar je hebt bijv. ook
temperatuur, eten, sporten)
Free-running ritme: endogeen ritme zonder koppeling met externe tijd
Jetlag: een verstoring van circadiane ritmes als gevolg van het overschrijden van tijdzones
Dit komt door de mismatch van de werkelijke tijd en je interne circadiane klok
Mensen passen zich makkelijker aan reizend naar het westen (langer ritme, phase delay) dan oosten
(korter ritme, phase advance)
Aanpassen aan een jetlag is stressvol, zo stijgt je cortisol gehalte en lange verhoging hiervan zou
neuronen in de hippocampus beschadigen
Mensen met afwisselend werk, bijv. ’s nachts wennen nooit echt aan het ritme. Dus werken met vol
licht en slapen in een pikke donkere kamer werkt dan beter
Er zijn ochtend en avond mensen, de tijden waarop zij pieken verschilt ook
suprachiasmatische nucleus (SCN) (onderdeel hypothalamus): de belangrijkste voor slaap en
lichaamstemperatuurritmes. De productie van het ritme door SCN is niet aangeleerd, maar via genen.
Het ritme kan instant worden gehouden door zelfs een enkele SCN cel, dan wel minder accuraat. Het
ritme komt echt van de SCN zelf, los van andere invloeden
een kleine tak van oogzenuw, van de retina (netvlies) naar het SCN kan het SCN beïnvloeden door
licht waarneming (werkt ook bij blinde), er zitten namelijk zenuwcellen (ipRGC) die dit noteren, deze
zijn voornamelijk gevoelig voor blauw licht
,Overdag is er een hoge concentratie Per en Tim mrna, het omzetten naar eiwitten kost even, dus
later op de dag heb je een hoge concentratie Per en Tim eiwitten, deze zorgen voor negatieve
feedback (minder aanmaak per en tim mrna)……’s ochtends is de concentratie eiwitten weer laag en
begin je weer opnieuw
Hiernaast heeft licht ook invloed, deze stimuleert ook afbraak van het Tim eiwit
De pijnappelklier (gecontroleerd door SCN) geeft het hormoon melatonine af. Wat slaperigheid
veroorzaakt in dagdieren en wakkerheid in nachtdieren. De afscheiding begint 2/3u voor bedtijd
(helpt ook bij het beheersen van het begin van de puberteit en bij lichamelijke aanpassingen aan
seizoenswisselingen)
- Coma: langere periode van bewusteloosheid met weinig hersenactiviteit
- Vegetatieve staat: verminderde hersenactiviteit en wisselt tussen waken en slapen,
maar reageert slechts beperkt op een pijnlijke prikkel
- Minimaal bewuste staat: Verminderde hersenactiviteit met zo nu en dan, korte periodes
met bewuste acties en beperkt spraakbegrip
- Breindood: conditie zonder breinactiviteit en geen reactie op geen enkele prikkel
Polysomnografie: combinatie van EEG en opname oogbewegingen (EOG) en spierbeweging (EMG)
(zo meten we slaap)
Alfagolven zijn karakteristiek voor ontspanning, niet voor volledige waakzaamheid
Er zijn 2 algemene soorten slaap: NREM en REM
, K-complex: een scherpe hersengolf geassocieerd met tijdelijke remming van neuronaal vuren
Spindle: hoge frequentie hersengolven.
Meer spindles wordt geassocieerd met
een beter geheugen
K-complex en spindle is eigenlijk een
teken van een signaal tegenhouden
door de thalamus cortex
Langzame, grote golven geven weinig
hersenactiviteit aan, met veel
synchronisatie van de neuronen, bijv.
in de Slow-wave sleep (SWS)
Slaapstages in college genoemd:
wakker
NREM 1
NREM 2
NREM 3
REM slaap
Rapid-eye movement sleep (REM) / Parodoxale slaap: slaap die op bepaalde manieren diep is en op
sommige manieren licht, diep want sommige spieren zijn meer relaxed dan in andere stages, licht
want het is vergelijkbaar met stage 1 (en je hebt natuurlijk snelle oogbewegingen)
Non-REM sleep (NREM) zijn de stages naast de REM
Slapen is een cyclus van ongeveer 90 minuten:
stage 1stage 2SWSstage 2 REM
Deze cyclus herhaald zich elke 90 minuten, in het begin van de nacht overheerst de SWS meer in de
cyclus en later de REM (hoeveel REM is niet afhankelijk van hoe lang je slaapt, maar het moment van
de dag
naarmate je ouder wordt heb je minder SWS en wordt je vaker wakker, dat wakker worden
correleert met cognitieve vermindering en minder cellen in de hypothalamus
REM slaap wordt meer geassocieerd met dromen
