Moderne vreemde talen
Week 1.2
H1
Doorlopende leerlijnen: vertalen de kerndoelen die de overheid voor het onderwijs heeft vastgesteld in
concrete tussendoelen en einddoelen
Grammatica-vertaalmethode: vorm van onderwijs met veel aandacht voor geschreven, formele taal en
nauwelijks voor mondelinge productie en (informele) communicatie
Audiolinguale methode: onderwijsmethode met meer aandacht voor luistren en spreken, vooral in de
vorm van badopnames, waarbij de gesproken zinnetjes uit het hoofd worden geleerd om deze op het
juiste moment te kunnen reproduceren
Eindtermen: duiden een van tevoren vastgesteld eindniveau aan
Kerndoelen: zijn bedoeld om richtlijnen te geven aan het lesprogramma
Drempelniveaus: hiermee wordt het niveau aangeduid dat vereist is om in alledaagse situaties te
kunnen communiceren met gebruikers van een vreemde taal, in eigen land of het land van de doeltaal
Europees referentiekader (ERK): systeem om niveaus in de beheersing van vreemde taal te beschrijven
CLIL (content and language integrated learning: wanneer vakken in het Engels worden aangeboden
Blended learning: lessen met face-to-face contact worden afgewisseld met online lessen
Communicatief vreemdetalenonderwijs: richt zich op de ontwikkeling van functionele communicatieve
vaardigheden, zowel mondeling als schriftelijk en zowel receptief (passief) als productief (actief)
Receptieve en productieve vaardigheden: receptief = passief (luisteren en lezen), productief = actief
(schrijven en spreken)
Vier vaardigheden: lezen, luisteren, schrijven, spreken
Communicatieve strategieen: deze strategieën gebruikt een leerling om lacune in kennis of
taalvaardigheden te compenseren en om (mogelijke) communicatieproblemen te vermijden
Leerstrategieen: gebaseerd op de reflectie op het eigen leerproces en de wijze waarop kennis wordt
verwerkt
Communicatieve taken: zinvolle communicatieve handelingen die in een concrete communicatieve
situatie kunnen voorkomen. Het accent ligt op het gebruik van taal om taal te verwerven: het trainen
van vaardigheden ligt centraal
Leertaken: taken die als hulpmiddel dienen en die de leerling nodig heeft om communicatieve taken uit
te voeren
Fasenmodel van Neuner: Vier fasen die aansluiten bij het principe van een opbouw die begint bij
receptieve opdrachten die doorgaan naar reproductieve opdrachten, tot aan vrije productie.
A-fase: gericht op het begrijpen van gesproken en geschreven teksten. De vaardigheden die
centraal staan zijn luisteren/kijken. Er wordt geen beroep gedaan op spreek- en
schrijfvaardigheid.
B-fase: Taalmiddelen worden in chunks aangeboden die nodig zijn voor communicatie.
Reproductief sterk gestuurd voor spreken en schrijven. Niet veel eigen inbreng voor de leerling.
C-fase: Leerlingen krijgen de mogelijkheid om wat zij in fase B hebben geleerd toe te passen om
hun eigen ideeën mondeling of schriftelijk uit te drukken. Hier krijgt de leerling bijvoorbeeld een
aantal chunks waar die een dialoog uit moet voeren.
, D-fase: Levensechte communicatie kan tot stand worden gebracht zonder/met weinig gebruik
van hulpmiddelen. Dit stuurt leerlingen om de eerder geleerde theorie vrij te gebruiken.
CPS: organisatie in schoolontwikkeling en professionalisering
CITO: organisatie voor het ontwikkelen en afnemen van examens en toetsen
SLO: landelijke expertisecentrum voor het curriculum
OCW: ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap
`
Comprehensible input: de leerling verkrijgt informatie die hij/zij kan begrijpen
Intensief luisteren en kijken: heeft als doel de inhoud te begrijpen; voorafgaand aan deze activiteit leest
de leerling de bijbehorende opdracht
Extensief luisteren en kijken: het kijken naar reportages of films in de doeltaal, met of zonder
ondertiteling
One-way listening: de leerling luistert en heeft geen mogelijkheid om te reageren of vragen te stellen
Negotiation of meaning: onderhandeling over betekenis
Deelvaardigheden en doelen (6): de vaardigheden die samen “leesvaardigheid” constitueren, dit zijn:
(volgens het boek)
relevante informatie opzoeken in een tekst (selectief lezen);
het begrijpen van (hoofdzaken en details in) teksten (intensief lezen);
stukjes informatie uit een tekst of meerdere teksten met elkaar vergelijken;
conclusies trekken op basis van informatie in een tekst;
het extensief lezen van langere, vaak verhalende teksten;
het inzetten van leesstrategieën.
Tekstsoorten (5):
opschriften, waarschuwingen, instructies;
functionele teksten, zoals folders, aankondigingen, en advertenties;
informatieve teksten, zoals krantenartikelen;
persoonlijke correspondentie, zoals e-mails, ansichtkaarten, chatberichten en briefjes;
langere - verhalende, fictionele en niet fictionele - teksten.
Luisterstrategieen:
Voorbereidend luisteren: veel ondersteuning voor leerlingen;
Selectief luisteren: specifieke informatie moet worden onthouden;
Geleid luisteren: selectief luisteren waarbij de leerling houvast heeft aan een schema om in
te vullen tijdens het luisteren;
Reagerend of interactief luisteren: naar een gesprek luisteren en reageren;
Vergelijkend en evaluatief luisteren: concluesies trekken op basis van expliciete informatie
en vergelijkingen.
Redundantie: herhaald gebruik van een woord of de betekenis daarvan, dit kan bijvoorbeeld door
letterlijke herhaling, parafrase, synoniemen en illustraties bij de tekst
Verklanking: het leggen van een verbinding tussen klank en schriftbeeld
, Woordsegmentering: proces waarbij de luisteraar geluid decodeert door het op te delen in
betekenisvolle eenheden, zodat het duidelijk wordt waar de ene eenheid ophoudt en de andere begint
Empatish of inlevend luisteren (backchanneling): het gebruik van allerlei verbale en non-verbale tekens
waarmee we aan onze gesprekspartner duidelijk maken dat we met aandacht luisteren
Concentrisch luisteren: luisteren in meerdere rondes, aandacht schuift van globaal begrip naar
detailbegrip
Compenserende interpretatiestrategieen: technieken waarmee de leerling hun gebrekkige
taalvaardigheid probeert te compenseren door de boodschap op een slimme manier te achterhalen
Klassentaal: beperkt repertoire aan woorden, chunks, zinnetjes en instructies die regelmatig terugkeren
en een leerling relatief snel kan leren
Stuurvragen: simpele vragen om leerlingen aan te sturen, vaak ‘ja/nee’ of ‘waar/niet waar’
Teacher talk: de manier waarop de docent doeltaal gebruikt, afgestemd op de doelgroep
H9.1, 9.2, 9.3.1, 9.3.3
Summatieve evaluatie: leeractiviteiten waarbij aan de hand van bepaalde criteria een cijfer wordt
toegekend
Formatieve evaluatie: vormen van beoordeling die worden gebruikt om een leerling te laten oefenen
Peerfeedback: feedback van klasgenoten/groepsgenoten
Doelen van evaluatie: mogelijkheid voor leraar en leerling om het leer- en onderwijsproces bij te sturen
Validiteit: eigenschap van de toets dat de toets meet wat hij moet meten en zegt te meten
Betrouwbaarheid:
Consistent: elk item van de toets moet hetzelfde meten als andere items
Reproduceerbaar: in vergelijkbare situaties dezelfde score geven
Objectiviteit: als er verschillende beoordelaars zijn, moeten ze aan de hand van
corrigeringsregels op dezelfde score uitkomen
Nauwkeurigheid: verschillende moeilijkheidsgraad en voldoende items om vaardigheid te
kunnen meten
Transparantie: leerlingen moesten voor de toets aan weten hoe ze beoordeeld gaan worden: waarop
ligt de nadruk, normering, tijd, gevolgen onvoldoende
Resultaatgericht onderwijs: onderwijs wat gefocust is op het behalen van goede resultaten
Teaching for the test: onderwijs gericht op het behalen van een toets
Backwash effect: het positieve of negatieve effect dat de toets(vorm) heeft op het leerproces van de
leerling en het onderwijs van de docent
Voortgangstoets: toetsen op de voortgang van het leerproces
Diagnostische toets: het doel van een diagnostische toets is het vaststellen of veranderen van een
leerprogramma aan de hand van gemiddelde resultaten van leerlingen, niet voor een cijfer
Vaardigheidstoets: toetst de vaardigheid van de leerlingen
Taaldorp: gesimuleerd dorp waar leerlingen opdrachten uitvoeren in de doeltaal
Levensecht: communicatie in het ‘echte leven’
Absoluut normeren: de norm ligt in de leerstof; norm is van tevoren bepaald
Relatief normeren: de norm is afhankelijk van groepsprestatiel de norm wordt bepaald als alle toetsen
zijn nagekeken
