Samenvatting
Introductie in gezondheidspsychologie
Hoofdstuk 1 – Wat is gezondheid?
1.1 – Wat is gezondheid – veranderende perspectieven
Het biomedische ziektemodel
Het biomedisch model definieert gezondheid als ‘de afwezigheid van ziekte’, en stelt dat elk symptoom van
ziekte een onderliggende pathologische reden heeft, die door medische tussenkomst kan worden opgelost. Er
zou een directe, causale relatie bestaan tussen de ziekte, symptomen en achterliggende pathologie.
De biomedische visie is reductionistisch en dualistisch van aard, dat wil zeggen dat geest, materie (lichaam) en
menselijk gedrag allemaal kunnen worden teruggebracht tot, en verklaard op, het niveau van cellen, neuronen
of biochemie. Er werd echter door reductionisten genegeerd dat verschillende mensen verschillend reageren
op dezelfde onderliggende pathologische problemen. Men dacht dat ziekte voor elk individu hetzelfde is en dat
als de pathologie waargenomen wordt, iedereen weer gezond kan worden. Dit bleek later echter niet zo te zijn.
Psychosociale modellen van gezondheid en ziekte (uitdagend dualisme)
Het psychosociale model heeft een monistische visie: er is één soort ding van iets, maar dat ding kun je op
twee verschillende manieren waarnemen: objectief (wat je fysiek ziet) en subjectief (wat de geest waarneemt).
De rol van de ‘geest’ is cruciaal om ons begrip van de complexe aard van de gezondheid en ziekte te vergroten.
Sigmund Freud bewees bijvoorbeeld dat sommige mensen ziek werden zonder dat daar een pathologische
verklaring voor was, maar waar de ‘onderbewuste geest’ verantwoordelijk voor was. Dit leidde uiteindelijk tot
de ontwikkeling van de psychosomatische geneeskunde.
Als discipline heeft de psychologie de noodzaak benadrukt dat de geneeskunde rekening moet houden met de
rol die psychologische en sociale factoren spelen in de etiologie, het verloop en de uitkomsten van ziekte. Dit
kan bovendien per individu verschillen.
Subjectiviteit (overtuigingen, verwachtingen, emoties) integreert met lichamelijke reacties en speelt een
belangrijke rol in de ziekte- of stresservaring.
Dualisme is dus het tegenovergestelde van het psychosociale model.
Het biopsychosociale ziektemodel
In het eerste WHO IC IDH-model werd gesteld dat stoornissen altijd leiden tot invaliditeit (beperking om
‘normaal’ te functioneren) die op zijn beurt individuele handicap (problemen met het vervullen van de
‘normale’ sociale rollen) veroorzaakt. Maar dit hoeft niet altijd zo te zijn (verschilt p.p.) voor sommigen is
een handicap het ‘einde’ van de wereld, voor andere slechts een ‘uitdaging’.
1
, Er kwam een opvolgend WHO IC FDH-model, waarin werd
erkend dat de relatie tussen structuren, activiteiten en
participatie wordt beïnvloed door zowel omgevingsfactoren
als persoonlijke factoren. De handicap zit niet langer in het
individu, maar is een reactie op andere factoren.
De biopsychosociale visie is dat ziekten en symptomen
kunnen worden verklaard door een combinatie van fysieke,
sociale, culturele en psychologische factoren.
Dit is dan ook het grootste verschil met het biomedische model, dat geen rekening houdt met sociale en
culturele factoren. De combinatie van deze factoren maakt het model holistisch (= alles hangt met alles
samen): niet dualistisch, maar ook niet monistisch. Vanuit dit model werkt de gezondheidspsychologie.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Mariecusters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
