Samenvatting
Samenvatting Thema's Maatschappijleer VWO Thema Rechtsstaat
Samenvatting van Thema's Maatschappijleer VWO Thema Rechtsstaat. Belangrijke termen zijn dikgedrukt.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
RechtsstaatParagraaf 1 Idee en oorsprong van de rechtsstaat
Sociale rechtsstaat: of ook wel een verzorgingsstaat; een staat met sociale grondrechten:
werkgelegenheid, bescherming van de positie van de werknemers, sociale zekerheid,
volksgezondheid, sociale woningbouw en onderwijs zijn verantwoordelijkheden van de staat
Democratische rechtsstaat: burgers kunnen zich op de klassieke grondrechten beroepen (vrijheid en
gelijkheid; gelijke behandeling in gelijke gevallen, persoonlijke vrijheid, politieke vrijheid)
Rechtszekerheid: door vertrouwen en wederkerigheid vertrouwen de burgers en de staat op elkaar
dat ze de wetten nakomen
Geweldsmonopolie: als iemand (of de staat) de enige is die geweld kan/mag gebruiken
Grondbeginselen van de rechtsstaat
- beginsel van de grondrechten: in vrijheid/gelijkheid geboren, moeten zo samenleven
- soevereiniteits- en democratiebeginsel: mensen sluiten vredesakkoord, sociaal contract
- legaliteitsbeginsel: er is een staat die het sociaal contract kan afdwingen, maar gebonden is aan
wetten die door de partijen zelf zijn gemaakt
- beginsel van de trias politica: begrensde machten
Symbolen van Vrouwe Justitia
Zwaard: beslissingsmacht voor het vonnis
Weegschaal: zorgvuldigheid en evenwichtigheid
Blinddoek: onpartijdigheid
Paragraaf 2 Grondwet en grondrechten
1814 – Eerste grondwet
1848 – Grondwetswijziging (Thorbecke)
Censuskiesrecht, uitbreiding van de klassieke grondrechten (1814), ministeriële verantwoordelijkheid
1917 – Invoering algemeen mannenkiesrecht
1919 – invoering algemeen vrouwenkiesrecht
1983 – Grondwetswijziging
Invoering sociale grondrechten, bescherming tegen discriminatie, algemeen kiesrecht vanaf 18 jaar
Grondwet
- begrensd de macht van de staat en garandeert daarmee de vrijheden van de burgers
- legt de fundamentele rechten van de burgers vast
- geeft aan hoe de belangrijkste organen van de staat in grote lijnen zijn georganiseerd
- drukt de eenheid van de natie uit
- klassieke en sociale grondrechten
Constitutionele monarchie: een koninkrijk met een grondwet
Sociale grondrechten: de staat moet zorgen voor werkgelegenheid, volksgezondheid, sociale
woningbouw en onderwijs
Klassieke grondrechten
- recht op gelijke behandeling in gelijke gevallen
- persoonlijke vrijheid, b.v. recht op privacy, onaantastbaarheid van het lichaam en vrijheid van
godsdienst en onderwijs
, - politieke vrijheid, b.v. het algemene kiesrecht, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers en
recht op vereniging en vergadering
Paragraaf 3 Legaliteitsbeginsel
Legaliteitsbeginsel: iemands vrijheid kan alleen worden ingeperkt als de rechtmatigheid van die
beperking is vastgelegd in wetten en regels die door het parlement zijn aangenomen
Recht: het geheel van in wetten vastgelegde regels
Rechtsorde: het geheel van rechtsregels en rechtsbeginselen en de manier waarop het recht is
georganiseerd
Wetten…
- moeten voor iedereen gelden (algemeen zijn)
- moeten openbaar en begrijpelijk zijn
- mogen geen onmogelijke eisen stellen waaraan burgers niet kunnen voldoen
- mogen niet met terugwerkende kracht worden toegepast
- mogen niet met andere wetten onderling strijdig zijn
- mogen niet te vaak worden veranderd, dat tast de rechtszekerheid aan
- moeten in toepassing redelijk, rechtvaardig en zorgvuldig zijn
Horizontaal: relaties tussen burgers onderling (privaatrecht)
Verticaal: relaties tussen burgers/overheid en overheidsorganisaties onderling (publiekrecht)
Paragraaf 4 Trias politica: scheiding en evenwicht van machten
Trias politica (Montesquie)
Macht Functie Voorbeelden
Wetgevende Stelt wetten op Parlement en regering
Uitvoerende Voert wetten uit Ministers
Rechtsprekende Oordeelt in conflicten over juiste toepassing v/d wet Onafhankelijke rechters
wetgevende uitvoerende rechtsprekende wetgevende …
Rassen- of klassenjustitie: vooroordelen over ras of sociale afkomst
Jurisprudentie: alle eerdere uitspraken van alle rechters samen. Wordt gebruikt door rechters om te
kijken wat andere rechters in dezelfde soort zaken hebben gezegd
Paragraaf 5 Rechtsgebieden
Burgerlijk recht: civiel- of privaatrecht
- Personen- en familierecht: b.v. scheiding, huwelijk, overlijden en adoptie
- Ondernemingsrecht: stichtingen, verenigingen en bedrijven
- Vermogensrecht: huur- en arbeidsovereenkomsten en erfenissen
Uitspraak in burgerlijk recht
- dwangsom, als de veroordeelde opnieuw de fout in gaat
- schadevergoeding, als compensatie
- loonbeslag, totdat het slachtoffer schadeloos is gesteld
Kort geding: een versnelde en vereenvoudigde procedure voor spoedeisende zaken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LukevdW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50990 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen