Van alle hoofdstukken van Chemie, scheikunde heb ik samenvattingen gemaakt in 4, 5 en 6 VWO. In mijn samenvattingen staan ook tips, waar je extra op moet letten. Je kan ook een bundel aanschaffen, dit is voordeliger. Dit is hoofdstuk 17 van 6 VWO.
H17 Biochemie: voeding en gezondheid
17.1 Wat zit in voeding
Er zijn verschillende voedingsstoffen. Koolhydraten: bouwstof DNA en brandstof. Vetten: brandstof
en bouwstof – ook bescherming organen en kou. Ook voor opname vitamines en opbouwstof
lichaamscellen -. Eiwitten: bouwstoffen, de basis van enzymen. Brandstoffen leveren energie die
vrijkomt bij de verbranding van voedingsstoffen. De eenheid is Joule of kJ.
17.2 Koolhydraten
Je hebt verteerbare koolhydraten die opgenomen kunnen worden: zetmeel, sacharose, fructose. De
onverteerbare zijn voedingsvezels, deze zijn nodig voor goede darmwerking. Koolhydraten kennen de
formule: Cn(H2O)m. Binas 67F. Er zijn twee structuurformules van glucose: a-glucose (rechter OH naar
boven) en b-glucose (rechter OH naar beneden). Glucose in planten ontstaat via fotosynthese en is
een monosachariden. 2 samen is een disacharide (bv maltose). Condensatiereactie: twee moleculen
koppelen samen tot 1 groter molecuul terwijl een klein molecuul (H2O) afsplitst. Door
polycondensatiereacties kunnen polysacharide ontstaan. Binas 67A3. Zorg dat je met Binas en de
monosachariden een disacharide of polysacharide kan maken.
Bij de spijsvertering treedt een hydrolysereactie op: een stof reageert met water. De
hydrolysereactie van polysachariden verloopt onder invloed van enzymen: de katalysatoren in ons
lichaam. Binas 82EF. Enzymen zijn vernoemd naar de stof die ze helpen verteren +ase. Zorg ook dat
je de hydrolysereactie kan tekenen, let op de hoeveelheid watermoleculen.
Je kunt macroscopische eigenschappen van stoffen aan de hand van de rangschikking van de deeltjes
op mesoniveau of op de structuur van deeltjes, op microniveau.
17.3 Vetten
De afbraak van vetten vindt plaats in de darmen, er ontstaan glycerol en vetzuren. Lipase speelt een
grote rol. Binas 82E en 67G2. Als in de koolstofketen dubbele bindingen voorkomen, heb je te maken
met een onverzadigd vetzuur. Zonder is een verzadigd vetzuur. Binas 66A. Vanuit glycerol en
vetzuren maakt het lichaam eigen lichaamsvetten. Het lichaam kan ook zelf vetzuren maken (op 3
essentiële vetzuren na). Binas 67G2.
Vetten en oliën zijn drievoudige esters van glycerol: triglyceriden. Als je verzadigde vetzuren met
glycerol hebt, heb je verzadigd vet (boter en vlees). Een onverzadigd vet is samengesteld met een
onverzadigd vetzuur (vis, noten etc.). Binas 67G1 voor hydrolysereactie. Zorg wederom dat je dit kan
tekenen.
Vetzuren zijn nodig voor de bouw van fosfolipiden, de kern hiervan wordt gevormd door glycerol.
Twee van de OH groepen zijn met vetzuurmoleculen veresterd, de derde met een fosforzuur.
Hierdoor hebben de koppen een hydrofiele kop en hydrofobe (dubbele) staart. Binas 67G3.
17.4 Eiwitten
Eiwitten breekt ons lichaam vaak eerst af tot aminozuren. Natuurlijke aminozuren hebben de
aminogroep en de carboxylgroep aan hetzelfde koolstofatoom Binas 67H1. Ons lichaam kan de
meeste aminozuren zelf aanmaken. Sommige niet: essentiële aminozuren. Je lichaam bouwt
eiwitten van aminozuren, daarbij reageert de carboxylgroep van een aminozuur met de aminogroep
van een andere. Bij deze condensatiereactie ontstaat: een dipeptide en water. Door de koppeling
ontstaat een peptidegroep. Meerdere peptiden vormen een polypeptide. Zorg dat je dit kan
tekenen, de opbouw en afbraak, z.o.z. Niet alle aminozuren die je binnenkrijgt heb je nodig. Het
lichaam breekt in de lever overtollige aminozuren af waarbij ureum, koolstofdioxide en water
ontstaan. Ureum is goed oplosbaar in water en verlaat het lichaam via de urine.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SophieCiere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
