Samenvatting Humane Levenscyclus 2 (zonder anatomie)
Inhoudsopgave
Groei en ontwikkeling van kinderen (H12)...................................................................................................... 1
Gezondheid van kinderen wereldwijd (H16 & 17 en deel H13)........................................................................4
Puberteit en adolescentie (H15)..................................................................................................................... 8
Genderdysforie............................................................................................................................................ 10
Cardiovasculaire aandoeningen.................................................................................................................... 12
Atherosclerose en diabetes mellitus: gevolgen van het metabool syndroom (H21).......................................14
Samenstelling en de gezondheid van de Nederlandse bevolking (H18)..........................................................17
Oorsprong van chronische ziekten in het vroege leven (H19)........................................................................18
P-waardes en statistiek................................................................................................................................ 19
Mechanismen van veroudering (H20)........................................................................................................... 21
Dementie (H23)........................................................................................................................................... 25
Kanker (H22)................................................................................................................................................ 29
Groei en ontwikkeling van kinderen (H12)
Zuigelingenperiode (0-1 jaar)
1
, - Lichamelijke ontwikkeling >> vermeerdering, vergroting cellen (toename in lengte
en gewicht) + toename celtypes (ontwikkeling van functie van gevormde systemen)
- Drie standaard groeimaten: lengte, gewicht, hoofdomtrek
- Groeisnelheid het hoogst!
Groeigrafiek: Toename
Op basis van één punt op de grafiek kun je nog niet Hoofdomtrek 1,3x
zeggen dat het kind afwijkt van de groeilijn. Hiervoor Geboortelengte 1,5x
moet je naar het beloop kijken. Geboortegewicht 3x
Factoren die lengtegroei bepalen:
Genetische factoren: Nurture
- Ouders - Voeding
- Etniciteit - Hormonen
- Geslacht - Psychosociale factoren
- Energiebehoefte eerste 3 maanden hoogst (borstvoeding), vanaf 6 maanden
darmen rijp, borst/fles voeding voldoet niet meer aan behoefte brandstoffen > 9-
12 maanden mee eten
- Ontogenetische adaptaties = individueel ontwikkelingsproces, waarbij het kind zich
aanpast aan het soort taak in een bepaalde periode (borstvoeding, kind leert
zuigen)
- Discontinu verlopend proces = bepaalde ontwikkelingen moeten eerst worden
afgeleerd voordat volgende ontwikkelingen van start kunnen gaan (asymmetrisch
tonische nekreflex – armen bewegen samen met de nek >> moet verdwijnen
voordat hoofd en armen los van elkaar kunnen bewegen)
- Half jaar: eerste tandjes komen door (onderste voortandjes)
Cefalocaudaal = eerst in de nek, vervolgens in de romp en ten slotte in de benen
Cognitieve ontwikkeling: proces van het leren, begin: op zichzelf gericht (passief in contact),
later: contact met anderen aan >> kind leert één te worden met verzorgers en weet dat
anderen anders zijn
Verhoudingen veranderen: hoofd wordt relatief klein, ledematen langer
Peuterperiode (1-4 jaar)
- Kind krijgt eigenwilsontwikkeling >> onmacht en frustratie
- Kind leert lopen
- Ongelijkmatige snelle groei en ontwikkeling >> snelle motorische ontwikkeling,
snellere zelfstandigheid óf intensief bezig taalontwikkeling, motorische
ontwikkeling duurt langer
- Gebitsontwikkeling en botrijping
- 2 jaar: melkgebit volledig doorgebroken
- Snelheid ontwikkeling afhankelijk van neurologische rijping
- Angst om vertrouwde hechtingsfiguur kwijt te raken (bij zuigeling: onderscheid
bekende en vreemde)
- 2 jaar: non verbale communicatie > naast elkaar spelen, niet met elkaar
2
, - 3 jaar: samen spelen >> meer verbale communicatie
- Sociaal-emotionele ontwikkeling >> ontwikkelen van eigen persoonlijkheid
Taalontwikkeling: vanuit cortex cerebri
1. Prelinguale fase (1 jaar oud)
- Huilen (0-6 weken)
- Vocaliseren (6 weken – 4 maanden)
- Vocaal spel (4 - 7 maanden)
- Brabbelen (7 – 12 maanden)
2. Vroeglinguale fase (12 – 18 maanden)
- Eerste woorden
- Presymbolische stadium > symbolische stadium >> betekenisfunctie van taal beter
begrijpen
3. Differentiatiefase (18 maanden – 5 jaar)
- Tweewoordzinnen
4. Voltooiingsfase (5 jaar en ouder)
- Taalgebruik gaat over in volwassenen
Ontwikkeling verloopt van:
a. Binnen naar buiten (proximaal-distaal), bal gooien met hele arm, dan pas met pols
(van romp en dichtbij de romp gelegen delen naar uiteinden van ledematen)
b. Boven naar beneden (craniaal-caudaal), armen eerst, dan benen
c. Grof naar fijn
d. Lateralisatie = ontstaan van links rechts verschillen
Schoolkinderen (4-12 jaar)
- Enorme groeispurt daalt in 5e levensjaar
- 12 jaar puberteit groeispurt
- Zenuwstelsel ontwikkelt zich verder >> meer uitlopers neuronen >> verfijnder
netwerk
- Wisselwerking zintuigen en bewegingen >> tussen individuen verschil in motoriek
- Besef van regels, normen en waarden in een groep
Secundaire groeiverschuiving = de gemiddelde lengte nam over de tijd toe en stagneerde op
een gegeven moment:
Toename:
- Voeding, hygiene, leefomstandigheden, zorg >> minder infectieziekten >> kinderen
steeds langer (ziekte leidt tot stagnatie van groei)
Stagnatie:
- Biologisch maximum, stabilisatie van omgevingsfactoren, ongezond eetgedrag
3
, Gezondheid van kinderen wereldwijd (H16 & 17
en deel H13)
- Zuigelingensterfte in Nederland neemt af
- Wereldwijd neemt het ook af, Azië, Afrika, Zuid-Amerika nog veel kindersterfte
Verklaring afname zuigelingensterfte:
- Verbeterde hygiëne
- Vaccinaties
Risicofactoren eerste 5 jaar:
- Complicaties bevalling/geboorte
>> 45% neonatale periode dood (in eerste 28 dagen)
- Infecties
- Ondervoeding
Voorkomen worden door: goede verloskundige zorg, goede hygiëne, vaccinaties,
warm houden kind, hulp bij borstvoeding
Perinatale sterfte = sterfte waarbij een foetus vanaf 22 weken zwangerschap komt te
overlijden, of als een baby in de eerste 7 dagen na geboorte overlijdt
Genetische counseling:
- Triple test voor trisomie 21 (down)
- Vlokkentest voor chromosomale afwijkingen
- Vruchwaterpunctie voor neurale buisdefecten
Diarree en longontsteking (pneumonie): 2 grootste oorzaken van kindersterfte (door
infectieziekten)
Diarree:
- Belangrijkste doodsoorzaak bij kinderen < 5 jaar
- Oorzaak: bacterie, virus, parasiet >> slechte hygiene & besmet drinkwater
- Voorbeelden: cholera en tyfus leiden hiertoe (vooral in 19e eeuw)
- Cholera door inname inadequaat bereid voedsel, gewassen met besmet water
- Kinderen extra vatbaar: onderontwikkeld immuunsysteem & ondervoeding
- Oplossing: ORS >> betere wateropname darmen >> voorkomt uitdroging
- Gevaren diarree: uitdroging > shock > dood
- Via feco-orale route >> pathogenen worden uitgescheiden met ontlasting en
belanden in drinkwater
Soorten diarree:
Acuut, waterig >> cholera
Acuut, bloederig >> dysenterie
Persistent diarree >> diarree houdt langer dan 14 dagen aan
4