Samenvatting
Samenvatting Literatuurgeschiedenis Duits
Boekje Literatuurgeschiedenis samengevat. Dingen weggelaten die niet op de toets komen alleen de belangrijke dingen staan erin.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Literatuurgeschiedenis DuitsAantekening 1:
De Algemene Nederlandse Taal bestond/ontstond pas aan het einde van de
zestiende eeuw en begin zeventiende eeuw. Vóór die tijd waren er alleen
zogenaamde dialecten. De Middeleeuwers zelf spraken van het Diets
(Middelnederlands).
Diets komt van Diet, dat ‘volk’ betekent. Dus Diets betekent = van het volk (is een
bijvoeglijk naamwoord). In het Wilhelmus (stamt uit ongeveer 1570) treffen we de
strofe aan: “… ben ik van Duytsche bloed?” Dit heeft dus niets met Duits of Duitsland
te maken, maar betekent grofweg: “…ben ik een man van het volk?”
De oudste Nederlandse en Westgermaanse vorm is ‘diut’. Deze vorm stamt uit het
Gotisch (Oost-Germaanse taal. Rond de 8e eeuw uitgestorven).
Diut leidde tot:
- Diet/Diets. Dit was voornamelijk in de Zuidelijke dialecten
- Duut/Duuts (Dit werd uiteindelijk ‘Deutsch’). Dit was voornamelijk in de
Noordelijke dialecten.
Het Duits dat wij nu spreken stamt van ongeveer 1650. Dit noemen we het
Nieuwhoogduits, of gewoon modern Duits.
De Middeleeuwen (500-1500)
De middeleeuwen (ca. 500 tot ca. 1500) vormen in de geschiedenis van Europa de
periode tussen de Oudheid en de vroegmoderne tijd. Traditioneel situeert men dit
door Italiaanse humanisten geïntroduceerde tijdvak tussen de val van het West-
Romeinse Rijk in de 5e eeuw en de renaissance die vanaf de 14e eeuw in Italië
begon. Op literair gebied betekent dit dat er vooral geschreven werd door de
geestelijkheid. Monniken in kloosters schreven veelal christelijk-religieuze teksten
over, zoals de bijbel en gebeden. Soms vertaalden ze deze Latijnse teksten ook naar
de volkstaal, zoals bijvoorbeeld het Vater Unser (Onze Vader).
We onderscheiden vier periodes:
Oudhoogduitse periode (Althochdeutsche Periode)
Hoge middeleeuwen (Frühmittelhochdeutsche Periode)
Middelhoogduits (Mittelhochdeutsche Periode)
Late middeleeuwen (Spätmittelalter)
Oudhoogduitse periode (750-1150)
In het algemeen kunnen we stellen dat er in deze periode voornamelijk door de
geestelijkheid werd geschreven. Het belangrijkste is de Latijnse taal. In deze taal
wordt vrijwel alle literatuur geschreven. Duitse literatuur, voor zover die er al is in
deze periode, is slechts een bijzaak. Duits dient vooral als hulpmiddel om mensen te
bekeren.
,Naast christelijke teksten zijn er ook oud-Germaanse gedichten overgeleverd.
Kenmerkend voor oud-Germaanse gedichten zijn stafrijm, ook wel alliteratie
genoemd. Dit betekent dat niet de laatste woorden van verschillende zinnen rijmden -
zoals wij vaak een gedicht herkennen - maar opeenvolgende woorden vaak met
dezelfde klank begonnen. Een voorbeeld hiervan is Heliand. De Heliand is een
religieus episch gedicht over het leven van Jezus Christus, geschreven in het
Oudsaksisch, omstreeks het jaar 825. De naam Heliand, die overigens pas in 1830
door geleerden aan het gedicht werd toegekend, is Oudsaksisch voor het Duitse en
Nederlandse 'heiland' of 'redder'.
Ter verduidelijking volgen hier enkele ‘moderne’ stafreimen:
Heerlijk, helder, Heineken
Wie weet waar Willem Wever woont?
Bekende werken uit deze periode zijn:
Hildebrandslied (765): is een Oudhoogduits epos. Het verhaalt over de dappere
wapenmeester Hildebrand. Hij ontmoet zijn zoon Hadubrand op het slagveld, maar
ze herkennen elkaar niet, en gaan een gevecht aan.
Muspili (880): Dit gedicht behandelt de ondergang van de wereld.
Heliand (830): Zie eerdere beschrijving.
Vroegmiddelhoogduits (1050-1150)
In deze periode schrijft nog steeds de geestelijkheid. Maar naast hen maken ook de
zogenoemde Adlati (ondergschikten, hulpen) hun intrede. Ook zij gaan hun bijdrage
leveren aan het schrijven van de literatuur.
Bekende werken uit deze periode zijn:
Heinrich von Melk: Von des tôdes gehügede (1140)
Noker von Zwiefalten: Memento mori (1090)
Middelhoogduits (1150-1300)
Rond de elfde eeuw kwam het ridderwezen in Europa op. Dat veranderde ook de
literatuur, waarin ridderlijke deugden als avontuur, moed, daadkracht, trouw en liefde
een belangrijke rol gingen spelen. Deze literatuur wordt 'hoofse' literatuur genoemd.
De dichters trokken langs de verschillende adellijke hoven en droegen daar hun
werken voor, veelal begeleid door muziek. Vanwege de grote hoeveelheid bewaard
gebleven werken en de hoge literaire kwaliteit ervan geldt deze periode als het
eerste hoogtepunt van de Duitse literatuur.
Bekende werken in deze periode zijn:
Heinrich von Veldeke: Eneit (1180)
Interessant is om op te merken dat deze dichter uit de omgeving van Maastricht
kwam. Hij dichtte in twee talen. ‘Servatius’ dichtte hij in het Nederlands, voor zo ver
daar toen al sprake van was. Vervolgens vertrok hij naar Duitsland en aldaar dichtte
hij ‘Eneit’ in de Duitse taal.
, De hoofse literatuur kende naast de ridderepen ook de minnezang. Minne staat voor
hoge liefde, de hartstocht voor een onbereikbare, adellijke dame. De bekendste
minnezanger was Walther von der Vogelweide. Hij was een Duitstalige
minnezanger en dichter. Talrijke teksten van hem zijn bewaard gebleven, waaronder
een lied waarin hij de stad Jeruzalem bezingt, die zonet voor de kruisvaarders
opdoemt: het zogenaamde Palestinalied.
Late middeleeuwen (1300-1500)
Aan het einde van de middeleeuwen verliest het ridderdom aan betekenis en wordt
de burgerij in de steden steeds belangrijker. De steden groeien en vormen binnen
het Duitse rijk een steeds grotere machtsfactor.
De voorliefde voor realistische vertellingen neemt toe. Deze vaak rauwe realistische
voorstellingen vindt men voornamelijk in de zogenaamde volksboeken. Door de
uitvinding van de boekdrukkunst door Johannes Gutenberg, rond het jaar 1450,
werden deze boeken ook gedrukt en konden zo sneller verspreid worden.
Een bijzondere vorm van poëzie in de late middeleeuwen is de zogenaamde
Meesterzang, in het Duits Meistergesang. Qua vorm is het een voortzetting van de
hoofse minnezang, al speelt de liefde een ondergeschikte rol. Veeleer is er bij de
Meistergesang sprake van didactische lyriek wat betekent, dat men er een belerende
boodschap in verwerkte: de mensen moesten er wat van opsteken. Het waren
handwerkslieden die in meesterzangscholen (Meistersingerschulen) deze vorm van
belerende poëzie schreven. De beroemdste vertegenwoordiger van het
Meistergesang was de schoenmaker Hans Sachs uit Nürnberg.
Renaissance, Humanisme en Reformatie (1500-1600)
Renaissance
Rond 1500 begint in heel Europa een nieuwe tijd met de uitvinding van de
boekdrukkunst door Johannes Gutenberg (rond 1450)
De mens zelf plaatst zich meer en meer in het middelpunt. Niet langer het leven na
de dood, het hiernamaals, das Jenseits, is belangrijk, maar juist het leven op aarde,
das Diesseits. Het Memento mori (Gedenk te sterven) van de Middeleeuwen
maakte plaats voor Carpe diem (Pluk de dag).
De klassieke Oudheid wordt herontdekt. Dit is niet verwonderlijk want ook in de
klassieke Oudheid, bij de oude Grieken en Romeinen, stond de mens centraal. Deze
herontdekking begint zo omstreeks 1300 in Italië en wordt Renaissance
(wedergeboorte, Wiedergeburt) genoemd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper verkoper123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66781 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen