Samenvatting
Samenvatting Mensenrechten en Democratie
Samenvatting in vraag-antwoord stijl zodat je goed leert begrijpen hoe je antwoord moet geven op tentamenvragen. Alle weken uitgebreid behandeld, week 6 en 7 beknopter.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
2 beoordelingen
Door: naomivanmarle • 1 jaar geleden
Door: betulcatal • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Mensenrechten en democratieWeek 1- Mensenrechten, democratie en de samenhang daartussen
Hoe heeft de democratie zich ontwikkeld?
• Athene: voor 8e eeuw v.C. soms volksvergaderingen, daarna groei welvaart en
toenemende ongelijkheid, macht vaak bij aristocratie;
• Solon 640-650 v.C.: geschil met magistraten voor te leggen aan volksvergadering;
• Kleisthenes 570-507 v.C.: democratische inrichting stadstaat, stemhebbende (mannen
etc.), volksvergadering;
• Andere organen: raad van 500, roulerend dagelijks bestuur, juryrechtspraak, iedere
burger toegang tot ambten;
• Atheense democratie: vrijheid van meningsuiting als deelnemer aan volksvergadering,
verplichting tot deelname aan religieuze rituelen, uitsluiting van vrouwen etc.
• 19e en 20e eeuw: uitbreiding kiesrecht en bevoegdheden parlement;
Welke vormen van democratie zijn te onderscheiden?
• Directe democratie: burgers nemen zelf gezamenlijk beslissingen: volksvergadering,
referenda;
• Indirecte democratie: burgers kiezen vertegenwoordigend lichaam dat ‘namens hen’
de beslissingen neemt.
Wat zijn mensenrechten en welke juridische status hebben deze rechten?
Mensenrechten zijn rechten van de mens die gelijkelijk voor eenieder geleden, de individuele
menselijke waardigheid beschermen, universele gelding hebben en onvervreemdbaar zijn.
Vrijheids- en politieke rechten zijn vaak wel juridisch afdwingbaar, maar sociale-
economische en culturele rechten zijn vaak niet juridisch afdwingbaar.
Wat wordt er bedoeld met prepositieve gelding?
Prepositieve gelding houdt in dat mensenrechten ook gelden als ze niet door de bevoegde
juridische instantie zijn erkend.
In hoeverre stellen mensenrechten grenzen aan democratische besluitvorming en in
hoeverre kan democratische besluitvorming de gelding of het bereik van mensenrechten
inperken?
Mensenrechten kunnen beperkingen stellen aan democratische wetgeving en beleid waardoor
er grenzen worden gesteld aan de macht van de staat. Een democratische besluitvorming kan
de gelding van mensenrechten inperken doordat een democratische meerderheid besluiten kan
nemen die mensenrechten aantasten.
In hoeverre zijn mensenrechten een onderdeel van het idee democratie, en andersom?
Mensenrechten zijn noodzakelijk voor het functioneren van de democratie. Dit gebeurd
doormiddel van participatie en contestatie. Tegelijkertijd draagt de democratie bij aan respect
voor mensenrechten omdat er in een democratie het idee van gelijkheid bestaat.
1
, Week 2 – Geschiedenis van de mensenrechten en de democratie, met bijzondere
aandacht voor Locke en Rousseau
Hoe verhoudt zich het moderne idee van democratie tot antieke ideeën daarover?
In de klassieke democratie bestond er voortdurende participatie van ‘alle’ burgers. Nu is er
sprake van fundamentele wetgeving en verkiezing van staatsbestuurders (Rousseau).
Hoe verhouden de ideeën van volkssoevereiniteit tot democratie zich tot elkaar en hoe is
de ontwikkeling van deze ideeën verlopen (Bodin, Grotius, Hobbes, Rousseau)?
• Bodin 1530-1596: soeverein – staatsbestuur (gouvernement), wetgeving als eerste
kenmerk van soevereiniteit.
• Grotius 1583 - 1645: geen principieel onderscheid soeverein – (staats)bestuur.
Soevereiniteit is hoogste macht: wiens daden niet door een ander mens ongedaan
kunnen worden gemaakt.
• Hobbes 1588-1679: terugkeer onderscheid van Bodin, benadrukt onderscheid
deliberatie – autoriteit.
• Rousseau 1712-1778: niet de vorst (regering), maar het volk is soeverein. Onzekere
natuurlijke vrijheid opgegeven (sociaal contract 1772) voor zekere burgerlijke
vrijheid.
Ga verder in op de ideeën van volkssoevereiniteit van Rousseau.
• Soevereiniteit is het volk waarin individuen zijn opgegaan;
• Soevereiniteit is ondeelbaar, onoverdraagbaar en laat zich niet representeren (!);
• Soevereiniteit scheiden van staatsbestuur;
• Soevereine wil (volonté générale, algemene wil) is wet en draagt altijd algemeen
karakter;
• Staatbestuur (inclusief ‘lagere’ wetgeving en rechtspraak) is uitvoering van de wet
(dus van de volonté générale);
• Aanwijzen van bestuurders en vertegenwoordigers (!) is niet algemeen, dus geen wet,
maar bestuursdaad (het volk treedt dan op als bestuurder)
Richard Tuck bespreekt twee ‘vernieuwingen’ van Rousseau in de politieke theorie.
Omschrijf deze vernieuwingen in uw eigen woorden en geef daarbij aan in welke zin die
vernieuwingen de weg hebben geopend voor de ‘moderne democratie’.
1. Soeverein ten opzichte van de regering, de soeverein is vooral fundamentele wetgever;
2. Discussie is geen daad van soevereiniteit, een beslissende stem uitbrengen is dat wel
(vote, not discussion).
Door deze vernieuwingen kan ook een grotere, complexe samenleving democratisch zijn; het
volk laat deliberatie en regeren aan een ander over (niet-soeverein: vorst, vertegenwoordigend
lichaam). Representatieve democratie. NB verkiezing van de leden van het parlement is voor
Rousseau geen daad van soevereiniteit, want het is niet algemeen.
Wat is de (voorbereidende) bijdragen van Bodin, Grotius en Hobbes geweest aan deze
‘vernieuwingen’ van Rousseau?
• Bodin: het idee van ‘soeverein t.o.v. de regering’ is voor het eerst te vinden bij Bodin;
• Hugo de Groot: Hugo de Groot verwerpt dit idee weer;
• Hobbes: de ‘sleeping sovereign’; cruciaal is slechts dat de soeverein zich niet ‘opheft’.
Hobbes maakt daarbij bovendien nadrukkelijk onderscheid tussen delibereren en
beslissend besluiten = vernieuwing.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noorwasmus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75619 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen