Samenvatting maatschappijleer “Wat is maatschappijleer” en “Parlementaire
democratie”
Wat is Maatschappijleer?
Samenleven en afspraken maken
In sommige maatschappelijke vraagstukken staat het belang van het individu en
het belang van het collectief tegenover elkaar: wat belangrijk is voor een persoon is
niet altijd in het belang voor de hele groep. De mensen in onze maatschappij
hebben niet altijd dezelfde wensen en belangen. Daardoor ontstaan er situaties
waarin de belangen van de mensen botsen en deze moeten gemeenschappelijk
opgelost worden. Dit noem je maatschappelijke vraagstukken Hoewel mensen het
vaak niet met elkaar eens zijn over de regels en afspraken die worden gemaakt naar
aanleiding van bepaalde botsingen, wordt er in het regelgevingsproces vaak
gezocht naar een compromis, een overeenkomst waarbij alle partijen iets toegeven.
Waarden en normen
Onze standpunten en ideeën worden bepaald door onze waarden. Waarden zijn
uitgangspunten of principes die mensen belangrijk vinden in hun leven en die ze
daarom willen nastreven. Uit die waarden kunnen idealen ontstaan: zaken die je
graag zou willen bereiken in je leven. Waarden leiden bijna altijd tot gedragsregels
die aangeven hoe mensen zich moeten gedragen. Deze opvattingen over hoe je je op
grond van een bepaalde waarde behoort te gedragen, noemen we waarden.
Wat is een maatschappelijk vraagstuk
Maatschappelijke vraagstukken omvatten de belangrijkste vragen en problemen
van onze huidige samenleving. We spreken van een maatschappelijk vraagstuk
wanneer:
1. Grote groepen in de samenleving de gevolgen ervan ondervinden.
Niet elk probleem is onderdeel van een maatschappelijk vraagstuk. Een
maatschappelijk vraagstuk gaat over problemen op macroniveau: het zijn
grootschalige vraagstukken. De gevolgen zijn echter wel op microniveau, ofwel
individueel niveau, merkbaar.
2. Tegengestelde belangen meespelen
Een belang is het voor- of nadeel dat iemand ergens bij heeft. Als er twee belangens
botsen spreek je hier van een dilemma, een lastige keuze uit twee of meer
alternatieven die allemaal duidelijk nadelen hebben. Vaak zien we een dilemma
tussen individuele en collectieve rationaliteit: kies je voor je eigen belang of voor
het belang van de groep of samenleving waar je toe behoort?
3. Een gemeenschappelijke oplossing nodig is.
Dynamische samenleving
Samenlevingen veranderen voortdurend. Het constant veranderen van normen,
waarden en belangen noem je de dynamiek van de samenleving.
, De vier thema’s van maatschappijleer
● In het thema Rechtsstaat behandelen we hoe de persoonlijke vrijheid en
rechtszekerheid van burgers in ons land gewaarborgd is. De kernvraag in dit
thema is: Hoe zorgt de rechtsstaat voor de rechtvaardigheid?
● Het thema Parlementaire democratie gaat over de manier waarop politici in
Nederland besluiten nemen, maar ook over hoe burgers invloed kunnen
uitoefenen op deze besluitvorming. De kernvraag is: Wat betekent het om in
een democratie te leven?
● In het thema Pluriforme samenleving bekijken we de cultuurverschillen in
de Nederlandse samenleving. We kijken naar wat Nederlanders bindt en hoe
tolerant ons land is naar andere culturen. De kernvraag is: Hoe gaan we met
alle verschillen in de samenleving om?
● Het thema Verzorgingsstaat gaat ocer de manier waarop mensen voor
zichzelf en voor elkaar zorgen , maar ook wat de overheid doet voor het
welzijn van individuele burgers. De kernvraag is: In welke situaties moeten
mensen hun problemen zelf oplossen en wanneer moet de overheid helpen?
De kernconcepten
Bij het bestuderen en analyseren van maatschappelijke vraagstukken worden er
een aantal kernconcepten regelmatig bekeken. Een paar hiervan zijn;
● Macht
Macht is het vermogen om gedrag van anderen dringend te beïnvloeden. Macht die
geaccepteerd is, wordt ook wel gezag genoemd. Formele macht is een vorm van
macht die in regels en wetten is vastgelegd. Bij informele macht beïnvloeden
mensen elkaar zonder een formeel systeem van regels en sancties. De manier
waarop iemand het gedrag van anderen kan beïnvloeden, heeft te maken met welke
machtsbronnen hun tot hun beschikking hebben. Voorbeelden van machtsbronnen
zijn geld, functie of beroep, kennis, overtuigingskracht, aanzien, aantal of geweld.
● Sociale ongelijkheid
Met sociale ongelijkheid wordt bedoeld dat we een ongelijke verdeling van
maatschappelijke kansen, inkomen en politieke macht hebben. Deze drie terreinen
laten de volgende grote verschillen zien:
- Maatschappelijke kansen: op de arbeidsmarkt vinden ouderen, mensen met
een migratieachtergrond en mensen met een beperking minder gemakkelijk
een baan.
- Financiële middelen: de inkomens van burgers verschillen, omdat het ene
werk nu eenmaal beter wordt betaald dan het andere.
- Politieke macht: wie lid is van een politieke partij of politici persoonlijk kent,
kan meer invloed uitoefenen dan anderen.
Objectiviteit
Het is niet eenvoudig om vast te stellen in hoeverre een bericht waar is. De grens
tussen feiten en meningen is niet altijd goed te bepalen. Bovendien is een bericht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliasienkiewicz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.