Running head: EFFECT VAN DIGITAL STORYTELLING OP STUDENTEN
Het effect van digital storytelling op de betrokkenheid van studenten
en hun leerprestaties
Een empirische literatuurstudie
Marieke van Rijswijk
SNR: 2028120
Bachelorscriptie Communicatie- en Informatiewetenschappen
Specialisatie: Algemeen
Tilburg School of Humanities and Digital Sciences
Tilburg University, Tilburg
Begeleider: Jan de Wit
Tweede lezer: dr. Leonoor Oversteegen
Juni 2021
,EFFECT VAN DIGITAL STORYTELLING OP STUDENTEN 2
Inhoudsopgave
Abstract.......................................................................................................................................................2
1. Inleiding...................................................................................................................................................3
2. Theoretisch kader....................................................................................................................................6
2.1 Storytelling.........................................................................................................................................6
2.2 Betrokkenheid (engagement)............................................................................................................8
2.3 Leerprestaties..................................................................................................................................13
3. Methode................................................................................................................................................16
3.1 Dataverzameling..............................................................................................................................16
3.2 Dataselectie.....................................................................................................................................17
4. Resultaten..............................................................................................................................................18
4.1 Het effect van digital storytelling op betrokkenheid........................................................................18
4.2 Het effect van digital storytelling op leerprestaties.........................................................................21
4.3 Het effect van studentbetrokkenheid op leerprestaties..................................................................23
5. Discussie................................................................................................................................................28
6. Referentielijst........................................................................................................................................33
7. Bijlage....................................................................................................................................................40
Abstract
In deze scriptie is onderzocht wat het effect is van digital storytelling op de
betrokkenheid van studenten en hun leerprestaties. Aan de hand van drie hypothesen is getoetst
of digital storytelling leidt tot verhoogde studentbetrokkenheid en betere leerprestaties van
studenten, en of verhoogde studentbetrokkenheid leidt tot betere leerprestaties. Om deze
hypothesen te toetsen, is een literatuurstudie uitgevoerd waarin de onderzoeksresultaten van
relevante artikelen zijn geanalyseerd en vergeleken. Voor het uitvoeren van de literatuurstudie is
gebruikgemaakt van de databases Google Scholar, Web of Science en Connected Papers. Uit de
resultaten van de literatuurstudie is gebleken dat digital storytelling ervoor zorgt dat studenten
meer gedragsmatige, emotionele en cognitieve betrokkenheid ervaren. Ook is gebleken dat
digital storytelling een effectievere lesmethode is om ervoor te zorgen dat studenten betere
leerprestaties behalen dan andere lesmethoden. Digital storytelling is bij het toetsen van deze
hypothese vergeleken met reguliere uitleg, herhaling van uitleg, traditionele lessen,
discussiegroepen en online lessen. Daarnaast is gevonden dat studenten die meer betrokkenheid
ervaren betere leerprestaties behalen dan studenten die minder betrokken zijn. Uit de resultaten
,EFFECT VAN DIGITAL STORYTELLING OP STUDENTEN 3
van deze scriptie blijkt dat digital storytelling een positief effect heeft op studentbetrokkenheid
en de leerprestaties van studenten. Voor vervolgonderzoek wordt aangeraden om meer lange
termijnstudies uit te voeren waarin dit thema wordt onderzocht, omdat deze nog zeldzaam zijn in
de literatuur. Ook wordt aangeraden om meer experimentele onderzoeken uit te voeren naar
emotionele en cognitieve studentbetrokkenheid, omdat de meeste onderzoekers enkel de nadruk
leggen op gedragsmatige studentbetrokkenheid.
Sleutelwoorden: digital storytelling, studentbetrokkenheid, leervermogen.
1. Inleiding
Begin 2020 veranderden lesmethoden op veel Nederlandse hogescholen en universiteiten
volledig als gevolg van de uitbraak van Covid-19. Waar lessen voorheen plaatsvonden in een
volle collegezaal op de campus, verplaatsten deze naar een digitale omgeving (de Volkskrant,
2021). Dit had grote gevolgen voor zowel studenten als docenten. Voor studenten werd de eigen
verantwoordelijkheid groter om zelfstandig de lesstof bij te houden met beperkt contact met
medestudenten. Van docenten werd verwacht dat zij het curriculum aanpasten aan een online
domein, wat vroeg om de nodige creativiteit. Dit leidde tot intensiever gebruik van het internet,
video’s en kennisclips. Afleiding tijdens online colleges lag echter op de loer en ineens was de
drempel om een college niet meer te volgen voor veel studenten heel laag (de Volkskrant, 2021).
Daarnaast werd het voor docenten een grotere uitdaging om studenten op afstand betrokken te
houden bij hun educatie.
Studenten kunnen op verschillende manieren betrokken zijn. Zo kunnen ze emotioneel
betrokken zijn door interesse te tonen in de lesstof en gemotiveerd te zijn om hun studie
succesvol af te ronden (Axelson & Flick, 2010). Studenten kunnen ook op een actieve manier
betrokken zijn door discussies aan te gaan over de besproken onderwerpen en door vragen te
stellen tijdens colleges (Handelsman et al., 2005). Daarnaast kunnen studenten op een passievere
, EFFECT VAN DIGITAL STORYTELLING OP STUDENTEN 4
manier betrokken zijn. Dit is betrokkenheid die zich niet direct uit en bijvoorbeeld ontstaat door
een gevoel van verbondenheid met de onderwerpen die aan bod komen in het curriculum
(Handelsman et al., 2005). Het is voor te stellen dat het voor docenten een grote opgave is om de
betrokkenheid van studenten in stand te houden in een digitale leeromgeving. Studenten kregen
namelijk veelal simpele onlinepresentaties voorgeschoteld zonder uitdagende elementen die
aanzetten tot nadenken of discussies over de lesstof. Daarnaast was het voor docenten lastig om
de aandacht van studenten te grijpen en vast te houden, waardoor studenten minder
geïnteresseerd raakten. Een lesmethode die mogelijk een oplossing kon bieden voor het gebrek
aan betrokkenheid bij en interesse in de lesstof, is digital storytelling.
In digital storytelling worden verhalen gecombineerd met digitale media, zoals
afbeeldingen en video’s (Robin, 2006). Digital storytelling is een variatie op traditionele
storytelling (Lisenbee & Ford, 2018). Bij traditionele storytelling ligt de nadruk op het vertellen
van verhalen door middel van tekst of stemgeluid (Lisenbee & Ford, 2018). Digital storytelling
wijkt af van deze traditionele manier van storytelling door het gebruik van een digitaal medium
om verhalen te vertellen. In digital stories kunnen persoonlijke verhalen worden verteld, kan de
geschiedenis van een concept worden uitgestippeld of kan uitleg worden gegeven over een
specifiek onderwerp (Robin, 2006). Met name de laatste vorm van digital storytelling is populair
in het onderwijs om abstracte concepten toe te lichten op een vernieuwende manier (Özpinar et
al., 2017). Digital storytelling is geen nieuw concept en werd al eerder in onder andere
telemarketing, gezondheidscommunicatie en kunsttentoonstellingen ingezet om betrokkenheid te
creëren bij verschillende doelgroepen (Gubrium, 2009; Meadows, 2003; Wyman et al., 2011).
Er zijn al verschillende onderzoeken uitgevoerd waarin is gevonden dat digital
storytelling kan leiden tot meer betrokkenheid. Zo kan digital storytelling worden gebruikt om
mensen zich meer betrokken te laten voelen bij beslissingen over hun gezondheid (Gubrium,
2009). Ook Wyman et al. (2011) vonden een positief effect in hun onderzoek naar het gebruik
van digital storytelling in musea om bezoekers te betrekken bij kunst en kunstgeschiedenis.
Daarnaast zijn er ook al enkele onderzoeken uitgevoerd waarin is gevonden dat digital
storytelling kan leiden tot meer betrokkenheid van studenten (Robin, 2006; Shelton et al., 2016;
Suwardy et al., 2013). Zo is gevonden dat digital storytelling lessen kan verrijken en aanleiding
kan geven tot discussies over het onderwerp in een digital story, wat duidt op actieve
betrokkenheid (Robin, 2006). Bovendien zeggen Suwardy et al. (2013) dat “a digital story can
