HC BS1 Samengevoegd
In dit document staan alle colleges van basissemester 1 (leerjaar 1) van de HBO-V aan Hogeschool Viaa. In dit
document staan mijn college-aantekeningen en uitwerking van de doelstellingen. Het gaat om de volgende 12
colleges uit het eerste blok:
Inhoud
HC: NSM 1 (BS1, week 2)............................................................................................................................................2
HC Zorg en Zingeving 1 (BS1, week 2).......................................................................................................................10
HC NSM 2 Preventietheorie (BS1, week 3)................................................................................................................13
HC Psychologie en gezondheid 1 (BS1, week 4)........................................................................................................15
HC sociologie 1 (BS1, week 4)...................................................................................................................................18
HC Ethiek 2 (BS1, week 5).........................................................................................................................................21
HC GVO 1 (BS1, week 5)............................................................................................................................................24
HC Leefstijl vanuit psychologisch en sociologisch perspectief 1 (BS1, week 5).........................................................27
HC Gezondheidsrecht 1 (BS1, week 6)......................................................................................................................31
HC NSM 3 Stress en coping (BS1, week 6).................................................................................................................35
HC E-health 1 (BS1, week 7)......................................................................................................................................39
HC verpleegkundige theorieën 1 (BS1, week 7)........................................................................................................40
1
,HC: NSM 1 (BS1, week 2)
Aantekeningen:
Introductie; Je oom is met hartritmestoornissen opgenomen op de hartbewaking. Wat zou je willen weten over
deze situatie als student verpleegkunde? Mijn antwoorden:
- Wat heeft deze stoornissen veroorzaakt?
- Hoe werkt de hartbewaking?
- Wat zijn de gevolgen van deze stoornissen?
- Hoelang duurt het herstel?
- Hoe kunnen de stoornissen opgelost worden?
- Hoe kan mijn oom het beste geholpen worden? Wat kan ik doen?
Als we via het client-systeem werken (zie verder) ga je bij elke variabelen, bij alle 5 vragen bedenken.
Wat is verpleegkundig handelen?
- Praktisch handelen als basis (medicatie, infusie, wonden verbinden, overleg)
- Theorie als onderbouwing van dat handelen: wat doe je, en wat eerst, wat is belangrijker.
- Iedere verpleegkundige theorie heeft uitspraken over: Mens, omgeving, verplegen en gezondheid
(=metaparadigma’s)
NSM:
- Model op hoger abstractieniveau. Het is ontwikkeld uit de praktijk.
- Het is een raamwerk om de mens te zien in zijn gehele complexe werkelijkheid.
- Onderbouwd met bestaande theorieën gebaseerd op:
Systeemtheorie: Hoe kijk je naar de mens?
Alle levende wezens worden gezien als een systeem dat continu in verbinding staat met
de omgeving.
Input throughput output.
Zelfstabilisatie en aanpassing (zet de verwarming hoger als het koud is bijv.)
Een systeem kan 1 persoon zijn, een gezin, familie, klas.
Een systeem kan ook subsystemen hebben (mens heeft een maagdarmstelsel bijv.)
Holistisch: alles kan van invloed zijn op de systemen 5 variabelen (zie kopje client-
systeem)
Preventie theorie: Hoe kijk je naar je verpleegkundige taak?
Niet denken in ziek en/of gezond, maar als het voorkomen van het uit balans raken van
het systeem:
Primair: voorkomen van verstoring balans
Secundair: herstellen van de balans
Tertiair: het vinden van een nieuwe balans.
Energie: meer energie zorgt voor een toenemend welbevinden, minder energie leidt tot
de dood. Verstoren de krachten zorgen voor een schommeling.
Entropie: het onvermogen van een systeem om zich nog aan te passen.
Stress-coping theorie: Hoe verklaar je reacties van een mens?
Niet alle invloeden (stressoren) zijn ook echt van invloed.
Taxeren op dreiging en urgentie.
Inzetten coping (aangeleerd op reflex)
Cliëntsysteem:
- Een mevrouw alleen, het echtpaar, de familie van de mevrouw, etc. die client en wie er met de client
te maken heeft.
2
, - Weerstandslijnen, normale verdedigingslinie, flexibele verdedigingslinie: hebben beschermende factoren,
5 variabelen:
1. Fysiologisch: betrekking op de lichaamsstructuur en het functioneren
2. Spiritueel: invloed op geestelijke waarden en normen
3. Ontwikkeling: ontwikkelingsproces
4. Psychologisch: alle psychische processen
5. Sociaal-cultureel: sociale en culturele functioneren
- Omgeving : alle invloeden die cliëntsystemen omgeven
Intern: binnen de grenzen van het systeem (hoe goed kan een client tegen warm en koud, hoe is
het uithoudingsvermogen, de nachtrust, conditie, etc.)
Extern: buiten het systeem met onderverdeling:
Interpersoonlijk: personen (de relatie met fysio, arts, vpk, zoon, dochter, etc.)
Extrapersoonlijk: niet-personen, hoe iemand in staat is om zijn gezondheid te
onderhouden (rollator, bril, ziektewet, uitkering, etc.) .
- Gecreëerde omgeving: omgeving (onbewust) persoonlijk ontwikkeld mechanisme om omgeving te
beïnvloeden. Bepaalde gedragingen die je lang het toegepast om in balans te blijven, die vaak pas aan de
orde komen als ze niet meer werken.
Gezondheid:
- Gezondheid volgens het nsm: gezondheid is niet alleen de afwezigheid van ziekte, maar dat je je kunt
aanpassen aan de omstandigheden en in balans kan blijven.
Het NSM als visie:
- Kijk systemisch naar je zorgvrager (systeembril)
- Probeer te begrijpen hoe je zorgvrager in balans blijft (analyse)
- Leer hoe en waarmee je als verpleegkundige een systeem preventief in balans houdt ( gebruik taxatie,
hulpbronnen, coping bij interventies)
3
, Doelstellingen - samenvatting
1. De student kan de 3 onderliggende theorieën uit het NSM beschrijven en verklaren;
Het NSM is een raamwerk gebruikt om de mens te zien in zijn hogere complexiteit, in zijn gehele complexe
wereld. Iedere verpleegkundige theorie heeft uitspraken over: Mens, omgeving, verplegen en gezondheid
(=metaparadigma’s).
De theorie is gebaseerd op drie reeds bestaande theorieën: de systeemtheorie (cliëntsysteem),
stresscopingtheorie en preventietheorie.
1. De stresscopingtheorie: hoe verklaar je de reacties van een mens? Neuman gebruikt de stresscopingtheorie
om de omgeving inhoud te geven, maar vooral om de wijze waarop de uitwisseling tussen het systeem en de
omgeving plaatsvindt te verduidelijken. Stress is vooral je eigen visie, het is niet daadwerkelijk vast te stellen. Het
is volgens het NSM belangrijk om perceptie en eigen ervaring van het cliëntsysteem te betrekken bij het
verpleegkundig proces. De wijze waarop iemand zijn of haar omgeving ervaart, is bepalend voor het al dan niet
ervaren van bepaalde feiten of gebeurtenissen als stress; dit noemen we taxatie. Stress (stimulus, respons) is de
relatie tussen individu en omgeving die als bedreiging/overschrijding van zijn mogelijkheden wordt getaxeerd en
daarmee het welzijn in gevaar brengt. We kennen drie vormen van taxatie:
1. Primaire taxatie: vindt vrij snel plaats, vaak in een reflex. Bestaat uit de beoordeling of een
bepaalde situatie of gebeurtenis gezien kan worden als onbelangrijk, positief of stessgevend
(verlies/schade, bedreiging of uitdaging).
2. Secundaire taxatie: deze vorm betreft de beoordeling over wat er wel en niet gedaan kan of moet
worden en welke mogelijkheden men daartoe heeft: coping.
3. Hernieuwde taxatie: een nieuwe beoordeling op basis van nieuwe informatie vanuit de omgeving
en/of persoon zelf. Volgt altijd op een eerdere taxatie.
Niet alle invloeden (stressoren) zijn daadwerkelijk van invloed. Er zijn twee factoren die taxatie beïnvloeden:
persoonsgebonden factoren en situatiegeboden factoren. Persoonsgebonden factoren zijn belangen en visies;
wat is er belangrijk voor jou, hoe zie je de wereld. Situatiegebonden factoren gaat over de soort situatie; is het
een nieuwe situatie, heb je de situatie al eerder meegemaakt, hoe voorspelbaar is de situatie en wat kunnen de
gevolgen zijn. Coping is het gedrag van iemand en zijn probleemoplossend vermogen. We hebben
probleemgerichte coping (omgaan met problemen) en emotiegerichte coping (reguleren emotionele reacties).
Coping kan aangeleerd zijn, maar het kan ook een reflex zijn.
2. De preventietheorie: hoe kijk je naar je verpleegkundige taak? Verpleegkundigen zouden niet moeten denken
in gezond en/of ziek, maar in uit- en in balans. Door middel van verpleegkundige preventies op 3 niveaus kun je
voorkomen dat het lichaam (nog meer) uit balans raakt:
- Primaire preventie: voorkomen van de verstoring van de balans; opsporen, voorkomen van stressoren en
het vergroten van de eigen mogelijkheden.
- Secundaire preventie: zo veel mogelijk beperken van de gevolgen en het herstellen van de balans. Dit kan
door het vroegtijdig opsporen van stressoren of proberen de duur van de gevolgen zo kort mogelijk te
maken.
- Tertiaire preventie: het vinden van een nieuwe balans en het beperken van het disfunctioneren. Dit is de
herstelfase na secundair. We kunnen dit behalen door het behouden van de gezondheid, bevorderen van
het herstelproces, versterken van de hulpbronnen en het beschermen voor nieuwe stressoren.
(2. De student kan beschrijven wat een cliëntsysteem is en dit toepassen op een casus;)
3. De systeemtheorie (cliëntsysteem) is een van de fundamenten van de theorie. De mens wordt door Neuman
gezien als een cliëntsysteem. De systeemtheorie gaat vooral over hoe je naar de mens kijkt. De mens is een
systeem dat in continue verbinding staat met de omgeving. Materie, energie en informatie passeren voortdurend
de grens van een systeem (input), worden door het systeem bewerkt (throughput) om vervolgens weer
uitgewisseld te worden met de omgeving (output), het is een open systeem. Door dit proces krijgt het systeem
4
