Van leertheorie naar onderwijspraktijk
H5: Cognitieve psychologie en leren
1960: Cognitieve revolutie: van behaviorisme naar cognitivisme
Cognitivisme:
- Verklaren vanuit mentale processen
- Actief verschillende stimuli omzetten in kennis en vaardigheden
Informatietheoretische benadering: denken als een computer verwerken en opslaan van
informatie.
H5.1 Bronnen van de cognitieve leerpsychologie
Gestaltpsychologie: ordenings-structureringsprincipe
= individuen neigen ertoe waarnemingen (visuele informatie) te (her)ordenen of
(her)structureren tot Gute Gestalten. Waarnemingen worden niet willekeurig
gestructureerd, we streven naar een zekere eenvoud en ideale ordening, waaraan we
vervolgens betekenis toekennen. Als we in de prikkels die we ontvangen niet meteen een
samenhang kunnen ontdekken, construeren we die zelf.
Pregnantieprincipe: wat er niet is vullen we aan tot Gute Gestalten
Einstellung: een oplossing voor een probleem wordt niet gevonden, omdat de oplosser met
een ander gedachte in zijn hoofd zit en niet tot ‘inzicht’ komt.
Vertegenwoordigers van deze stroming:
- Wertheimer
- Kofka
- Köhler
Gestaltpsychologen richtten zich op mentale processen: denken, leren en onthouden.
Wanneer er oplossingen worden gevonden door middel van inzicht, is er géén sprake van
trial and error. experiment chimpansees (Köhler)
Trial and error gedrag is wanneer er niet willekeurig te werk gegaan wordt maar er van alles
wordt geprobeerd. Het moment waarop de oplossing van het probleem zich aandient, wordt
inzicht genoemd.
Inzicht is het resultaat van een doeltreffende (her)structurering of (her)interpretatie van het
probleem die tot de oplossing leidt.
- AHA-erlebnis: komen tot inzicht; er gaat een lampje branden
- Tranfser: oplossing toepassen in een nieuwe, vergelijkbare situatie
- Probleemsituatie: vermogen om de situatie vanuit verschillende invalshoeken te
benaderen
, H5.2 Ontdekkend leren van Bruner
De mens is een actieve informatie verwerker, die in staat is problemen creatief en rationeel
op te lossen. Leren is een doelgerichte/intentionele activiteit. niet passief reageren op
prikkels.
De lerende zoekt zelf informatie en selecteert, codeert en bewerkt deze dusdanig dat het in
zijn cognitieve structuur past. De nieuwe, bewerkte kennis wordt opgeslagen en een
volgende keer gebruikt.
Cognitieve structuur = representatiesysteem
De declaratieve kennis is geclusterd in schema’s, terwijl scripts procedurele kennis bevatten.
Schema’s zijn mappen waarin kennis overzichtelijk en meestal hiërarchisch geordend is
opgeslagen in het geheugenarchief. Ze zijn bepalend voor de opslag maar ook de opname en
het terugvinden ervan.
De aard en kwaliteit van de cognitieve structuur bepaalt hoe informatie verwerkt kan
worden.
Drie vormen waarop informatie wordt aangeboden en omgevormd wordt tot bruikbare
kennis:
1. Enactieve representatie: door motorisch te handelen wordt er geleerd
a. Voor het coördineren van de gedragingen, een representatie of mentaal
schema nodig is dat ontstaat uit de handeling en de sensomotorische
feedback daarop.
2. Iconische representatie: waarnemingen of grafische voorstellingen
a. Afbeeldingen, tekeningen, schema’s worden gebruikt om kennis voor te
stellen
3. Symbolische representatie: abstract denken en los maken van de concrete
werkelijkheid
a. Moeilijk enactief of iconisch representeerbaar? Begrijpelijk maken m.b.v.
symbolen of codes
Zelfontdekkend leren
Spiral curriculum: een spiraalsgewijze opbouw van het onderwijs; verbreding en verdieping
op eerder verworven kennis.
Stimulerend voor de cognitieve ontwikkeling, kind moet actief en zelfontdekkend met de
leerinhoud bezig zijn.
Door toepassing van de zelfontdekkende methode, waarbij het accent ligt op de
ontwikkeling van probleemoplossende vaardigheden, wordt de cognitieve ontwikkeling pas
optimaal gestimuleerd.
Positieve effecten:
- Dat wat je zelf ontdekt, onthoud je beter.
- Probleemoplossend werken: intrinsieke motivatie
- Zelf ontdekken van regels, principes en oplossingsmethodes: transfers
Guided discovery
Belangrijke elementen: samenwerking, communicatie en betekenisverlening aan concrete
ervaringen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leonie123leonie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
