Wil je een fijne samenvatting waar je veel meer te weten gaat komen over biologie? Is dit een hele goede samenvatting!
- lees het rustig door
- kijk ‘biologie met joost’ om de stof beter te snappen
- herhaal wat je zegt en wat je denkt
- schrijf moeilijke punten op
Water+koolstofdioxide+energie van de zon —> glucose + zuurstof
In alle organismen vindt stofwisseling plaats:
Je blijft warm
Je kan bewegen
Je kan herstellen en groeien
Organisme gebruiken glucose als energie bron, door glucose af te breken komt de opgeslagen
energie vrij. Dat is niet alleen bij planten zo maar ook bij mensen
Mitochondrien —> waar het afbreken van glucose gebeurt. Deze celorganen komen voor in dierlijke
en plantaardige cellen. Cellen die veel energie nodig hebben (spiercellen) bevatten veel
mitochondrien.
Verbranding 1.2
In je lichaam vind veel verbranding plaats bv om je lichaam op temperatuur te houden
Verbranding —> de afbraak van glucose in cellen. In ons lichaam wordt brandstof gebruikt. We
gebruiken glucose als brandstof. Het bevindt dag en nacht en zonder verbranding gaat een cel dood.
Bij verbranding komt energie vrij die nodig is voor alle processen in een cel.
Geen energie? —> cel gaat dood
Bij verbranding is ook zuurstof nodig.
Glucose en zuurstof worden —> water + koolstofdioxide + energie.
Hoe groter de lichamelijke inspanning hoe meer verbranding er plaatsvind
Warmbloedig
1 lichaams temperatuur
Vogels en zoogdieren
Minder afhankelijk
In de winter extra verbranding om warm te blijven
Isolatie —> ze hebben een vetlaag onder hun huid en een dik verenpak
Ze hebben eten nodig en moeten bewegen en dat kost ook energie dus moeten ze veel energie
gebruiken.
Trek —> vogels trekken in de herfst naar warmere plekken
Koudbloedig
Temperatuur gelijk aan de omgeving
Reptielen
Veel dieren houden een winterslaap
Hoe hoger de lichaams temperatuur hoe meer verbranding er plaats vind. Dus als het koud is een je
bent een koudbloedig dier dan komt er ook weinig energie vrij. Daarom zijn de dieren bij koud weer
niet heel actief.
Winterslaap —> lichaams temperatuur daalt, en vertraagt hun stofwisseling, ze hebben dan weinig
energie en zuurstof nodig, sommige dieren doen dat zonder te ademen.
1.3 ademhalingsstelsel
De lucht gaat via de mond/neusholte naar de keelholte. Het stroomt dan langs het strottenhoofd de
luchtpijp in die weer in 2 delen vertakt dat noem je bronchien. Die zich ook weer in kleinere takjes
vertakken —> de luchtpijptakjes aan het einde van die takjes bevind zich trosjes longblaasjes.
, Onder de longen ligt het midden rif —> een stevig, gespierd vlies dat de romp verdeelt in de borst en
buikholte. Het kan omhoog en omlaag bewegen
Neusholte
De meeste mensen ademen er doorheen
Het is bedekt met neusslijmvlies —> het bevat cellen de slijm produceren. Het slijm is vochtig
zodat de ingeademde lucht ook vochtig wordt. Onder het neusslijmvlies zijn bloedvaatjes die
het neusslijmvlies en de binnenstromende lcuht verwarmt.
Je neusharen houden grote stofdeeltjes tegen
Trilharen verplaatsen kleine stofdeeltjes met slijm en verplaatsen het naar de keelholte waar
het wordt geslikt
Je reukzinteug waarschuwt als er stinkende gassen voorkomen en dat gebeurt door je mond
dus niet met als gevolgen dat het slijmvlies in de longen beschadigd kan raken ook kan je
minder goed ruiken.
Keelholte
De lucht passeert je neus/mondholte en stroomt de luchtpijp in.
Lucht en voedsel gaat door de keelholte heen
Strotklepje zorgt ervoor dat het eten niet de luchtpijp in gaat.
o Je huig sluit je neusholte af en je strotteklepje je luchtpijp als je slikt en is open als je
ademt
o Meestal als je opeens moet lachen dan kan het eten/drinken in je neusholte of luchtpijp
gaan maar door te hoesten gaat dat weer goed
De strottenhoofd zie je bij mannen in hun keel zitten (een stukje wat uitsteekt) daar liggen
ook je stembanden
Luchtpijp
Het sluit aan op de onderkant van je strottenhoofd.
Heeft een hoevijzerige vorm zodat ie altijd open staat. Ook de wanden van de bronchien
hebben die kraakbeenringen. De kleine luchtpijptakjes hebben spiertjes
Luchtpijp, bronchien, luchtpijptakjes en langblaasjes zijn bekleed met slijm vlies. Trilharen
vervoeren het slijm continu naar de keelholte waar je het inslikt.
Longblaasjes —> aan het einde van de luchtpijptakejes
o De longblaasjes zijn omgeven door een netwerk kleine bloedvaatjes: de
longhaarvaten
o Ze hebben dunne wanden daarom kan er zuurstof en koolstofdioxide door
heen.
1.4 ademhalen
Gaswisseling
- Als je inademt Neem je zuurstof op uit de lucht
- De zuurstof gaat van de lucht in een longblaasje naar het bloed in de haarvaten
- Het bloed vervoert de zuurstof naar de cellen
- Daar wordt het gebruikt voor verbranding van glucose
- Bij verbranding ontstaat koolstofdioxide en water
- Het bloed neemt deze stoffen op en vervoert het naar de longen
- In de longen gaat de koolstofdioxide uit het bloed in de haarvaten naar de lucht in de
longblaasjes
- Je ademt uit en geeft koolstofdioxide af aan je omgeving ook water en energie (warmte)
Het opname en afgifte van zuurstof via je longblaasjes noem je dus gaswisseling
- Door de dunne wanden en het grote oppervlak van de longblaasjes kan de gaswisseling snel
plaats vinden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rjfredele. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
