Een samenvatting van alle verplichte literatuur passend bij het blok ABCDE van de BMH op de HU. De samenvatting is wat uitgebreider dan gemiddeld, waardoor alle belangrijke informatie niet alleen is benoemd, maar ook uitgelegd. In de samenvatting zijn ook de bijbehorende figuren, afbeeldingen en ta...
CZS bestaat uit het ruggenmerg en de hersenen, de
rest is PZS. Het somatische ZS (SZS) is voor de
skeletspieren. Autonoom ZS (AZS) heet ook wel
visceromotorisch systeem. Er bestaan twee soorten
cellen in zenuwweefsel; neuronen en neuroglia
(ondersteuning neuronen).
Neuronen
Neuronen kunnen verschillende vormen hebben.
De meeste neuronen hebben geen centriolen,
waardoor veel cellen in het ZS niet kunnen delen en
dus ook niet kunnen worden vervangen. Er blijven
wel stamcellen aanwezig, maar behalve bij het
reukvermogen worden die niet actief. Neuronen
hebben wel mitochondriën, ribosomen en RER. Die
laatste twee heten de lichaampjes van Nissl; die
geven de grijze kleur. Dendrieten zijn gevoelig voor
chemische, mechanische of elektrische prikkeling,
waardoor ze een actiepotentiaal op gang brengen die beginnen bij het initiële segment.
Verschillende typen neuronen verdeeld door bouw:
▪ Multipolair neuron: twee of meer dendrieten, één axon. Meest voorkomend in het CZS. Alle
motorische zenuwcellen, die skeletspieren aansturen, zijn multipolair.
▪ Unipolair neuron: dendrieten en axonen lopen in elkaar over, met het cellichaam aan één
zijde. Hierbij is de hele streng, behalve de uitlopers aan één kant, axonen. De meeste
sensibele neuronen in het PZS zijn unipolair.
▪ Bipolaire neuronen: twee uitlopers; dendriet en axon. Deze neuronen zijn zeldzaam, alleen te
vinden in speciale zintuigen omtrent ruiken, zien of horen.
3
, Verschillende typen neuronen verdeeld door functie:
▪ Sensibele neuronen/afferente neuronen: circa 10 miljoen. Geven informatie door aan het
CZS. Er zijn verschillende typen receptoren:
ᵒ Somatische zintuigen. Onderscheid tussen externe receptoren (uitwendige
omgeving) en proprioceptoren (positie en beweging van skeletspieren en
gewrichten).
ᵒ Viscerale of interne receptoren voor activiteiten van de orgaanstelsels.
▪ Motorische neuronen/efferente neuronen: circa half miljoen. De perifere doelcellen
waarmee ze in contact staan heten effectoren. Onderscheid tussen somatische en
visceromotorische neuronen.
▪ Schakelcellen/associatieneuronen: circa 20 miljard. Ze bevinden zich in het CZS en schakelen
de informatie. Deze cellen spelen ook een rol bij hogere functies zoals geheugen.
Neuroglia
Dit maakt ongeveer de helft uit van het volume van het ZS, waarbij de meeste variëteit in het CZS is
te vinden. Daar zijn vier typen neurogliacellen te vinden:
▪ Astrocyten: grootste en meest talrijke gliacellen. Ze geven chemische stoffen af die de bloed-
hersenbarrière handhaven (capillairen ondoorlaatbaar). Ze vormen ook een structureel
raamwerk voor neuronen en verrichten reparaties.
▪ Oligodendrocyt: kleinere cellichamen en minder uitlopers dan astrocyten. De uitlopers zijn
rond axonen gewikkeld, wat uit myeline bestaat (elektrische isolator). Elke oligodendrocyt
voorziet maar een klein deel van de axon (maar wel meerdere tegelijk), dus er zijn er veel
nodig. Bij aanwezigheid hiervan, is het axon gemyeliniseerd. Daartussen zitten de
insnoeringen van Ranvier. Niet alle axonen in het CZS zijn gemyeliniseerd. Waar veel myeline
zit is de witte stof, waar veel cellichamen zit is de grijze stof.
▪ Microgliacellen: kleinste en minst talrijke gliacellen. Het zijn fagocyterende cellen die
ontstaan uit witte bloedcellen en hebben dus een beschermende functie.
▪ Ependymcellen: bekleden het centrale kanaal van het ruggenmerg
en compartimenten van de hersenen (het ependym). Deze holten
zijn met CSF (cerebrospinale vloeistof) gevuld. Sommige delen van
het ependym vormen CSF (in hersenen), andere delen helpen de
circulatie van deze vloeistof via trilharen.
In het PZS zijn er slechts twee typen aanwezig. De eerste zijn satellietcellen,
die bijna dezelfde ondersteunende functie hebben als astrocyten. De
tweede zijn Schwann-cellen, die elk axon omgeven buiten het CZS. Dat
oppervlak heet het neurilemma. Een Schwann-cel kan slechts één segment
van één axon omgeven, maar kan ook ongemyelineseerde axonen
omgeven.
Demyelinisatie is progressieve vernietiging van myelinescheden in het hele
ZS. Dit leidt tot een verlies van gevoel en aansturing. Bij multiple sclerose zijn axonen in de
oogzenuw, hersenen en/of ruggenmerg aangetast. Difterie en Guillain-Barrésyndroom zijn andere
voorbeelden.
Organisatie neuronen
Zie plaatje hieronder, aanvullende feiten:
▪ Een zenuw kan zowel sensibele als motorische axonen bevatten.
▪ Een centrum met een duidelijke afgrenzing is een kern.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Niendepien. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
