Embryologie
De ontwikkeling v/d kiembladen: ectoderm, endoderm en mesoderm
EMBRYONALE FASE
Embryonale fase= 1e deel v/d ontwikkeling v/d vrucht (1e 8 weken zwangerschap).
Het gehele lichaam wordt gevormd uit de bevruchte eicel (=zygote).
Vitale lichaamsstructuren na deze periode in aanleg aanwezig.
In deze periode ligt het accent op differentiatie= vorming v. verschillende cellen uit die ene begincel.
Is dus een kritische periode door de differentiatie (alles wordt dan gevormd).
KIEMBLADEN
Aan het begin v/d 3e week: door de verplaatsing v. verschillende cellen ontstaan 3 afzonderlijke embryonale
cellagen= primaire kiembladen:
1. Ectoderm= 1e, buitenste laag; gevormd door hoge, kubische cellen.
O.a. huid en ruggenmerg (centrale zenuwstelsel).
2. Endoderm= binnenste laag, grenst aan de dooierzak, bestaat uit ovale cellen.
O.a. maag-darmkanaal en longen.
3. Mesoderm= 3e laag tussen de 2 1e kiembladen, vormt zich iets later.
Hart, bloedvaten, spieren, nieren, milt, bindweefsel en skelet.
Mesenchym= embryonaal bindweefsel in het mesoderm.
Hieruit latere bindweefsel, bloedvaten+ lymfevaten ontstaan.
De ontwikkeling v/d gebitselementen tot aan eruptie
Ontwikkeling melkelementen: in de 6e weken na de bevruchting/ conceptie-> interactie v. 2 kiembladen:
Ectoderm glazuur (ameloblasten).
Mesoderm dentine, pulpa, bloedvaten, wortelcement, parodontaal ligament, dental papilla.
TANDONTWIKKELING (KROON)
1. Dental lamina: starten met het ontstaan v/e tandlijst (ectoderm)-> gaat verdikken; daarna knopfase ↓.
2. Bud stage (knopfase): ectoderm groeit het mesoderm binnen en de tandknop ontstaat.
Tandlijst (dental lamina) dus uitstulpen in mesenchymale bindweefsel.
Zonder knopje was het dus een tandlijst (dental lamina)+ knopje groeit in het mesoderm.
3. Cap stage (kapfase): knop wordt groter, zit in het mesenchym gegroeid.
Wit: mesenchymale cellen= vormen het tandzakje (later wortelcement+ parodontaal ligament).
Groen: tandpapil (dental papilla)+ pre-odontoblasten.
Dental papilla= mesoderm, hieruit ontstaat de pulpa, bloedvaten+ pre-odontoblasten.
Pre-odontoblasten= voorgangers odontoblasten= cellen die de dentine vormen.
Paars: pre-ameloblasten= voorgangers ameloblasten= cellen die glazuur vormen.
4. Bell stage (klokfase): in deze fase vinden de meeste histologische (weefsel) en morfologische (vorm)
veranderingen plaats: afzetten harde tandweefsels (kroon).
Pre-odontoblasten differentiëren tot odontoblasten en dentine afzetten.
Daarna: pre-ameloblasten differentiëren tot ameloblasten en glazuur afzetten.
In bud stage (knopfase): niet veel gebeuren.
In cap stage (kapfase): pre-ameloblasten+ pre-
odontoblasten ontstaan.
In bell stage (klokfase): meeste veranderingen;
glazuur en dentine ontstaan.
, Ectoderm/ tandlijst
(dental lamina)
Mesenchym Bud stage (knopfase)
Tandknop
Cap stage (kapfase)
Bell stage (klokfase)
Volgorde v. ontwikkeling: kroon v. element wortel v. element parodontaal ligament en alveolair bot.
VORMING V/D WORTEL
Cellen bij cervicale lus profileren verder naar apicaal (naar beneden/ de wortel) (1 e afbeelding).
Wortelschede v. Hertwig (ectoderm)= ontstaat doordat binnenste en buitenste glazuurepitheel samenkomen; soort
v. kraagje (groene stukjes 2e afbeelding).
Wortel v. Hertwig= ectoderm, komt uit het glazuur.
Signalen afgeven aan: dental papilla pre-odontoblasten odontoblasten worteldentine (mesoderm).
VORMING WORTELCEMENT EN PARODONTAAL LIGAMENT
Als de wortel wordt gevormd valt de Wortelschelde v. Hertwig uiteen; zo ontstaan de Eilandjes v. Mallasez= restjes
Wortelschede v. Hertwig; cellen v/h tandzakje (wit) kunnen hierlangs migreren richting het worteloppervlak (gebied
waar de odontoblasten zitten)-> uit de cellen v/h tandzakje ontstaan vervolgens:
1. Tandzakje pre-cementoblasten cementoblasten wortelcement.
2. Tandzakje fibroblasten begin parodontale ligament.
Op het moment dat het element doorbreekt, is ±2/3 v/d wortel afgevormd (volledig ontwikkelen na doorbraak).
Tandkiem= vroeg aanwezig, maar gaat zich later pas ontwikkelen.
Tandkiem blijvende elementen