College aantekeningen
Uitgewerkte colleges - Gedrag en Gezondheid
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Collegedictaat van 39 pagina's voor het vak Gedrag en Gezondheid aan de VU
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 39 pagina's
Voorbeeld 3 van de 39 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Gedrag en GezondheidGeschiedenis van Public Health
Preventie bestaat al heel lang. In de oudheid werd ontdekt dat citrusvruchten
(vitamine C) belangrijk waren voor het voorkomen van scheurbuik.
Er zijn 3 gezondheidsrevoluties:
- Vooral 19e eeuw > hygiëne
- 20e eeuw tot nu > curatieve geneeskunde
- Eind 20e eeuw tot nu > gedrag is de oorzaak van ziekte
1) Eerste gezondheidsrevolutie
Er was een toenemende industrialisatie, dit bracht verstedelijking met zich mee.
John Snow (1854) onderzocht cholera, hij kwam erachter dat de uitbraken vooral
kwamen door een bepaalde waterbron. Deze bron werd afgesloten, en zo
voorkwam hij volgende uitbraken.
Edwin Chadwich (1842) ging in op de slechte woonomstandigheden, hij vond dat
de overheid moest ingrijpen zodat bijvoorbeeld de wc’s in huizen moesten
worden ingebouwd en aangesloten op een riolering. Als je de infecties wilt
voorkomen moet er riolering komen.
Andrew Pears zorgde voor in de introductie van de handzeep en de gewoonte om
je handen te wassen voordat je gaat eten. Dit was ook een voorbeeld om ziekte
te voorkomen.
In Nederland vanaf 1850 kwamen de hygiënisten. In 1865 werd het
Geneeskundig Staatstoezicht ingevoerd. In 1866 kwam er door Ali Cohen een
Handboek der openbare gezondheidsregeling en der geneeskundige politie. Hij
was de drijvende kracht achter de tonnetjes-ophaal-dienst. Hij pleitte voor
gezondere leefomstandigheden.
2) Tweede gezondheidsrevolutie
In deze revolutie kwam de uitbouw van curatieve geneeskunde en de
ontwikkeling van medicijnen.
3) Derde gezondheidsrevolutie
Gedrag is de oorzaak van ziekte en sterfte. Vroeger werd er veel
gezondheidswinst behaald door het voorkomen van infectieziekten. Tegenwoordig
wordt er veel gezondheidswinst behaald door het voorkomen van chronische
leefstijlgerelateerde ziekten.
Er is sprake van een epidemiologische transitie (radicale verschuiving in
doodsoorzaak patroon).
Vroeger vooral infectieziekte, tegenwoordig vooral chronische ziekte (1840
influenza, spaanse griep is nog wel een uitschieter).
Epidemiologische transitie bestaat uit 3 fasen:
1. Epidemieën en hongersnood (tot diep in 19 e eeuw)
2. Afnemende pandemieën (1875-1920)
3. Degeneratieve en door de mens veroorzaakte aandoeningen (1920 tot nu)
Degeneratieve aandoeningen krijgt iedereen, zolang je maar oud genoeg
bent. Er zijn nu de delayed degeneratieve aandoeningen, deze zijn
uitgesteld, maar komen nog steeds voor.
,Infectieziekten kwamen vroeger vooral voor op jonge leeftijd. Daarna kwamen
deze ziekte vooral op middelbare school voor en op oudere leeftijd. Er was
hierdoor een sterke toename van de levensverwachting.
De levensverwachting van vrouwen is hoger dan van mannen, maar dit verschil
wordt steeds kleiner doordat vrouwen in verhouding steeds meer roken.
10 grote successen in public health
1. Vaccinaties > Door de vaccinaties zijn de infectieziekten enorm
afgenomen.
2. Verdere bestrijding infectieziekten (schoondrinkwater, riolering,
vuilnisafvoer, voorlichting hygiëne, ongedierte bestrijding, vaccinaties en
antibiotica).
3. Veiligheid van de werkplek > verbeterde arbeidsomstandigheden en
betere voorlichting en opleiding voor het personeel.
4. Gezondere moeders en baby’s > dankzij betere zorg voor tijdens en na de
geboorte. Sterfte van zuigelingen is met meer dan 90% afgenomen de
afgelopen eeuw. Ook de moedersterfte tijdens de bevalling is enorm
afgenomen.
5. Veiliger en gezonder voedsel > Gebruiken van de koelkast, andere
productieprocessen zoals pasteurisatie. Bestrijding van vitamine D
tekorten.
6. Family planning > voorlichting, voorkomen van ongewenste
zwangerschappen, goed uitvoeren van abortussen.
7. Fluoridering van drinkwater (niet in Nederland, wel in Amerika) > In
Nederland is dit aan de tandenpasta toegevoegd, omdat in Nederland fel
gereageerd werd op het toevoegen van fluor in het drinkwater. Je moet er
zelf de keuze voor hebben.
8. Veiligheid van motorvoertuigen > aanleggen van snelwegen, wet over
alcohol in het verkeer, het dragen van gordels. Verkeersdoden gingen
enorm omlaag (-90%).
9. Daling van sterfte aan hart- en vaatziekten > dit komt door een combinatie
van aantal factoren. De behandeling (curatieve zorg) is veel beter
geworden, de bloeddruk wordt veel eerder opgespoord, waardoor het ook
sneller behandeld kan worden en met goede medicijnen, en ook het roken
wordt erg tegen gegaan.
10.Erkenning roken als belangrijk risico en bestrijding tabaksgebruik > er
vindt heel veel voorlichting plaats. Ook andere maatregelen zoals
accijnzen en verhoging van de prijzen. Ook zijn er wetgevingen ingevoerd
om roken tegen te gaan (zoals niet meer roken in openbare ruimtes).
De uitdagingen voor deze eeuw:
1. Gezondheidsbedreigingen
a. Roken (-4,1 levensjaren | -4,6 jaren in goede gezondheid)
b. Overgewicht (-3,0 levensjaren | -5,1 jaren in goede gezondheid)
c. Alcohol en drugs
d. Milieuverontreiniging
e. Veroudering van de bevolking
2. Gezondheidsverschillen
a. Sociaal-economisch
b. Etnisch
3. Gezondheidsproblemen
a. Infectieziekten
b. Psychische stoornissen
, c. Letsel door ongevallen en geweld
Top 5 ziekte last in Nederland:
Angststoornissen
Coronaire hartziekten
Diabetes
Stemmingsstoornissen
Nek en rugklachten
Top 5 doodsoorzaken in Nederland:
Kanker
Hart- en vaatziekten
Ziekte van de ademhalingswegen
Psychische stoornissen
Ongeval letsel
4. Gezondheidszorg
a. Toegankelijkheid
NU: Gedrag veranderen door omgevingsaanpassingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dmr. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 60904 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen