Laat maar zien
Hoofdstuk 4 voorbereiding.
Stappen bij de lesvoorbereiding.
1. Les keuze en bepaling beginsituatie
2. Basisplan met doelen en evaluatiecriteria
3. Keuzes voor inrichting van leeromgeving
4. Uitwerking van leaseactiviteiten in lesbeschrijving
De beginsituatie
De beginsituatie is het geheel van voorwaarden die het welslagen van een
leeractiviteit in hoge mate beïnvloeden.
Om de beginsituatie voor een vormgevingsproces in kaart te brengen, kun je de
gekozen lesactiviteit plaatsten in het cirkelmodel en voor elk van de
componenten de beginsituatie nalopen.
- Betekenis: wat weten de kinderen over het onderwerp, hoe speelt het voor
het kind?
- Vorm: wat hebben ze eerder rond deze beeldaspecten geleerd?
- Beschouwing: welk beeldmateriaal kunnen ze analyseren en gebruiken in
hun beeldende werk?
- Werkwijze: welke ervaring hebben ze met het werkproces en het
gereedschap?
- Onderzoek: kunnen ze experimenteren en probeerseltjes maken om te
variëren en te kiezen?
- Reflecteren: kunnen ze afstand nemen en nadenken over hun aanpak,
voorkeur en keuzen?
Factoren die een rol spelen bij inspiratie zijn natuurlijk de aard van het
onderwerp, maar ook de manier waarop dat wordt gepresenteerd. Spannend
materiaal en indrukwekkende beelden kunnen bijdragen aan inspiratie.
Voer een beeldende activiteit als voorbereiding eerst zelf uit. Het geeft je inzicht
in de complexiteit van de les en helpt je anticiperen op onvoorziene situaties.
In het onderwijs worden doelen opgesteld die onderwijsactiviteiten richting en
opbouw geven. elk leergebied heeft eigen doelen. Alle leergebieden vormen
samen de Kerndoelen voor Primair Onderwijs.
Beeldende en materiaal technische doelen:
- Een beeldend doel bepaalt welk beeldaspect belicht wordt, zodat de
kinderen ermee leren variëren in hun werkstuk (zie vorm in het
cirkelmodel) Bijvoorbeeld: de kinderen leren dat een herfstbos veel warme
kleuren laat zien. Of, ze leren dat bladeren karakteristieke contouren
hebben die kunnen worden weergegeven met lijnen. Of, ze leren dat een
ruimtelijke vorm uit delen kan worden opgebouwd. Het vergt behoorlijk wat
oefening om beeldende doelen te formuleren. In de meeste lesmethoden
worden ze bij de lessen opgegeven.
- Een materiaal technisch doel omschrijft de waardigheid die de kinderen
oefenen met het materiaal en het gereedschap. (zie werkwijze in het
cirkelmodel) bijvoorbeeld: de kinderen kunnen een pot uit kleiringen
opbouwen en versmeren. Of, ze kunnen met de kwast en plakkaatverf
, kleuren mengen op het palet en op papier. Of, ze kunnen met naald en
draad lapjes stof bevestigen met de rijgsteek.
Lesdoelen bieden:
- Een beeld van het gewenste lesresultaat (hypothese)
- Handvatten om de activiteit te ontwerpen en een lesbeschrijving te maken
(lesfasen)
- Evaluatie criteria om (met de kinderen) na te gaan of de leeractiviteit
geslaagd is (evaluatie)
Er zitten ook kanten aan leergedrag die niet in een les te bereiken zijn, maar die
zich op den duur ontwikkelen. Die hebben betrekking op de houding (attitude) of
de persoonlijkheid van kinderen. Ze leren bijvoorbeeld dat een maakproces tijd
en aandacht vergt, dat je soms tegenslag hebt waar je je overheen moet zetten,
dat een werkstuk groeit, dat je leert zelfstandig beslissingen te nemen en dat je
kunt overleggen en samenwerken met anderen.
Doelstellingen zijn zinvol als je na afloop ook evalueert. Dat wil zeggen: dat je
nagaat in hoeverre de bedoelingen uit de verf zijn gekomen. Wat kinderen aan
kennis, inzicht en vaardigheden in een les opdoen, is nooit precies vast te stellen.
Resultaten van een goede onderwijsactiviteit zijn maar ten dele direct zichtbaar.
Van concrete doelen rond het gebruik van je gereedschap en beeldaspecten is
het resultaat tastbaar terug te vinden in de werkstukken.
Inrichting leeromgeving (zie Bijlage 4 van laat maar zien)
Bij de oriëntatie op een beeldende activiteit hoort veel beeldmateriaal, dat
kunnen voorwerpen, internetafbeeldingen, posters, video’s of gemaakte
werkstukken zijn. Afhankelijk van de manier van presenteren maak je jouw
keuzes:
- Wil je beeldmateriaal vooraf ophangen of wil je afzonderlijk beeldmateriaal
gebruiken?
- Werk je met naslagwerk of met een kijktafel?
- Zet je het digibord in en gebruik je internet?
- Gebruik je instructiemateriaal of instructiekaarten?
Samenhangende factoren die de beeldende leeromgeving bepalen: werkvormen,
organisatie, ruimtelijke inrichting. Een ideale inrichting van een klaslokaal bestaat
niet. Op welke plek komen de tafels? Komen de tafels in groepen? Of in rijen? Je
kunt kiezen uit alternatieven als klassikaal werken, het gebruik van een kring of
hoefijzer, werken in twee groepen. Werken in een circuit, hoekenwerk en vormen
van samenwerken.
Ook moet je bepalen hoeveel materiaal je nodig hebt. Ook de overweging om
vooraf materiaal klaar te zetten of het te laten pakken tijdens de les, hangt
samen met wat de kinderen gewend zijn of geleerd hebben. Kies je voor
materiaal op de tafels, op een centrale plaats in het lokaal of een vaste plaats
binnen handbereik?
Als de werkjes af zijn? Waar moeten de werkjes drogen? Als het eindproduct klaar
is, is het belangrijk om de werkjes gelijk te laten uitstallen. En het is klaar voor de
na beschouwing. Hoe maak je plaats voor de tentoonstelling van kinderwerk?
Gebruik je een waslijn? Het prikbord? Of de vensterbank?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xx-judith. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.