Maatschappijwetenschappen H12 politiek
§12.1 Context: Prinsjesdag
De derde dinsdag van september, Prinsjesdag, is een politieke institutie in Nederland. Er
gelden namelijk allerlei regels over het gedrag van actoren. Een langdurig proces van
staatsvorming heeft er onder andere toe geleid dat ons staatshoofd de Troonrede voorleest,
waarna de politici erop reageren: allemaal gedragsuitingen volgens een zekere vaste
volgorde. Ook het proces voorafgaand deze dag is een politieke institutie.
De Algemene Beschouwingen zijn ook een politieke institutie.
Niemand heeft in Nederland een absolute macht. Politieke partijen hebben ook niet
evenveel macht. Dit is namelijk afhankelijk van het aantal zetels die de partijen in de Tweede
Kamer hebben. Hoe meer zetels, hoe meer macht. Met meer zetels heeft een partij een
machtsbron (hulpbron) om in te zetten en daarmee kan een grote partij makkelijker haar
doelen bereiken dan een kleinere partij. Om de meerderheid nodig te hebben, zodat je je
doel kan bereiken is ook een politieke institutie.
Als politieke partijen debatteren, doen ze dit vanuit hun overtuiging, dus hun idee over hoe
de ideale samenleving eruitziet. Hier past het kernconcept ideologie dus goed bij.
Cultuur
Ook wij hebben een ideale samenleving voor ogen. Deze idealen krijg je tijdens het proces
van politiek socialisatie. Het verschil met socialisatie is dat het bij politieke socialisatie gaat
om wat normaal gevonden wordt bij besluitvorming > politieke cultuur
De cultuurdimensies van Hofstede helpen om duidelijk te maken hoe verschillende culturen
van elkaar verschillen.
- Grote machtsafstand versus kleine machtsafstand = mate waarin minder machtige
leden verwachten en accepteren dat de macht ongelijk verdeeld is
- Individualistisch versus collectivistisch. Er is sprake van collectivistische samenleving
als groepsbelang voor individuele belang gaat en individuen vanaf geboorte worden
opgenomen in sterke, hechte groepen.
- Lage onzekerheidsvermijding versus hoge onzekerheidsvermijding = mate waarin de
dragers van een cultuur zich bedreigd voelen door onzekere/onbekende situaties
- Langetermijngerichtheid (streven naar beloning in toekomst) versus
kortetermijngerichtheid > verwijst naar deugden als respect voor traditie
- Masculien (emotionele sekserollen tussen man en vrouw zijn duidelijk gescheiden)
versus feminien (sekserollen overlappen)
Naast een dominante cultuur in een samenleving zijn er ook vaak subculturen te
onderscheiden > bv jongerenculturen. Insluitings- en uitsluitingsprocessen spelen een
belangrijke rol bij het bepalen wie er wel en niet bij een cultuur horen.
Socialisatie
Door socialisatie maakt iemand zich de cultuur van de samenleving eigen. Het aanleren en
verwerven van de cultuur waarin men geboren wordt heet enculturatie. Daarnaast bestaat
ook acculturatie. Socialisatie is niet alleen een proces van aanpassing van het individu aan de
cultuur van de samenleving, maar ook een proces van cultuurverwerving waarbij iemand zijn
, eigen persoonlijkheid ontwikkelt. Socialisatieprocessen verschillen per sociaal milieu waarin
iemand opgroeit. Armoede of rijkdom kan zelfs erfelijk worden genoemd. Dat komt omdat
de ene sociale klasse meer economisch (financieel bezit of hoog inkomen), sociaal
(connecties, de graad van eer en respect) en/of cultureel (kennis, houdingen en opvattingen
die kenmerkend zijn voor hoge speciale functies) kapitaal.
Politiek socialisatie
De sociale omgeving waarin iemand opgroeit, heeft ook invloed op de opvattingen die
iemand door politieke socialisatie ontwikkelt. Een van de factoren die bijdraagt aan politieke
socialisatie van burgers is het politieke systeem: de parlementaire democratie in NL of een
ander systeem in een ander land. In dit systeem worden waarden en normen overgedragen
Paradigma’s over (politieke socialisatie)
Functionalisme-paradigma: voortbestaan van (politieke) cultuur wordt bestudeerd >
geïnteresseerd hoe waarden en normen, opvattingen en gedragspatronen worden
verworven. Identiteit is een product van de samenleving. Voor samenleving als geheel en
voor politieke systeem is (politieke) socialisatie het middel om (politieke) cultuur over te
dragen en steeds weer te laten voortbestaan.
Conflictparadigma: nadruk op hoe (politieke) socialisatie betekenis geeft aan sociale
ongelijkheid in samenleving. Zo kan ongelijke machtsverdeling beter in stand worden
gehouden als alle leden van samenleving dit ook legitiem vinden.
Sociaalconstructivisme-paradigma: vooral vanuit individu geredeneerd ipv samenleving. Het
persoonlijke ontwikkelingsproces wordt beïnvloed door de sociale, politieke, economische
en culturele omgeving. In dit proces doen mensen allerlei ervaringen op en bouwen een
identiteit op die aan de mensen een beeld geeft wie zij zijn.
Rationele-actorparadigma: doet niet veel onderzoek naar socialisatie
Stabiliteit politieke systemen
Als een politiek regime geaccepteerd wordt door de bevolking, noemen we dat een legitiem
politiek systeem. Het politieke regime heeft het geweldsmonopolie. Politieke bindingen
kunnen dan ook opgevat worden als bindingen die betrekking hebben op fysieke dwang die
mensen op elkaar kunnen uitoefenen.
Legitimiteit van politiek systeem versterkt politieke bindingen van burgers met dat systeem
en doordat burgers bindingen hebben met politieke systeem krijgt het systeem legitimiteit.
De democratische spelregels worden in Nederland door de meeste kiezers geaccepteerd
juist omdat het zo makkelijk is een nieuwe politieke partij op te richten die representatief is
voor het deel van de kiezers dat ontevreden is met de andere partijen.
Hetzelfde geldt voor de legitimiteit van de democratische rechtsstaat > belangrijk dat
burgers de besluiten door rechterlijke macht als onafhankelijk ervaren en erop vertrouwen
dat de overheid zich aan de wet houdt en rechtmatig handelt.
Democratie
Nederland is een democratie en dat betekent dat het volk officieel de baas is =
volkssoevereiniteit. Omdat niet iedereen met elkaar besluiten kan maken > verkiezingen >
kleine groep afgevaardigden die hele volk vertegenwoordigen = representatie.
Een grootschalige democratie moet aan zes politieke vereisten voldoen:
1. Gekozen volksvertegenwoordigers die de regering controleren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper miranda-apperlo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.