In dit document staan mijn aantekeningen van de lessen stedenbouwgeschiedenis. De tekst die in de dia's staat van de powerpoints staat ook in dit document zodat alle informatie die is verteld erin staat.
"Paxton vond dat een gebouw mooi was als de naar de toekomst kijkt en wat de meest moderne materialen heeft" - dit is hoe de zinnen er vaak in staan. tekst leest alsof het gehaast getypt is, hierdoor kan je snel kwijt raken waar de tekst nou over gaat.
Stedenbouwgeschiedenis
Intro – schaal en tijd – Klassieke oudheid
Steden en ontwerpers
Wat is stede(n)bouw? Stedebouw: maken van plekken en gaat niet per se over steden.
- New York → Randall, gridstad
- Parijs → een netwerk, Hausmann, grote boulevards, driehoekjes
- Sienna → Italië, kleine straatjes, het is er warm en moeilijk bereikbaar met de auto
- Brasilia → modern schilderij, Oscar Niemeijer + Costa + Kubicher
- Florence → middeleeuwen + Renaissance, koepelkerk, grunaletchi
- Barcelona → Cerda
- Berlijn → communistisch regime + flats
Schaal en tijd:
Verschil met: architectuur, landschapsarchitectuur en ruimtelijke ontwikkeling.
Veel architecten hebben ook stedenbouw gedaan. Dat was dan vaak architectuur maar dan heel
groot.
Industrieel ontwerper → interieurarchitect → architect → stedenbouwkundige →
landschapsarchitect → planoloog.
Bij de architect gaat het over objecten, bij stedenbouw gaat het over de ruimte tussen de objecten
en de objecten ten opzichte van elkaar.
Tijd: stedenbouwkundige plannen hebben een zeer langdurige impact – langer dan de leeftijdsduur
van de denkmodellen. Het zijn allemaal lagen op elkaar.
Gouda is gebruikt om een klein stukje Manhattan te ontwerpen.
De stad bestaat en beetje uit jaarringen: elke ring is een andere tijd.
Collage: allemaal kleine stukjes palimpsest: verschillende lagen over elkaar.
Klassieke oudheid:
Parthenon: tempel in Athene in de tijd van Percles (ongeveer 500 voor Christus)
Griekenland als bakermat of beginpunt van de Europese beschaving.
Filosofie: Plato en Aristoteles, ongeveer 500 voor Christus.
Stedenbouw niet alleen begrijpen aan de hand van gebouwde steden en plannen, maar ook aan de
hand van filosofie.
Politeia: de staat of stad. 1e traktaat waarin uitgelegd wordt hoe de ideale
stad functioneert en hoe dat te bereiken is.
Woorden voor de stad (polis) en politiek (politea) hebben zelfde Griekse
stam. De stad was een manier om ook de samenleving te beschrijven. Een
goede stad was een geordende samenleving → geordende stad.
Drie soorten mensen:
- Laagste klasse → economische functies
- Wachters → verdedigende functie
- Leidende klasse → besturende functie
Idee van de ideaalstad komt op veel manieren later terug.
Milete: stad uit de klassieke oudheid. Hij ligt strategisch in de zee.
Stad maakt iemand een mens en beschaafd. Milete
,Als je vroeger de keuze had van of de stad uit of zelfmoord, kozen mensen voor zelfmoord omdat de
stad hun alles was. Als je niet in de stad woonde had je geen goed leven meer, dan was je geen mens
meer.
Een goede samenleving is een samenleving die geordend en veilig is.
Steden waren georganiseerd rondom een open ruimte, de agora.
De agora is een politiek plein. Iedereen (leiders) was onderdeel van besluitvorming.
Vormgeving van logica, zuiverheid en orde.
, Middeleeuwen – Renaissance – Barok
Middeleeuwen:
Bologna 1592, compacte stad, concentrische vorm. Verdedigingsmuren waren zeer kostbaar en
waren dus zo kort mogelijk.
Romeinen was vervolg op Grieken. Exporteren naar rest van Europa.
De houding van de Grieken was: geen onderscheid tussen de staat en polis (politiek), regelt
samenleving en polis (stad).
Mens is een samenlevingsdier.
Stedenbouw is een pendule die de hele tijd op en neer gaat.
Van Grieken naar Middeleeuwen ging met een schok.
Omdat het Romeinse Rijk instortte, storten ook alle ideeen over filosofie, cultuur en stedenbouw in.
Buiten de stad was het gevaarlijk → belangrijkste is het veilig houden van je stad.
Er was geen beschaving.
De stad gaat van logisch en gepland groeien naar organisch groeien. De topografie en het landschap
worden overgenomen. Alleen de stadsmuur was gepland.
De kerk en de stadsmuur zijn belangrijk, de rest niet.
Kleine, compacte, benauwde steden waar de kerken een beetje verstopt zitten.
Middeleeuwse kerken benadrukken hoe klein de mens is en hoe onhaalbaar de hemel/het licht is.
Hemel en aarde zijn gescheiden.
De architectonische stijl is de Gotiek.
Grieken: evenwichtigheid.
In de middeleeuwen snappen ze niet helemaal hoe alles werkt.
De hele wereld was een gevaarlijke plek.
Niemand denkt dat hun in het midden staan of dat er controle is.
De mens is klein in iets in de wereld vol moeilijkheid. Hoop op beter leven na dit leven, dit leven
moet je maar uitleven en dat wordt het beter. Ze waren dus erg religieus. Dit wordt ook
weerspiegeld in de kerken.
Gotiek: aanvoelen dat mens ondertekend is, hoop komt
van boven. Als je naar de kerk gaat ga je niet door de
grote deur maar door een kleine deur naast de grote deur.
In de kerk wordt je blik naar boven geleid op allemaal
verschillende manieren. De kerken lijken erg hoog om de
mens zo klein mogelijk te maken.
Alleen de kerk/religie brengt orde → weg wijzen naar
boven.
Amsterdam: overheersende rol van het water. Maximaal
profijt van het water. De damsteden (Amsterdam, Edam, Gotische kerk
Schiedam, Rotterdam), nederzettingen op plekken waar
een kleine rivier/veenstroom uitmondde in een grote rivier of zeearm, om de monding te gebruiken
als beschutte haven. Er werd een dam of sluis aangelegd om de waterstand te regulieren en
tegelijkertijd als tolpoort te fungeren. De Amstel komt uit op het IJ.
Amsterdam is organisch gegroeid waar de topografie belangrijk was.
Het water is het begin van alles → de dam over de Amstel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SemIjssennagger. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
