2021/2022
Ondernemingsrecht –
Hoorcolleges/Theorie
HOGESCHOOL UTRECHT - FINANCE & CONTROL –
HOOFDFASE 2
NICK HILDEBRAND
,Inhoudsopgave
Herhaling Propedeuse .......................................................................................................................... 3
Rechtsvormen van ondernemingen .................................................................................................... 3
Functionarissen binnen rechtsvormen (figuur 1.3 Rutten) .................................................................. 3
Ondernemingsvormen zonder rechtspersoonlijkheid: ......................................................................... 3
Eenmanszaak ...................................................................................................................................... 3
Maatschapsovereenkomst ................................................................................................................... 4
Maatschap ........................................................................................................................................... 4
Hoofdregel: ...................................................................................................................................... 4
Interne afspraken tussen vennoten: .................................................................................................... 4
Beheersdaden ................................................................................................................................. 4
Beschikkingsdaden .......................................................................................................................... 4
Vertegenwoordigingsbevoegdheid .................................................................................................. 4
Aansprakelijkheid............................................................................................................................. 5
Beëindiging van de maatschap ....................................................................................................... 5
Vennootschap onder firma (VOF) ....................................................................................................... 5
Hoofdregel: ...................................................................................................................................... 5
Vertegenwoordigingsbevoegdheid van vennoten in een VOF ........................................................ 6
Commanditaire Vennootschap (CV) .................................................................................................... 6
Rechtsvormen...................................................................................................................................... 7
Voordelen van rechtspersonen............................................................................................................ 7
Oprichting bij notariële akte ................................................................................................................. 7
Statuten van een rechtspersoon ......................................................................................................... 7
Organen van een rechtspersoon ......................................................................................................... 8
Vereniging............................................................................................................................................ 8
Volledig rechtsbevoegde vereniging (formele vereniging) .................................................................. 8
Beperkt rechtsbevoegde vereniging (informele vereniging) ................................................................ 8
Coöperatie (en OWM) ......................................................................................................................... 9
Oprichting van de NV en de BV......................................................................................................... 10
Rechtshandelingen namens een op te richten vennootschap .......................................................... 10
Organen van de vennootschap ......................................................................................................... 10
Bestuur (NV/BV) ................................................................................................................................ 10
Hoofdelijke aansprakelijkheid bestuurders ........................................................................................ 11
Nietige en vernietigbare besluiten ..................................................................................................... 11
AvA (NV/BV) ...................................................................................................................................... 11
Raad van Commissarissen ................................................................................................................ 12
Bestuurdersaansprakelijkheid ........................................................................................................... 13
Vertegenwoordiging door bestuur en bestuurders ............................................................................ 13
Vereisten voor derdenwerking ........................................................................................................... 13
Beperkingsmogelijkheden ................................................................................................................. 13
Bekrachtiging ..................................................................................................................................... 13
Wie is verbonden/kan worden aangesproken bij onbevoegde vertegenwoordiging? ....................... 14
Hoorcolleges Ondernemingsrecht – Nick Hildebrand – Finance & Control – Hoofdfase 2 1
, Hoofdelijke aansprakelijkheid bestuurders ........................................................................................ 14
Strafrechtelijke aansprakelijkheid ..................................................................................................... 15
Belangenverstrengeling ...................................................................................................................... 17
NV en BV ....................................................................................................................................... 17
Wat te doen bij tegenstrijdig belang van de BV en de NV? .......................................................... 17
Tegenstrijdig belang – De stichting ............................................................................................... 17
Tegenstrijdig belang – De vereniging, coöperatie en OWM .......................................................... 17
Faillissementsrecht ............................................................................................................................. 18
Verschil tussen bijzonder beslag en faillissement ............................................................................. 18
Aanvragers van faillissement............................................................................................................. 18
Na de faillissementsverklaring ........................................................................................................... 18
Wat omvat het faillissement?............................................................................................................. 18
Twee fasen van faillissement ............................................................................................................ 18
Soorten schuldeisers ......................................................................................................................... 19
Schuldeisers met een bijzondere positie ....................................................................................... 19
Rangorde schuldeisers ...................................................................................................................... 19
Actio Pauliana .................................................................................................................................... 20
Einde van het faillissement ................................................................................................................ 20
Schuldsanering natuurlijke personen ................................................................................................ 20
Reikwijdte van de sanering ............................................................................................................ 20
Gevolgen toewijzing verzoek tot schuldsanering .......................................................................... 21
Riskmanagement/Compliance/Ethiek ............................................................................................... 22
Riskmanagement ............................................................................................................................... 22
Compliance ........................................................................................................................................ 22
Ethiek ................................................................................................................................................. 22
Hoorcolleges Ondernemingsrecht – Nick Hildebrand – Finance & Control – Hoofdfase 2 2
,Herhaling Propedeuse
Rechtsvormen van ondernemingen
Rechtspersonen (Boek 2 BW) Personenvennootschappen (Boek 7A BW en
WvK)
Vereniging; Maatschap (stil/openbaar)
Coöperatie; Vennootschap Onder Firma (VOF);
Onderlinge Waarborgmaatschappij (OWM); Commanditaire Vennootschap (CV).
NV;
BV;
Stichting.
Functionarissen binnen rechtsvormen (figuur 1.3 Rutten)
Bestuurders Bij rechtspersonen
Vennoten Bij personenvennootschappen
Maten (of firmanten) Bij personenvennootschappen
Commissarissen Bij grotere rechtspersonen
Toezichthouders Bij grotere rechtspersonen en stichtingen
Procuratiehouders Bij rechtspersonen
Eigenaar Bij eenmanszaak
Ondernemingsvormen zonder rechtspersoonlijkheid:
• Eenmanszaak;
• Maatschap;
• Vennootschap onder firma (VOF);
• Commanditaire vennootschap (CV).
Rechtspersoon = een juridisch verzinsel dat net als een natuurlijk persoon een
zelfstandig juridisch leven lijdt (geen persoon van vlees en bloed). (Art. 2:3 BW)
o Bijvoorbeeld: een BV, NV, vereniging en coöperatie.
Natuurlijk persoon = een mens van vlees en bloed. (Art. 1:1 lid 1 BW)
Vermogen = het geheel van op geld waardeerbare rechten en plichten of ook wel:
alle bezittingen en alle schulden van iemand.
Personenvennootschappen = Voor de wet vallen alle personenvennootschappen
onder de regels van de maatschap. De VOF en de Commanditaire Vennootschap
(CV) zijn simpelweg een bepaald soort maatschap waarvoor enkele aanvullende
regels gelden.
Personenvennootschappen hebben juridisch gezien geen eigen vermogen. Zij hebben een
afgescheiden vermogen.
Inschrijven in het Handelsregister is altijd verplicht, maar dit is geen oprichtingsvereiste.
Schrijft men zich niet in, dan bestaat het bedrijf wel -> denk aan een baby (hoorcollege)
Eenmanszaak
• Geen wettelijke regeling;
• Eigenaar is de natuurlijke persoon die onderneming drijft voor zijn rekening en risico;
• Verplichtingen:
o Onder meer inschrijven in handelsregister (ex art 5 sub b Handelsregisterwet
en ook economisch delict)
o Administratie voeren (art 3:15i jo 2:10 BW)
Hoorcolleges Ondernemingsrecht – Nick Hildebrand – Finance & Control – Hoofdfase 2 3
,Maatschapsovereenkomst
Art 7A:1655 BW
• Overeenkomst (oprichting: vormvrij, schriftelijke overeenkomst niet noodzakelijk);
• Samenwering tussen personen (tussen natuurlijke personen en rechtspersonen);
o Bijvoorbeeld artsen, advocaten, notarissen, fysiotherapeuten etc.
• Inbreng;
• Gericht op vermogensrechtelijk voordeel (breder dan winst);
• Gelijkwaardigheid van de personen.
Inschrijving handelsregister – Kamer van Koophandel – (ook par 1.8)
Maatschap
• Openbare maatschap;
o Iedereen met een beschermd beroep, zoals:
o Bijvoorbeeld artsen (meerdere artsen werken in één praktijk);
o Bijvoorbeeld ziekenhuizen (vleugel ziekenhuis zelfde soort afdeling, bv.
Chirurgie).
• Stille maatschap.
o Vennoten werken ieder in hun eigen praktijk en onder hun eigen naam, maar
ze kunnen eventueel samen apparatuur aanschaffen en/of personeel
aannemen -> denk aan Better Call Saul, samen een advocatenkantoor met
dezelfde secretaresse, maar eigen bedrijfje.
Hoofdregel:
Bij een maatschap zijn de vennoten in beginsel niet bevoegd, tenzij…
Bij een VOF zijn de vennoten in beginsel wel bevoegd, tenzij…
Interne afspraken tussen vennoten:
• Inbreng: art. 7A:1662 BW;
• Winstverdeling: art. 7A:1670-1672 BW;
• Aanvullend recht.
o Regel je zelf niks, dan regelt de wet het voor je.
Beheersdaden
Art. 7A:1673-1674 BW
• Handelingen die tot de normale activiteiten van de maatschap kunnen worden
gerekend;
o Bijvoorbeeld: artsen kopen verband etc., auto’s horen daar niet bij ->
beschikkingsdaden (tegenovergestelde).
• In beginsel is elk van de maten bevoegd tot het verrichten van beheersdaden (art.
7A:1676 BW):
• Het is mogelijk enkele maten met het beheer te belasten.
Beschikkingsdaden
• Alle handelingen die niet tot de normale maatschaps-activiteiten behoren;
• Behoren in beginsel tot de bevoegdheid van de gezamenlijk handelende maten.
Vertegenwoordigingsbevoegdheid
Vennoten binden elkaar niet, tenzij:
• Beheersdaad;
• Volmacht (art. 7A:1681 jo 3:60 e.v. BW);
Hoorcolleges Ondernemingsrecht – Nick Hildebrand – Finance & Control – Hoofdfase 2 4
, • Handeling ten voordele van maatschap = baattrekking (art. 7A:1681 BW);
• Bekrachtiging (art. 7A:1681 jo 3:69 BW);
• Schijn van vertegenwoordiging (art. 3:61 lid 2 BW).
Aansprakelijkheid
Hoofdregel aansprakelijkheid:
• De maatschap is niet aansprakelijk jegens derden (art. 7A:1679 BW).
Echter
• Heeft een vennoot de maatschap verbonden, dan is elk van de vennoten voor een
gelijk deel verbonden (art. 7A:1680 BW).
Beëindiging van de maatschap
Art. 7A:1683-1684 BW
• Verstrijken van tijd;
• Bereiken van het doel;
• Opzegging van een maat;
• Overlijden, curatele of faillissement van een maat;
o Voortzettingsbeding in overeenkomst maatschap opnemen (Art 7A:1688)
• Ontbinding door de rechter wegens gewichtige redenen.
• Voortzettingsbeding = Dit is een afspraak in een vennootschapsovereenkomst.
Deze bepaling regelt dat de VOF blijft bestaan als een vennoot uittreedt of komt te
overlijden.
Vennootschap onder firma (VOF)
Iedereen die geen eigen beroep heeft, bijvoorbeeld klussers en loodgieters.
Je kunt simpel ook zeggen: Een VOF is een maatschap die gemaakt is om winst te maken.
Staat het antwoord van een vraag niet in het Wetboek van Koophandel? Ga dan naar 7A
BW!
Hoofdregel:
Bij een maatschap zijn de vennoten in beginsel niet bevoegd, tenzij…
Bij een VOF zijn de vennoten in beginsel wel bevoegd, tenzij…
Vanaf art. 16 WvK
• Maatschap aangegaan tot de uitoefening van een bedrijf onder een
gemeenschappelijke naam (art. 16 WvK);
• Van toepassing zijn de:
o Wettelijke regels van de maatschap;
o Wettelijke regels van de VOF;
o Vennootschapsovereenkomst.
• Oprichting: vormvrij (art. 23 en 29 WvK).
Bevoegdheid
• Niet bevoegd;
• Beperkt bevoegd;
• Niet zelfstandig bevoegd.
Hoorcolleges Ondernemingsrecht – Nick Hildebrand – Finance & Control – Hoofdfase 2 5
,Kenmerken
• Eenvoudig op te richten;
• Hoofdelijk aansprakelijk;
• Meerdere eigenaren.
VOF
• Iedereen bevoegd;
• Geen handeling verricht;
• Helemaal uitsluiten.
Afwijkende regeling aangeven bij de Kamer van Koophandel, bijvoorbeeld een rekening naar
enkel persoon die niet bevoegd is, dan is bedrijf beschermd.
Ook de VOF moet worden ingeschreven in het handelsregister door de vennoten (art. 23
WvK en art. 5 sub a Hrw)
Zolang er geen inschrijving heeft plaatsgevonden, wordt de vof beschouwd als (Art. 29
WvK):
• Aangegaan voor onbepaalde tijd;
• Aangegaan voor alle doeleinden;
• Waarbij alle vennoten onbeperkt bevoegd zijn om de gezamenlijke vennoten te
vertegenwoordigen.
Vertegenwoordigingsbevoegdheid van vennoten in een VOF
• Hoofdregel is dat elke vennoot binnen het doel van de vennootschap
vertegenwoordigingsbevoegd is (art. 17 WvK);
• Een overeengekomen afwijkende regeling kan inhouden dat één (of meerdere
vennoten):
o Niet bevoegd is, of
o Beperkt bevoegd is, of
o Niet zelfstandig bevoegd is.
• Een afwijkende regeling moet worden ingeschreven in het handelsregister om te
kunnen inroepen tegen derden (derdenwerking), art. 25 Hrw.
Iedere vennoot is hoofdelijk aansprakelijk voor de verbintenissen van de VOF (art. 18 WvK).
Commanditaire Vennootschap (CV)
Vanaf art. 19 WvK
Beherende vennoot
• Belast met de leiding van de vennootschap;
• Bevoegd tot vertegenwoordiging van de vennootschap;
• Hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de vennootschap.
Commanditaire vennoot (= stille vennoot) = iemand die een bepaalde hoeveelheid geld
ter beschikking stelt aan de onderneming.
• Slechts ‘intern’ aansprakelijk (art. 20 lid 3 WvK);
• Mag geen beheersdaden verrichten (art. 20 lid 2 WvK);
• In beginsel niet aansprakelijk voor schulden van de vennootschap aan derden;
• Wel als hij art. 20 lid 1 en 2 WvK overtreedt (art. 21 WvK).
Staat het antwoord van een vraag niet in het Wetboek van Koophandel? Ga dan naar 7A
BW!
Hoorcolleges Ondernemingsrecht – Nick Hildebrand – Finance & Control – Hoofdfase 2 6
, Rechtshandeling/juridische handeling = een handeling die je uitvoert met het doel om een
juridisch rechtsgevolg tot stand te brengen (bv. Het kopen van een huis).
Rechtsvormen
• Eenmanszaak;
• Stille en Openbare maatschap;
• Vennootschap onder Firma;
• Commanditaire Vennootschap;
• Vereniging;
• Coöperatie (en OWM);
• Naamloze Vennootschap;
• Besloten Vennootschap;
• Stichting.
Voordelen van rechtspersonen
• Indekken van risico’s
o Rechtssubjectiviteit;
o Arrest Kleuterschool Babbel.
• Waarborgen van continuïteit;
• Goederenrechtelijke en verbintenisrechtelijke voordelen;
o Art. 2:5 BW
• Fiscale voordelen.
Algemene kenmerken van rechtspersonen:
Art. 2:1 – 2:3 BW
• Publiekrechtelijke rechtspersonen;
• Kerkgenootschappen;
• Privaatrechtelijke rechtspersonen.
Oprichting bij notariële akte
• Vereniging (formeel) – 2:26 jo 2:27 BW;
• Coöperatie (bijzondere vereniging) – 2:53 lid 1 BW;
• OWM (bijzondere coöperatie, dus bijzondere vereniging) – 2:53 lid 2 BW;
• NV – 2:64 lid 2 BW;
• BV – 2:175 lid 2 BW;
• Stichting – 2:286 lid 1 BW.
Dikke tip: Alle rechtspersonen worden bij notariële akte opgericht, behalve de informele
vereniging!!!
Daarnaast is er altijd een meerzijdige rechtshandeling (minimaal twee personen) nodig om
een vereniging, coöperatie of OWM op te richten. Een NV, BV of Stichting kun je wel in je
eentje oprichten!!
Statuten van een rechtspersoon
Art. 2:27, 2:54, 2:66, 2:177 en 2:286 BW
• Onder andere: naam, zetel en doel van rechtspersoon;
o Zetel in verband met relatieve bevoegdheid rechter.
• Interne rechtsbetrekkingen;
• Rol notaris;
• Publicatie (deponering van de) statuten (art. 2:6 BW en art. 24 Hrw);
Hoorcolleges Ondernemingsrecht – Nick Hildebrand – Finance & Control – Hoofdfase 2 7
