,FYSIOTHERAPEUTISCHE GESPREKSVOERING
Zo betrek je de patiënt in het fysiotherapeutische gesprek
Om de patiënt tijdens het consult te betrekken en betrokken te houden zijn de volgende vijf aandachtspunten
van belang:
1. Betrek de patiënt vanaf de start van het gesprek.
Door vanaf de start de patiënt te betrekken komt hij niet in een passieve en afhankelijke rol.
Je ‘definieert’ min of meer jouw rol en die van de patiënt in de eerste minuten van het consult
en zet daarmee de toon voor het verdere consult en zelfs de volgende consulten.
2. Luister om te begrijpen
Een valkuil bij luisteren is dat je dit doet vanuit je eigen referentiekader of filter. Je hoort dus
vooral wat je wil horen en misschien niet altijd wat de patiënt wil zeggen of wat hij bedoelt.
Luisteren naar de ander is dus aansluiten bij wat de ander bedoel te zeggen.
3. Houd de ‘informatieachterstand’ zo klein mogelijk
Tijdens een intakegesprek analyseer je het gezondheidsprobleem van de patiënt. Menig
fysiotherapeut geeft zijn informatie pas aan het einde van het anamnesegesprek en aan het
einde van het lichamelijk onderzoek. Door echter je analyse en (tussentijdse) conclusies
regelmatig al tijdens de anamnese en het onderzoek met je patiënt te delen (de patiënt dus te
informeren over waar je aan denkt en welke verbanden je ziet) raakt de patiënt meer
betrokken. Je zult ook merken dat de patiënt hierdoor geneigd is meer te gaan ‘mee-denken’
en ‘mee-analyseren’. En dat is precies wat je wilt bereiken. Natuurlijk ben je selectief in de
informatie die je geeft en het is belangrijk je formulering aan te passen aan de stelligheid van
je analyse of conclusie op dat moment. Maar als je voldoende mededeelzaam bent, zal de
patiënt het analyseproces verrijken en is hij meer betrokken.
4. Stem af in taalgebruik
Het is voor het betrekken van de patiënt vooral essentieel om correct af te stemmen in
taalgebruik en jargon te vermijden. Als je ‘deftige’ woorden en jargon gebruikt terwijl je in
gesprek bent met iemand die zelf eenvoudig taal gebruikt, schep je afstand tussen jou en de
patiënt. Deze voelt zich daardoor minder betrokken en gaat zich eerder passief gedragen.
5. Stel persoonlijke vragen
Informatie inwinnen
Gedurende een intake staat het inwinnen van informatie centraal. Dat doe je door vragen te stellen. Deze
informatie is medisch van aard, maar ook persoonlijk en psychosociaal. Naast het stellen van vragen kunnen
samenvatten, parafraseren en reflecteren soms nog meer informatie opleveren, en deze vaardigheden hebben
soms nog enkele andere voordelen. Bedenk dat je deze vaardigheden telkens toepast vanuit de rol van en
attitude van de mededeelzame detective.
Vaardigheden die je nodig hebt om adequaat informatie in te winnen tijdens een diagnostisch consult zijn:
- Luisteren
- Vragen stellen en doorvragen
- Samenvatten
- Reflecteren
Luisteren
Luisteren is een bijzondere vaardigheid. In het communicatieve proces is het natuurlijk belangrijk om goed te
luisteren, met aandacht dus. Allereerst: volledige aandacht voor de patiënt hebben is niet altijd gemakkelijk.
Veel dingen leiden ons af in ons werk. Daarnaast betekent aandachtig luisteren ook: aandacht hebben voor de
dingen die de patiënt zegt en de woorden die hij daarbij gebruikt. De formuleringen en woorden die de patiënt
gebruikt, zeggen immers iets over de gedachten die de patiënt heeft. Ook betekent aandachtig luisteren dat je
sensitief bent voor de dingen die de patiënt bedoelt te zeggen, maar door zijn woordkeuze niet letterlijk zegt.
Met andere woorden: vraag je af wat de betekenis van de uitspraak van de patiënt is. Reflecties van deze
betekenis zijn hierbij zeer nuttig. Door aandachtig te luisteren komt het gesprek zodoende op een ‘hoger plan’.
Ten slotte impliceert luisteren dat je dit laat merken aan de patiënt. Je moet dus niet alleen aandachtig zijn,
maar hier ook blijk van geven door de ander aan te kijken, op bepaalde momenten te knikken en/of hummen,
signalen te geven met je mimiek of met andere lichaamsdelen, een ‘open’ lichaamshouding te hebben en stiltes
te gebruiken.
, Vragen stellen en doorvragen
Vragen kunnen de patiënt stimuleren om dieper op het gespreksthema in te gaan of thema’s aan het gesprek
toe te voegen. Anders gezegd: vragen kunnen verdiepend of verbredend bedoeld zijn. Dit is het ‘vraagdoel’. Zo
kun je het gesprek ‘verdiepen’ door meer te vragen over een bestaand thema of onderwerp. Als je wilt
verbreden met je vraag, dan snijd je een nieuw gespreksonderwerp aan.
Zowel open als gesloten vragen kunnen geschikt zijn om het gesprek te verdiepen of te verbreden. Een
gesloten vraag is in het algemeen te beantwoorden met ja of nee, een open vraag niet. Ook begint een open
vraag nooit met een werkwoord. Ten slotte kun je met vragen het gesprek een bepaalde richting op sturen.
Samenvatten
Samenvatten is een vaardigheid die in het gesprek enorm nuttig is om structuur aan te brengen. Je zet de
uitspraken van de patiënt op een rijtje en brengt hier direct enig verband in aan. Hierdoor creëer je voor de
patiënt, maar ook voor jezelf, duidelijkheid en overzicht. Ook controleer je zo of je de patiënt goed begrepen
hebt. Verder is het vaak nuttig samen te vatten op het moment dat je een belangrijk thema in het gesprek wilt
afronden en naar een volgende thema wilt gaan.
Reflecteren
Reflecteren is het benoemen van wat je denkt dat de patiënt bedoelt te zeggen. Het effect is dat de patiënt
merkt dat je goed hebt geluisterd, dat hij zijn eigen uitspraak (in andere woorden) terughoort waardoor hij
hierop kan reflecteren en dat hij wordt gestimuleerd verder te vertellen door bijvoorbeeld aan te vullen.
Reflecties kun je geven in de vorm van een vraag. Ook is het mogelijk reflecties te geven zonder vraagteken.
Een voordeel hiervan is dat het voor de patiënt mogelijk meer voelt zoals hij het bedoeld heeft. Hierdoor is
jouw reflectie voor de patiënt als een soort echo van hemzelf, maar met een verdiepte inhoud. Het effect is dat
de patiënt nadenkt (en navoelt) of hij dit inderdaad heeft bedoeld en hierop corrigeert en/of aanvult. Ook
bemerkt de patiënt dat je moeite doet om hem te begrijpen en naar hem te luisteren.
Informatie delen
Je informeert als mededeelzame detective de patiënt over een specifiek onderwerp zodat hij snapt waarom het
relevant is om dit te bespreken en tevens weet waaraan hij allemaal moet denken. Hierdoor kan hij beter
participeren in het analyseren van zijn eigen gezondheidsprobleem en staat hij meer open voor het aansnijden
van bepaalde thema’s in het gesprek. Het is goed precies die informatie met de patiënt te delen die hij nodig
heeft om volwaardig te kunnen deelnemen in het analyseproces van het gezondheidsprobleem.
Thema’s waarbij het vaak nodig is om de patiënt van tevoren te informeren zijn bijvoorbeeld relaties tussen
gezondheidsproblemen en stress, leefstijl, bewegingsarmoede, overgewicht en eigen overtuigingen. Veel
patiënten kennen die relaties vaak niet of onvoldoende. Als zij daar inzicht in krijgen zijn zij vervolgens beter in
staat om mogelijk verbanden bij zichzelf te ontdekken. Ook inzicht in het type belasting dat tot een blessure
van een lichaamsdeel kan leiden helpt de patiënt voor zichzelf na te gaan of hij zichzelf misschien een tijd lang
te veel heeft belast.
Zo deel je informatie met de patiënt
Stappenplan:
Achterhaal – deel – achterhaal
1. Achterhaal wat de patiënt al weet.
Door eerst de voorkennis bij de patiënt te achterhalen, activeer je zijn brein. Daarmee creëer je een
goede voedingsbodem voor het vervolg. Dit doe je door hier een vraag over te stellen. Vaak heb je al
een beeld van wat de patiënt weet over een specifiek onderwerp. Vat dit eerst samen en controleer of
de patiënt er mogelijk nog meer vanaf weet.
2. Deel de informatie.
Als je van de patiënt weet waar hij kennis van heeft, kun je daarop aansluiten met nieuwe kennis,
precies op dat gebied dat nodig is.
3. Achterhaal of de patiënt het begrijpt en vraag hem wat dit voor hem betekent .
Het gaat er natuurlijk om dat de patiënt de kennis die je zojuist hebt aangereikt, gaat toepassen.
Controleer daarom eerst of de patiënt het begrepen heeft en vraag daarna aan de patiënt: “Wat
betekent deze informatie voor jou?” of: “Als ik je dit zo vertel, kun je daar dan wat mee? Wat
precies?”
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maudmessing77. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.