Samenvatting van de samenvatting van Forensisch Bewijs: van plaats delict tot cel
Week 1: artikelen 3, 4, 1 en 2
Artikel 3:
H. van den Heuvel & J. de Koeijer (2017) Interdisciplinair Forensisch Onderzoek: Meer dan de som
der delen. Trema, 40, 215-224.
Deze bijdrage gaat in op de werkwijze van team Interdisciplinair Forensisch Onderzoek (IDFO) (= team
dat rechter kan ondersteunen bij combineren van forensisch bewijs in complexe situaties) en de door
dit team ontwikkelde gereedschappen die gebruikt kunnen worden bij het combineren van forensisch
bewijs. Daarnaast wordt aangegeven waar een rechter specifiek op moet letten bij de
totstandkoming van een interdisciplinair rapport en hoe hij dit kritisch kan toetsen.
Bayesiaanse methodiek:
Voor: - lijkt te passen met juridisch denkkader; geschikt denkmodel voor bewijswaardering
- voorkomen denkfouten
- op wetenschappelijk correcte en numerieke wijze bewijs combineren modellen die
werken met intuïtieve redeneringen, zoals Van Koppen ‘verhaal en verankering’ gaan
vaak mank als het gaat om het op een objectieve manier combineren van verschillende
conclusies die probabilistisch van aard zijn: relatief zwak bewijs wordt vaak niet goed op
waarde ingeschat, en als gevolg van het te vroeg toepassen van de bewijsstandaard
weggestreept of sterk overgewaardeerd.
Tegen: - moeilijkheid om numerieke kansen in te schatten
- verlangt van rechter dat deze de a-priori kansverhouding (prior odds) op de hypothesen of
scenario’s vaststelt
In dit artikel: methode voor combineren van (forensisch) bewijs
Interdisciplinair rapport:
Doel: alle forensische onderzoeksresultaten in samenhang en in context van de zaak evalueren
Aan volgende voorwaarden voldoen:
1. De bewijskracht van de verschillende onderzoeken moet onder dezelfde set, elkaar
uitsluitende hypothesen of scenario’s zijn geëvalueerd.
2. De bewijskracht moet in numerieke vorm (getal of getalsinterval) zijn uitgedrukt.
3. Het moet duidelijk zijn hoe de onderzoeksresultaten in onderling verband staan in de
context van de zaak.
4. Het moet duidelijk zijn of de onderzoeksresultaten al dan niet conditionele afhankelijkheid
vertonen binnen de context van de zaak.
Hypothesen:
vaak stelling die één enkel feit of één enkele handeling beschrijft
Op volgende niveaus:
- subbronniveau: eigenlijk alleen bij DNA-onderzoek: herkomst van DNA zonder dat type celmateriaal
nader is geduid.
- bronniveau: herkomst van een spoor: bijv. bloed, speeksel, vezels, glas enz.
- activiteitniveau: gaat om de handeling die tot een bepaald sporenbeeld heeft geleid (of juist het
ontbreken van sporen op bepaalde locaties waar ze mogelijk wel werden verwacht en wat dit dan
betekent)
- delictniveau: gaat om de juridische kwalificatie ten aanzien van het plegen van een delict
,Scenario:
uitgebreider dan hypothese
delen van scenario die forensisch toetsbaar zijn (verifieerbaar of falsificeerbaar): kernelementen
Kernelementen:
Bijv. delictshandelingen (steken, slaan, schieten) of alternatieven door verdediging voor
aanwezigheid forensische sporen (secundaire overdracht, eerder onschuldig contact).
Kunnen meer kernelementen voorkomen in een scenario.
Voor kernelementen worden kernhypothesen opgesteld.
Kernhypothesen:
vrijwel altijd op activiteitniveau, omdat ze rechtstreeks zijn afgeleid van in scenario beschreven
handeling(en).
Deskundige uitspraak over waarschijnlijkheid van de combinatie aan onderzoeksresultaten in het
licht van de (kern)scenario’s of (kern)hypothesen. Zegt niet welk scenario waarschijnlijker is dat is
taak van de rechter.
Rechter kritisch kijken naar proces van doorspelen informatie naar deskundige: deskundige mag
niet te veel worden beïnvloed door irrelevante contextinformatie.
Numerieke bewijskracht:
Likelihood ratio: bestaat uit twee op elkaar gedeelde kansen
niet vaststaand: afhankelijk van: - formulering hypothesen
- onderzoeksresultaten
- beschikbare data bij deskundige
- persoonlijke kennis
- context waarin wordt geïnterpreteerd
,Bij te weinig data voor getalsmatige likelihood ratio, maar wel inschatting mogelijk o.b.v.
deskundigheid, ervaring, vakliteratuur, dan verbale waarschijnlijkheidsconclusie:
Rechter dient te interpreteren: lage getalsmatige waarde en lage verbale term worden vaak
onderschat getal doorgaans duidelijker.
Rechter oordeel vormen of deskundige voldoende duidelijk en gemotiveerd heeft onderbouwd
waarom genoemde waarschijnlijkheidsuitspraak, of getal, in licht van hypothesen.
Serieel bewijs:
(Mogelijke) relatie tussen verdachte en (delicts)handeling bestaat uit meerdere elementen die als het
ware schakels vormen van een denkbeeldige ketting.
Het dactyloscopisch onderzoek vindt verbinding tussen verdachte en de koevoet (want
vingerspoor aangetroffen). Het werktuigsporenonderzoek vindt verbinding tussen de koevoet en de
door dader verrichte delictshandeling (openbreken deur: sporen komen overeen). Deze twee
schakels maken deel uit van denkbeeld bewijsketting tussen verdachte en door dader verrichte
delictshandeling.
Parallel bewijs:
Als delictshandeling heeft geresulteerd in meerdere (indirecte) vormen van sporenoverdracht tussen
dader en PD of dader en slachtoffer dan mogelijk meerdere bewijskettingen.
Bewijskracht van de afzonderlijke bewijskettingen kunnen dan met elkaar worden gecombineerd
parallel bewijs.
, Verfspoor bijgekomen: op koevoet gevonden komt overeen met verf op deur.
Mate waarin een eventuele versterking plaatsvindt wordt bepaald door conditionele
(on)afhankelijkheid van de onderzoeksresultaten.
Conditionele afhankelijkheid:
Rechter moet bij beoordeling interdisciplinair rapport denken aan 3 elementen:
1. Forensische bevindingen evalueren in licht van twee hypothesen
2. Relevante zaaksinformatie
3. Gedane aannamen
1. Evaluatie in licht van hypothesen:
- sluiten hypothesen goed aan bij context zaak
- worden standpunten OM en verdediging gebalanceerd in hypothesen weergegeven
(sluiten ze elkaar uit)
- wat is niveau van hypothesen en is dat gewenst
- zijn er alternatieven die niet eerder zijn beschouwd
2. Heeft de (IDFO)deskundige zich niet zelf door eigen aanpak laten beïnvloeden door
verkregen contextinformatie
3. Zijn aannamen (bijv. voor het delict geen contact geweest tussen dader en slachtoffer) nodig
en betrouwbaar
Om twee bevindingen die iets zeggen over dezelfde hypothesen met elkaar te kunnen combineren
moet afgevraagd worden of deze binnen de condities gesteld in de hypothesen, contextinformatie en
gedane aannamen, al dan niet afhankelijk van elkaar zijn.
Onderzoeksresultaten zijn conditioneel afhankelijk van elkaar als de uitkomst van het ene onderzoek
gegeven deze condities iets zegt over de kans op de uitkomst van het andere onderzoek.
Als men de bewijskracht van twee conditioneel afhankelijke onderzoeksresultaten met elkaar wil
combineren, zal bij voorkeur de mate van afhankelijkheid moeten worden vastgesteld dan wel
ingeschat en moet deze worden verdisconteerd in de gecombineerde likelihood ratio.
Combineren van bevindingen:
Als aan voorwaarden is voldaan en we hebben numerieke likelihood ratio’s van meerdere
bevindingen die zijn geëvalueerd onder één set (kern)hypothesen of (kern)scenario’s, die
onafhankelijk van elkaar zijn en die parallel bewijs vormen, dan kunnen afzonderlijke likelihood
ratio’s met elkaar worden vermenigvuldigd:
LRcombinatie = LR1 × LR2 × LR3 × ...
dit wordt natuurlijk lastig als in verbale termen wordt gerapporteerd methode zou dan kunnen
zijn: het met elkaar vermenigvuldigen van de ondergrenzen gevolgd door de bovengrenzen
(aangezien de verbale termen gekoppeld zijn aan numeriek interval)
Van likelihood naar ratio naar a-posteriori:
Likelihood ratio zegt niet welk scenario het meest aannemelijk is.
Daarvoor moet de a-posteriori kansverhouding (posterior odds) worden bepaald:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nickkuin. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.