OWE 9 & 10 Samenwerken In
Vakmanschap
Samenvatting Kennistoets
Peritonitis & Ileus
Bron: Jüngen, I., Zaagman-van Buuren, M. (2006). Pathologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Pagina 371-
379
Definitie peritonitis en oorzaken
Peritonitis = een ontsteking van het buikvlies. Een peritonitis kan vele oorzaken hebben en kan zich op een
bepaalde plek manifesteren (lokale peritonitis) of het hele buikvlies betreffen (algehele peritonitis).
Oorzaken van een peritonitis zijn:
- Een ontsteking van een van de organen in de buikholte, bijv. de appendix of de ziekte van Crohn;
- Perforatie van de darmwand, hierdoor komt darminhoud in de buikholte terecht wat zorgt voor een
ontsteking;
- Ischemie, hierdoor krijgen de organen in de buikholte geen bloed waardoor er weefselschade ontstaat
wat op zijn beurt weer lijdt tot een ontsteking;
- Een bloeding in de buikholte waardoor de bloedcellen afsterven, deze moeten opgeruimd worden wat
gebeurt door een ontstekingsreactie;
- Sepsis, via het bloed komt de ontsteking bij het peritoneum.
Verschijnselen peritonitis
Een peritonitis begint vaak wanneer een ontsteking van een orgaan in de buikholte onbehandeld blijft zoals
bijvoorbeeld bij een appendicitis (blindedarmontsteking). Het gevolg hiervan is dat het peritoneum
geperforeerd wordt wat resulteert in een algehele peritonitis.
De verschijnselen van een algehele peritonitis vormen samen een syndroom dat ‘acute buik’ heet. De
verschijnselen hierbij zijn:
- Een scherpe, stekende, continue pijn;
o Meestal ontstaat de pijn geleidelijk vanuit de eerst aangedane plek en wordt het steeds erger
naarmate de peritonitis zich uitbreidt.
o Kenmerkend is ook de druk- en loslaatpijn. Dit wordt veroorzaakt doordat niet alleen bij druk
op het zieke weefsel pijn ontstaat, maar ook bij het loslaten door het bewegen van het
buikvlies.
- Défense musculaire;
o De letterlijke vertaling is het terugvechten (verdedigen) via spieraanspanning. Het doel
hiervan bij een peritonitis is om het voorkomen dat het peritoneum wordt bewogen en dus
het voorkomen van pijn. De intensiteit van de défense musculaire hangt af van de ernst van
de peritonitis. Défense musculaire is een belangrijk symptoom, maar kan bij oudere mensen
en bij kinderen uitblijven.
- Stilliggen van de darmen (darmparalyse);
o Dit gebeurt om beweging van het peritoneum te voorkomen. Hierdoor zal passage van de
darminhoud ook stil komen te liggen. Dit heet een ileus
Behandeling
De behandeling van een peritontis bestaat uit:
- Niets toedienen per os, dus ook niets eten of drinken, dit is om te voorkomen dat de peritonitis erger
wordt. Ook wordt er een maagsonde aangelegd;
- Pijnbestrijding (per IV), hierbij dient voorzichtig te worden gehandeld omdat het ook verergering van
het ziektebeeld kan maskeren, daarom mag dit pas worden toegediend na het stellen van de diagnose;
, - Vocht, elektrolyten en antibiotica toedienen per IV;
- Spoelen van de buikholte, dit gebeurt operatief;
- Onderliggende oorzaak behandelen;
o Wanneer een tumor de darm dicht drukt is de ileus moeilijk te verhelpen en wordt er een
maagsonde aangelegd om maagsap af te voeren.
Ileus
Er zijn twee verschillende soorten ileus:
Mechanisch
Oorzaken:
- Door een afsluiting van de darm, bijvoorbeeld door een tumor of vocht in de buikholte.
- Door ziekteprocessen buiten de darm die de darm dichtdrukken of afsnoeren.
- Door een volvulus (‘knoop’) dat inhoudt dat een darmdeel om zichzelf heen is gedraaid.
- Door invaginatie inhoudt dat een stuk darm binnen in een volgend darmdeel schiet en klem komt te
zitten.
- Door een beklemde breuk waarbij een darmlis naar buiten is geschoten door een breukpoort van de
buikwand en klem is komen te zitten.
- Door voorwerpen in de darmholte zoals bijvoorbeeld galstenen of een hoeveelheid opgezwollen
voedingsvezels.
Symptomen:
- Uitblijven van defecatie en flatulentie;
- Koliekpijn;
- Hyperperistaltiek en ‘gootsteengeluiden’;
- Opgezette buik, bij een hoge ileus rond de navel, bij een lage ileus meer aan de zijkanten (flanken) van
de buik.
o Het middenrif kan omhoog worden geduwd door toename van de darminhoud waardoor er
oppervlakkig kan worden geademd.
- Dehydratie (uitdroging), vooral bij een hoge ileus. Hierdoor kan het vele vocht dat dagelijks de
ingewanden passeert niet terug geresorbeerd worden verderop in de dunne darm. Hierdoor kan een
shock ontwikkelen.
- Misselijkheid en braken, vooral bij een hoge ileus. Dit komt door de sterkere uitzetting van de darmen
door het vele vocht dat erin verblijft. Bij zowel een hoge als een lage ileus kan op den duur fecaloïd
worden gebraakt.
Behandeling:
- Maagsonde aanleggen;
- Infuus aanleggen, niets toedienen per os;
- Vochtbalans bijhouden;
- Herstel zuur-base evenwicht bij veelvuldig braken
- De onderliggende oorzaak behandelen, vaak operatief.
Complicaties:
- Ischemie van de darm;
- Sepsis;
- Schock.
Dynamische en functionele ileus
Oorzaken:
- Paralyse (verlamming) van de darmen, vaak met de oorzaak peritonitis = een paralytische ileus;
- Het overmatig aangespannen zijn van de darmen = spastische ileus.
Symptomen en behandeling:
Paralytische ileus:
Het beeld wordt vaak beheerst door de hoofdoorzaak; de peritonitis met het beeld van de acute buik. Deze
ileus zal verdwijnen wanneer de peritonitis wordt behandeld.
,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinebuiting. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.