Macht en Leiderschap
Week 1 WAT IS LEIDERSCHAP?
Wetenschappelijke definities
Leiderschap het kunnen beïnvloeden, motiveren en helpen van anderen om de doelen
van de groep/organisatie te behalen.
Macht de mogelijkheid van een persoon, groep of organisatie om anderen te beïnvloeden.
Macht kan ook persoonlijk zijn, niet per se ten dienste van de groep/organisatie.
“management is doing things right, leadership is doing the right things”
Management het beheersen en controleren van processen binnen een organisatie
Verschil tussen management en leiderschap
Binnen organisatie en regels poppetjes op juiste plaats zetten, optimaliseren van hoe het nu
werkt managen
Nieuwe regels, nieuwe manier van werken, nieuwe situaties creëren leider
Evolutionair perspectief leiderschap
Leiderschap is universeel en ontstaat automatisch.
Het is adaptief om een groep te volgen (het biedt veiligheid omdat je in een groep zit) en het
is adaptief om een groep te leiden (het stelt het organisme in staat sneller te komen tot
persoonlijke beloningen)
Sociologisch perspectief
Formeel leiderschap; titels kleven aan leiderschap
Landbouwbevolkingsgroeispecialisaties, monopolies op geweld behoefte aan
coördinatie binnen groepsgroottes
Hoe belangrijk is leiderschap in moderne organisaties?
Meta-analyse Reichard & Avolio: Wat is het effect van leiderschapsinterventies?
Uitkomsten
- Tevredenheid bij werknemers
- Productie
, - Kwaliteit
34& tot 66% van de interventies kon veranderingen in de outputmechanismen verklaren.
Evt. publicatie bias
Lieberson en O’Connor: Wat voor veranderingen zien we in de winstgevendheid van
organisaties na een wisseling van een CEO
167 organisaties over 20 jaar.
Uitkomst: Winst
Een wisseling van leider was gemiddeld gerelateerd aan een verandering van 14.5% winst
binnen een jaar en 32% na 2 jaar.
Huidige consensus:
Leiderschap doet er toe in organisaties. Het effect van leiderschap op uitkomstorganisaties is
van gemiddelde grootte.
De kenmerk (trait) benadering van leiderschap
De wetenschappelijke zoektocht naar leiderschap
1800-1950: de trait-benadering
o Leiders worden geboren
o Leiderschap is een kwestie van de juiste persoonlijkheid
1950-1970: de gedrags-benadering
o Leiderschap is een kwestie van de juiste vaardigheden, leiderschap kan je
trainen
1970- nu: de contingentie-benadering
o Leiderschap is een kwestie van een match tussen de context en de
persoonlijkheid en vaardigheden aan de andere kant. Een leider kan goed zijn
, in de ene context omdat ie de juiste vaardigheden heeft, maar slecht in een
andere situatie.
De trait-benadering
Grote leiders worden geboren, niet gemaakt. (the great-man-theory Carlyle). Charme,
overtuigingskracht, dominantie, intuïtie, wijsheid, moed, intelligentie, agressie, assertiviteit.
als je dit bezit is een leiderschapspositie gegarandeerd
- Leiders zijn een gift van god aan de mensheid
- Er zijn maar enkele mannen die het gegeven is om leiderschap en grootsheid na te
streven
- Aangeboren kwaliteiten zijn noodzakelijk en genoeg om een leider te worden en te
slagen als leider
- Leiders staan los van situationele factoren, die geen of weinig invloed hebben op het
ontstaan of de effectiviteit van leiderschap
- Leiderschap is niet een kwestie van training of ervaring; het heeft te maken met de
kwaliteiten van persoonlijkheid.
Kritiek:
- Focus op masculiene eigenschappen
- In welke familie ben je geboren? Lagere klassen kregen geen kans, macht was erfelijk
- Eigenschappen zijn niet genoeg. Verklaart niet waarom mensen met de juiste
eigenschappen falen als leider.
Nog steeds belangrijk; welke karakteristieken voorspellen goed leiderschap?
Big five OCEAN
Extraversie is een sterke, positieve voorspeller van leiderschap
Neuroticisme hangt sterk negatief samen met leiderschap
Openheid en consciëntieusheid voorspellen leiderschap ook, maar in mindere mate
Vriendelijkheid is niet een voorspeller van leiderschap.
Big five van leiderschap
- Intelligentie
- Zelfvertrouwen
- Vastberadenheid
- Integriteit
- Sociabiliteit
,Kritiek:
- Weinig consistente resultaten
- Weinig voorspellende waarde op leiderschapsuitkomsten; welk type leider heeft deze
persoon en wat zijn de consequenties hiervan?
- Karakter-eigenschappen zijn maar een deel van het verhaal
Dark triad of personality
Narcisme obsessie met de eigen persoonlijkheid, egoïsme, dominantie, ambitie en gebrek
aan inlevingsvermogen.
- Mate waarin de foto van de leider een prominent deel uitmaakt van het jaarverslag
- Mate waarin de ceo een prominente rol speelt in persverklaringen
- Grootte van de biografie van ceo
- De frequentie van woorden, zoals ik, mij en mijn in interviews
- Geldelijk en niet-geldelijke beloning van de ceo tov de tweede man/vrouw
Positieve voorspeller van productie, innovatie en strategisch leiderschap (je
gelooft in je eigen kunnen, gelijk, met passie je visie overbrengen zorgt voor
overtuiging en aanstekelijkheid)
Negatief: slecht tegen kritiek kunnen, slecht luisteren, weinig empathie tonen,
verschrikkelijke bazen
Maar: een leider met absoluut geloof in de eigen visie kan een organisatie leiden
tot hoge hoogtes (en diepe dalen)
Machiavellisme
Psychopathie
Beroemde presidentiële studies
Simonton: keek naar intelligentie (IQ-scores) van presidenten en of dit iets kan voorspellen
wat betreft goed presidentschap
IQ varieerde van 107 tot 165 (iets slimmer of veel slimmer dan gemiddelde
persoon)
, Intelligentie voorspelt kwaliteit van leiderschap en leiderschapsperceptie (mate
waarin andere personen de persoon zien als een groots leider)
Kanttekening:
Leiders zijn over het algemeen slimmer dan volgers, maar als er een te groot gat ontstaat in
intelligentie dan kunnen er problemen ontstaan in de communicatie en mate van
identificatie
Impliciete motieven
- Need for affiliation ; bij anderen willen zijn en horen, relaties; leuk gevonden willen
worden; collaboratie ipv competitie, houdt niet van risico of onzekerheid
- sluiten van deals en spanning verminderen. Kan ten koste gaan van
besluitvaardigheid. Komen nogal eens in de problemen door te veel loyaliteit naar de
verkeerde personen.
- Need for achievement; iets willen presteren in het leven; duidelijk doel willen
behalen; risico nemen om doelen te bereiken, feedback willen over progressie en
prestaties, graag alleen werken
- handig voor entrepreneurs en zakenleiders, maar problematisch voor presidenten
die gefrustreerd raken door het politieke spel en alle compromissen. Combineren
met need for power.
- Need for power; je wil stijgen in een sociale hiërarchie, hoger komen in de rangorde;
controleren en beïnvloeden van anderen; houden van status en erkenning en winnen
van conflicten
- hangt samen met presidential greatness
- Hangt samen met krachtig en positief leiderschap
- Hangt samen met beginnen en betrokken raken bij oorlogen
- in het algemeen positief voor een president. Zien in dat kansen niet vanzelf
langskomen maar continu gecreëerd moeten worden.
Woorden die je gebruikt zegt iets over je drijfveren.
, Artikel Goleman (2004)- What makes a leader?
Emotionele intelligentie (self-management skills en vaardigheid om met anderen te werken)
onderscheid een outstanding leider van een gemiddeld leider.
5 componenten van emotionele intelligentie
Zelf-management skills
1. Zelfbewustzijn
- Je zwaktes kennen en erover kunnen praten
- Diep begrip hebben van je eigen emoties, sterktes, zwaktes, needs and drives
2. Zelfregulatie
- Impulsen kunnen controleren of inzetten met positief doeleinde
3. Motivatie
- Passie voor prestaties, intrinsiek
mogelijkheid om te relateren aan anderen
4. Empathie
- Gevoel van anderen meenemen in je beslissing
5. sociale vaardigheden
- de vaardigheid om wederzijds vertrouwen op te bouwen met anderen, ze mee te laten
werken en ze te sturen
- uitkomst van de andere dimensies
- goede social skill stelt leiders in staat om hun emotionele intelligentie in te zetten
Emotionele intelligentie verbeteren
- niet met trainingen die doelen op rationele gedeelte
- praktijkervaring, feedback van collega’s en eigen enthousiasme om verandering te
creëren zijn essentieel voor effectief leider
De meeste effectieve leiders hebben een hoge graad van emotionele intelligentie. Voorwaarde van
effectief leiderschap.
Hoe hoger de rank van een persoon die een ster performer werd beschouwd, hoe meer emotionele
intelligentie capabilities tevoorschijn kwamen als reden voor zijn of haar effectiviteit.
Verschillen in de profielen van star performers vergeleken met gemiddelde performers in senior
leiderschap posities werden voor 90% toe te schrijven aan emotionele intelligentie factoren ipv
cognitieve abilities
Onderscheid outstanding leiders maar kan ook worden gelinkt aan sterke prestaties.
Onderzoek toont ook aan dat mensen met de juiste benadering hun emotionele intelligentie kunnen
ontwikkelen.
