Samenvatting
Samenvatting Cultuur & Diversiteit
- Instelling
- Haagse Hogeschool (HHS)
Samenvatting van de te lezen artikelen en de colleges
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Cultuur en diversiteitCollege 1
De multiculturele driehoek, cultuur wordt gevormd door nationaliteit (staatsburgerschap), etniciteit
(gezamenlijke afstamming of geboorteplaats) en religie (geloof in goddelijke of transcendente wereld).
Cultuur is maar één dimensie.
Cultuur is alles wat niet puur natuur is, kunst of beschaving, zeden en gewoonten van een bepaalde
groep.
Buitenstaanders zien (een andere) cultuur als een samenhangend en consistent geheel (als een ding).
Insiders weten dat er binnen (hun) cultuur veel verschillen bestaan en dat er veel is veranderd (als een
proces). Van binnenuit ervaren we onze cultuur “als een horizon die terugwijkt elke keer wanneer we
haar naderen” Benhabib 2002.
Als er binnen elke cultuur grote verschillen zijn, en als elke cultuur constant verandert, bestaan
afzonderlijke culturen dan eigenlijk wel?
Weg met ‘cultuur’: focus op overeenkomsten in plaats van verschillen tussen mensen (universalisme,
Abu-Loghod). Wat we met elkaar delen is dat ‘we nooit lid zullen worden van een universele stam;
onze cultuur is wat ons tot mens maakt (relativisme, Walzer).
Cultuur is de levensstijl van een groep. Je kunt haar ontbinden in factoren, normen, waarden,
opvattingen, rituelen, praktijken, omgangsvormen, eetgewoontes, taal, etc. een cultuur is meer dan de
som van haar factoren, het geheel overstijgt de delen. Een cultuur is minder dan de som van haar
factoren omdat ze niet op dezelfde concrete manier bestaat en niet de onderliggende oorzaak van die
factoren is.
Het begrip cultuur is dat gedeeld wordt door (bijna) alle leden van een sociale structuur. Iets dat
oudere leden van de groep proberen door te geven naar de jongere leden en iets dat van invloed is op
gedrag, of iets dat iemands perceptie van de wereld structuur geeft. Cultuur betekent voor een
samenleving wat persoonlijk betekent voor het individu. Cultuur is het collectief programmeren van de
geest.
Niveaus van cultuur
o Nationaal
o Regionaal
o Sekse
o Generatie
o Sociale klasse
o Organisatie/onderneming/afdeling
Dimensies van cultuurverschillen
o Machtsafstand
o Individualisme versus collectivisme
o Feminiteit versus masculiniteit
o Onzekerheidsvermijding, van zwak naar sterk
Diversiteit is verscheidenheid. ‘Erkennen en waarderen van verschillen tussen personen’, ‘the quality
or state of having many different forms, types, ideas’.
Als gevolg van de komst van nieuwe bevolkingsgroepen voelen zowel autochtone Nederlanders, als
ook ‘gevestigde’ groepen met een migratieachtergrond, zich steeds minder thuis en veilig in hun buurt.
Superdiversiteit, de veranderende migratiepatronen en hun impact op de samenleving. Het gaat niet
alleen om toename van diversiteit, maar om een groeiende diversiteit in de diversiteit. Grote steden
1
,kennen toename van het aantal inwoners met een migratie-achtergrond. Maar tegelijkertijd ook
diversificatie van de diversiteit, verschillen in herkomst, taal, leeftijd, verblijfsduur, etc.
Problemen met diversiteit. Solidariteit tussen burgers neemt af dankzij migratie en diversiteit.
Vertrouwen tussen burgers in etnisch diverse wijken eveneens. Zowel binnen etnische groepen als
tussen etnische groepen. Samenwerking wordt beperkter en sociaal kapitaal verdampt.
Hoe om te gaan met diversiteit? Succesvol samenleven is in een diverse samenleving geen garantie.
Er zitten positieve en negatieve kanten aan. Negatieve effecten van diversiteit zouden tegengegaan
moeten worden, maar hoe?
Discussie over diversiteit is uiterst gepolitiseerd. Diversiteit staat in de politiek en het publieke debat
vaak voor andere burgers. Sta je positief tegenover migratie en multiculturalisme ben je voor
diversiteit, zo niet ben je tegen.
Superdiversiteit van de 21ste eeuw
In de laatste decennia van de twintigste eeuw sprak men over multiculturele samenleving.
Multicultureel verwijst naar het vormen van beleid die probeerden het samenleven tussen de
oorspronkelijke bewoners en migranten te organiseren. In algemene termen gaat het om een beleid
dat tolerantie en respect promootte voor (andere) culturen of collectieve identiteiten.
Om de transitie van de multiculturele samenleving de voorbije twee tot drie decennia te typeren,
gebruikte Steven Vertovec het begrip ‘superdiversiteit’. Met dit concept beschreef hij de veranderende
migratiepatronen en hun impact.
Etniciteit is slechts één van de elementen om de diversiteit vandaag te bekijken.
Om de transitie naar de hedendaagse superdiversiteit te beschrijven, wordt er onderscheid gemaakt
tussen kwantitatieve veranderingen en kwalitatieve veranderingen.
Wie de migratiecijfers van de voorbije twee tot drie decennia en de demografische evolutie analyseert,
ziet een sterke kwantitatieve toename van het aantal mensen met een migratie-achtergrond, van
nieuwkomers tot mensen van de tweede en derde generatie met wortels in migratie.
Tegelijkertijd is er een kwalitatieve transitie, met een sterke diversificatie van diversiteit. Verschillen in
taal, land van herkomst, leeftijd, verblijfsduur, sociaaleconomische positie, verblijfsstatus zorgt voor
een groeiende diversiteit in de diversiteit.
Beide dimensies samen zorgen voor een nieuwe superdiverse realiteit, die gekenmerkt wordt door
een grotere complexiteit in haar bevolkingssamenstelling en een grotere complexiteit en ambiguïteit in
interacties.
Majority-minority-cities -> steden waar de meerderheid van de bewoners uit een brede waaien van
minderheden bestaat.
Dit komt niet alleen door migratie, maar ook door het leeftijdsprofiel van steden. Oudere generaties
kennen een zeer beperkte etnisch-culturele diversiteit.
Wie kijkt naar de leeftijdscultuur en de etniciteit van de stadsbewoners, ziet met andere woorden niet
alleen een foto van de bevolking vandaag, maar ook een film over de volgende jaren. Ook zonder
enige nieuwe migratie zal de diversiteit bij kinderen en jongeren en bij alle stadsbewoners de volgende
decennia sterk toenemen. Naast nieuwe instroom door migratie zal vooral de demografische
samenstelling van de huidige bevolking in Europese steden zorgen voor de snelle transitie tot
majority-minority-cities.
Tot nu toe leefden we in een samenleving waar één groep een duidelijke meerderheid vormde en
werd er van minderheden verwacht dat zij zich aanpasten aan heersende opvattingen en gebruiken. In
de nieuwe situatie waarin er geleidelijk geen etnische meerderheidsgroep is, evolueren we naar
stedelijke samenlevingen waarin iedereen zich aan iedereen zal moeten aanpassen. Diversiteit wordt
er de nieuwe vorm.
2
,Bij superdiversiteit gaat het om veel meer dan alleen een kwantitatieve transitie. Zowel de aard van de
migratie als de impact op het samenleven veranderde en verandert drastisch. Naast de toename van
de etnisch-culturele diversiteit is hét basiskenmerk van superdiversiteit de diversificatie van de
diversiteit.
Aan de basis van superdiversiteit ligt een cruciale ‘verandering van het basispatroon van migratie’. De
migraties van de voorbije twee tot drie decennia komen steeds meer uit de hele wereld. Globalisering,
de val van het IJzeren Gordijn met de uitbreiding van de Europese Unie en vluchtelingenstromen van
politieke en economische vluchtelingen liggen aan de basis van de exponentiële stijging van de
landen van herkomst.
Het resultaat van deze veel meer diverse migratie is een groeiende versnippering in de achtergronden
van migranten, onder meer op etnisch, taalkundig, juridisch cultureel, religieus of economisch vlak.
Deze versnippering of toegenomen complexiteit is een basiskenmerk van de superdiversiteit.
Verder neemt ook de diversiteit van migratiemotieven toe. Er zijn mensen die migreren in het kader
van arbeidsmigratie, anderen doen aan gezinshereniging, nog anderen ontvluchten hun land om
politieke redenen, om economische redenen of op zoek naar een beter leven. Tegelijk groeit de
diversiteit van verblijfsstatus.
Bij superdiversiteit is het cruciaal om oog te hebben voor de groeiende verschillen in
sociaaleconomische posities.
De diversiteit binnen de diversiteit groeit zowel tussen als binnen groepen en gemeenschappen. In
toenemende mate groeien ook de verschillen binnen migrantengemeenschappen.
Een laatste cruciaal kenmerk van superdiversiteit is het groeiende belang van transnationalisme, of de
mate waarin migranten contact houden met netwerken van familie, vrienden of kennissen over
grenzen heen.
Superdiversiteit is dus meer dan een synoniem voor wat we de voorbije decennia een multiculturele
samenleving of diversiteit noemden. Het is een nieuw concept – en mogelijk een nieuw paradigma in
ontwikkeling – om snel veranderende realiteit te begrijpen.
Superdiversiteit gaat over de transitie naar een samenleving waarin diversiteit niet langer iets is van
minderheden. Het gaat niet langer over de ‘uitzonderingen’ in etnisch relatief homogene
samenlevingen. Superdiversiteit verwijst naar de normalisering van diversiteit, die de regel wordt in de
samenleving van de eenentwintigste eeuw. Superdiversiteit wil taal geven aan en inzicht geven in de
processen van diversificatie. Het gaat om de samenhang, interacties en combinaties van alle vormen
van diversiteit, waarbij de focus op etniciteit relevant blijft. Het is geen ideologisch concept, maar een
theoretisch en empirisch kader dat ons moet helpen de snel veranderende werkelijkheid te begrijpen.
De snel veranderende realiteit maakt dat we worstelen met de taal om de superdiversiteit te
beschrijven. Bij het beschrijven van de etnisch-culturele diversiteit schiet onze taal steeds vaker tekort.
Onze woorden schuren langs de werkelijkheid en blijven steeds vaker haken.
Vreemdeling -> neutrale term voor mensen met een andere nationaliteit dan die van het land waarin
ze wonen. In het dagelijks taalgebruik heeft het woord vooral een negatieve of pejoratieve bijklank
gekregen.
Migrant -> iemand die migreert van het ene land naar een ander om er langdurig te verblijven.
Gastarbeiders -> in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw ging het vooral over goedkope
buitenlandse werkkrachten. De term is vandaag verouderd en in onbruik geraakt.
Allochtoon -> van elders aangevoerd of afkomstig, niet-inheems, vreemd of een niet-oorspronkelijke
bewoner. Zelf in het buitenland geboren of tenminste één van de ouders.
Vluchteling -> iemand die zijn of haar land ontvlucht omwille van de onleefbaarheid van de situatie.
Een persoon die uit gegronde vrees vervolging wegens zijn ras, godsdienst, nationaliteit, het behoren
3
, tot een bepaalde sociale groep of zijn politieke overtuiging, zich bevindt buiten het land waarvan hij de
nationaliteit bezit.
Illegaal -> een persoon die zonder rechtmatige status in een land verblijft of onwettig het land
binnenkomt.
E Pluribus Unum
Etnische diversiteit neemt toe in de meest geavanceerde landen, voornamelijk door een sterke stijging
van immigratie. Op de lange termijn zullen immigratie en diversiteit waarschijnlijk belangrijke culturele,
economische, fiscale en ontwikkelings-voordelen. Echter, op korte termijn hebben immigratie en
etnische diversiteit de neiging om sociale solidariteit en sociaal kapitaal verminderen.
In etnisch diverse buurten is het vertrouwen lager, altruïsme en gemeenschapssamenwerking
zeldzamer en vrienden minder. Op lange termijn hebben succesvolle immigrantengemeenschappen
deze versnippering overwonnen door het creëren van nieuwe, transversale vormen van sociale
solidariteit en meer omvattende identiteiten.
Een van de belangrijkste uitdagingen waarmee moderne samenlevingen geconfronteerd worden, en
tegelijkertijd een van de belangrijkste kansen, is de toename van etnische en sociale heterogeniteit in
vrijwel alle ontwikkelde landen.
‘Lean and mean’ definitie -> sociale netwerken en de bijbehorende normen van wederkerigheid en
betrouwbaarheid.
Het kerninzicht van deze aanpak is eenvoudig, zoals tools (fysiek kapitaal) en trainingen (menselijk
kapitaal). Sociale netwerken hebben waarde voor mensen die in het netwerk zitten. Wat sociale
netwerken nog interessanter maken, is dat zij ook gevolgen heeft voor omstanders.
In de taal van economie hebben sociale netwerken vaak krachtige externe effecten. Sociaal kapitaal is
er in vele vormen, niet allemaal vervangbaar. Niet alle netwerken hebben precies dezelfde effecten, zo
kunnen vrienden de gezondheid verbeteren, terwijl burgergroepen democratie versterken.
Hoewel netwerken een krachtige invloed kunnen hebben op ons vermogen om dingen voor elkaar te
krijgen, niets garandeert dat wat wordt gedaan door netwerken sociaal gunstig zal zijn. Veel bewijs
suggereert dat waar het niveau van sociaal kapitaal hoger is, kinderen gezonder en veiliger opgroeien
en beter opgeleid zijn, mensen langer leven en gelukkiger zijn, en democratie en de economie werken
beter.
Drie algemene punten uit het onderzoek:
o Etnische diversiteit zal aanzienlijk toenemen in vrijwel alle moderne samenlevingen de
komende decennia.
o Op korte tot middellange termijn zal immigratie en etnische diversiteit echter sociale solidariteit
uitdagen en sociaal kapitaal remmen.
o Op de middellange tot lange termijn zullen succesvolle immigrantensamenlevingen nieuwe
vormen van sociale solidariteit vormen en dempen zij de negatieve effecten van diversiteit
door nieuwe, meer omvattende identiteiten te construeren.
Diversiteit en immigratie zijn niet identiek. Niet alle immigranten zijn etnisch verschillend van de
autochtonen bevolking en omgekeerd staat een groot deel van de diversiteit los van immigratie.
o Creativiteit in het algemeen lijkt te worden versterkt door immigratie en diversiteit. Veel
onderzoeken naar collectieve creativiteit in werkgroepen, het bedrijfsleven, het onderwijs laten
zien dat diversiteit creativiteit bevordert.
o Immigratie wordt over het algemeen geassocieerd met snellere economische groei. De
economische beroepsgroep heeft gedebatteerd over de economische gevolgen op korte
termijn van immigratie voor autochtone werknemers. Het netto-effect van immigratie is dat het
nationaal inkomen stijgt.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Rwh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen