CGO
Casus 1: Sophie
Gezondheid: een gevoel van zowel lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn. Veel meer dan
alleen het ontbreken van ziektes.
- Het vermogen zich aan te passen en eigen regie te voeren in het licht van fysieke, emotionele
en sociale uitdagingen van het leven.
Positieve gezondheid: benadering die een betekenis vol leven centraal stelt in plaats van de ziekte.
De nadruk ligt op eigen regie en niet op de beperkingen of ziekte.
Visies op gezondheid:
1. Medische monocausale visie: (klassieke benadering) gezondheid is de afwezigheid van ziekte
en lichaamsgebrek. Je bent ziek als daar een aanwijsbare oorzaak voor is (monocausaal is 1
oorzaak)
2. Biologische visie: de aanpassingen van het lichaam aan externe omstandigheden. De interne
processen en reacties worden door het lichaam in stand gehouden: homeostase. Je bent
gezond als je onder wisselende externe omstandigheden het interne milieu constant kan
houden.
3. Psychologische visie: je bent gezond als je de door jezelf gestelde doelen in het leven kan
behalen dus geestelijk optimaal voelen en aan de geestelijke behoefte kunnen voldoen. Dit is
een individuele benadering omdat het heel persoonlijk is
4. Sociale visie: je bent gezond als je de sociale rollen in de maatschappij kan vervullen binnen
de geldende normen en waarden. Het maatschappelijk functioneren staat centraal en daarna
het komt het individu. Ziek als iemand zich niet kan aanpassen en gedragen naar de geldende
normen en waarden in een cultuur zoals baan combineren met thuissituatie.
5. Humane, multicausale visie: verbinding van biologische, psychologische en sociale visie. Veel
breder en positiever. De mens is meer dan een lichaam. Gezondheid: het vermogen om
lichamelijk, geestelijk en sociaal naar eigen vermogen te functioneren binnen de
samenleving.
6. Dynamische visie: gezondheid is het vermogen van mensen om zich aan te passen aan en de
eigen regie te voeren in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het
leven. In balans zijn met jezelf en het externe milieu. Evenwicht tussen draaglast en
draagkracht, een goed evenwicht zorgt ervoor dat je gezond bent.
Verpleegkundigen houden zich bezig met patiëntenzorg. Er moet meer oog komen voor gezondheid
in plaats van voor ziekten door bijvoorbeeld preventie
- Verschuiving ziekte en zorg naar gedrag en gezondheid
- Verschuiving ziektepreventie naar gezondheidsbevordering
In de gezondheidszorg staat ziekte centraal: ziekenzorg
Factoren van gezondheid door gezondheidsmodel van Lalonde
- Gezondheidszorg
- Endogene determinanten: biologische factoren
- Exogene determinanten: fysieke en sociale leefomgeving, woonsituatie, sociale relaties
- Leefstijl
Deze bredere kijk op gezondheid is vooral nodig bij ouderen en chronisch zieken/beperkten
omdat genezing vaak niet mogelijk is en de mensen dus moeten omgaan met
ziekte/beperkingen.
De WHO vindt gezondheid de dynamische toestand van volledig lichamelijk, psychisch, spiritueel en
sociaal welbevinden en dus niet alleen het ontbreken van ziekte/gebrek.
,Gezondheid kan worden opgevat als een dynamisch proces: hoe iemand reageert op uitdagingen in
het leven en zijn leven vormgeeft met of zonder beperkingen.
Huber heeft de positieve gezondheid ontwikkeld. Gezondheid is het vermogen van mensen om zich
aan te passen aan en de eigen regie te voeren in het licht van de fysieke, emotionele en sociale
uitdagingen van het leven en daar zijn 6 domeinen bij betrokken:
- Lichaamsfunctie
- Mentaal welbevinden
- Zingeving
- Kwaliteit van leven
- Sociaal maatschappelijk participeren
- Dagelijks functioneren
Beroepscode: geeft normen en waarden aan en maakt duidelijk wat naasten en andere zorgverleners
van de verpleegkundige kunnen verwachten. Het is de leidraad voor het handelen als een
professional.
- Als VPK richt je je op de kwaliteit van leven en het welzijn van zorgvragers door het
bevorderen, in stand houden en herstellen van gezondheid en het voorkomen van ziekte en
beperking of door leiden en ongemak te verlichten. Hierbij ligt de regie bij de zorgvrager die
jij ondersteunt en stimuleert net als de naasten en zijn sociale netwerk om zo goed mogelijk
om te gaan met de gevolgen van de ziekte/aandoening op basis van de meest actuele
inzichten.
- Normen: waarde vertaald naar gedragsregels en voorschriften
Sociaal handelen
- Waarden: voorkeur van groep/samenleving met betrekking tot doelen/gedrag
betrouwbaarheid, respect, eerlijkheid
- Doel: helpen bij handelen en de verantwoording daarvan en duidelijk maken aan de
zorgvrager, zijn naasten, mantelzorgers en andere zorgverleners van je mogen verwachten.
- Beroepsprofiel: de kennis en vaardigheden die je rijden de opleiding eigen maakt
- Professionele standaards: standaarden, richtlijnen, protocollen, wetten, regels, standpunten,
adviezen en handreikingen van de beroepsgroep
Casus 2: Familie Versteeg
Het beroepsgeheim houdt in dat een zorgverlener alleen met toestemming van de patiënt met
anderen over hem mag praten, dat geldt alleen niet bij informatie verstrekken aan
medebehandelaars en ouders van kinderen tot 16 jaar.
- Staat in de wet BIG en wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst
- Doel: drempel tot zorg zo laag mogelijk maken, bij vertrouwen zal een patiënt eerder praten
- Hert blijft gelden na de dood van een patiënt tenzij het wordt verbroken met veronderstelde
toestemming (ervan uitgaan dat de patiënt bij leven toestemming zou hebben gegeven om
de informatie te verstrekken) of conflict van plichten
- Informed consent: patiënt geeft toestemming om de geheimhouding op te heffen nadat de
zorgverlener heeft uitgelegd aan wie het de informatie wil verstrekken en waarom
- Mondeling/telefonisch gegeven toestemming is geldig met een aantekening in het dossier
- Zelf toestemming geven mag vanaf 12 jaar, daaronder moet de gezaghebbende dat doen.
Zorgverlener kan patiënt wilsonbekwaam vinden, dan moet het met de gezaghebbende
geregeld worden.
- Toestemmingsverklaring moet voldoende gericht zijn: wie, waarover en waarom. Gegeven
toestemming kan altijd ingetrokken worden, daar patiënt van op de hoogte stellen
- Op sociale media niks delen wat terug te leiden valt naar de patiënt en gen informatie over
patiënten delen
- Voor communicatie met collega`s zijn beveiligde mail en berichtendiensten
, - Uitzonderingen: medebehandelaars, vervangers/waarnemers, ouders van kinderen tot 16
jaar (tenzij zorgverlener vindt dat de belangen van het kind in de knel komen) en op grond
van wettelijke plicht (bijv. melden van een besmettelijke infectie)
- Zorgverleners hebben een schakelpunt (elektronisch uitwisselingssysteem) om gegevens van
patiënten op te vragen, patiënt moet hiervoor toestemming geven
- Een zorgverlener kan tussen 2 plichten inzitten: plicht om te zwijgen en plicht om een patiënt
te helpen die in een ernstige situatie zit-> zorgverlener weegt alles af en mag dan het
beroepsgeheim doorbreken voor de patiënt
- Een VPK mag niet alleen bepalen het beroepsgeheim te doorbereken altijd in overleg met
collega en omschreven in dossier
- Bemoeizorg: zorg mijdende patiënt met enige dwang toch hulp laten zoeken -> hierbij mag
informatie werden vertrekt zonder toestemming als dat nodig is
- Voor kindermishandeling en huiselijk geweld is een speciale regeling: melden bij veilig thuis
zo nodig zonder toestemming en informatie verstrekken tenzij er dan een onveilige situatie
gecreëerd wordt.
- Alleen als er geen andere, lichtere manier is om het leven van de patiënt te beschermen mag
er zonder toestemming informatie worden gedeeld met politie en justitie
- Verschoningsrecht: zorgverlener kan op grond van zijn beroepsgeheim niet worden verplicht
te getuigen in een rechtszaak tegen zijn patiënt, alleen bij zeer uitzonderlijke gevallen kan dit
recht worden afgewezen, ook geen binnentreding, doorzoeking of in beslag nemen van
papieren of dossiers zonder toestemming patiënt of conflict van plichten
- Zorgverlener kan alleen aangifte doen van een strafbaar feit met toestemming van de patiënt
of in een conflict van plichten: levens redden of ernstige misdrijven voorkomen
- Zorgverlener kan aangifte doen tegen strafbaar feit dat tegen hem of zijn collega`s gericht is,
wel patiënt informeren tenzij dat niet veilig is
Klinisch redereneren vindt plaats binnen het verpleegkundig proces
Doelgericht, planmatig en systematisch
Onderbouwt handelen met aandacht en observeren
VPK diagnosticeert gezondheidsproblemen, stelt resultaten vast en handelt om de resultaten te
bereiken
- Besluiten nemen ten aanzien van diagnosen, zorgresultaten en interventies
- Handelen is gebaseerd op klinisch beoordelingsvermogen, patiënt, zijn context en
wetenschappelijk bewijs
Proces: gebeurtenissen in een tijdsbestek die met elkaar in relatie staan
- Vast verloop en vak in een wetgeving
Verpleegkundige proces: verrichten van handelingen in een bepaalde tijd
Methode: samenhangend geheel handelingen die een doel bereiken
Probleemoplossingsmethoden: werkwijze die gebaseerd is po problemen oplossen
- Doelgerichtheid
- Bewust handelen: wat en waarom
- Systematisch handelen: stap voor stap in logische volgorde
- Procesmatig handelen: volgende stap pas na de vorige
Fasen verpleegkundig proces:
1. Anamnese: gegevens verzamelen om totaalbeeld te vormen (vanuit holistische visie)
2. Diagnose: gezondheidsproblemen vaststellen (PES opstellen)
3. Doel: bepalen van doel en gewenste zorgresultaat
4. Interventies: vaststellen en uitvoeren VPK acties
5. Uitvoering: vaststellen en uitvoeren VPK acties
6. Evaluatie: uitkomst van de situatie vergelijken met beoogde resultaten
Objectieve gegevens: vastgesteld door VPK
, Subjectieve gegevens: aangegeven door patiënt
Het meten van vitale functies is ook gegevensverzameling-> leidt tot aanwijzingen
gezondheidsprobleem
PES = Probleem, ethologie (oorzaak) signs en symptoms
- Signs = objectief
- Symptoms = subjectief
3 bronnen van evidence:
1. Zorgvrager
2. Eigen ervaring en die van collega`s
3. Literatuur
Casus 3: Marieke
Gezondheidsverschillen zijn cognitieve en sociale vaardigheden die iemand nodig heeft om de juiste
beslissingen te nemen op het gebied van gezondheid en ziekte, het vinden, begrijpen en toepassen
van gezondheidsinformatie en het behouden en bevorderen van een goede gezondheid
- Oorzaken gezondheidsverschillen: opleidings en inkomensniveau (hoe hoger hoe gezonder),
arbeidsomstandigheden, opvoeding en klimaat binnen het gezin, ouderdom, laag IQ
SES: sociaaleconomische status
- Positie van mensen op de matschappelijke ladder
1. Materiele omstandigheden
2. Vaardigheden, capaciteiten en kennis
3. Sociale netwerk en de status en macht van de mensen in het netwerk
- Wordt gemeten met inkomen, opleidingsniveau en beroepsstatus
Lage SES is lagere gezondheid dus vaker naar een arts
- Bij weinig gezondheidsvaardigheden ervaren de mensen hun eigen gezondheid minder goed
- Goede gezondheidsvaardigheden bevorderen de gezondheid omdat je weet wat slecht is
- Belangrijkste gezondheidsvaardigheid is lezen en schrijven -> laaggeletterdheid: mensen
kunnen een klein beetje lenen en schijven maar geen moeilijke dingen begrijpen
- Veel mensen met lage gezondheidsvaardigheden schamen zich ervoor maar VPK moeten ze
juist ondersteunen in zelfmanagement
Health concept van Lalonde: model om factoren die gedrag en gezondheid beïnvloeden een plaats te
geven
- Gezondheidsdeterminanten: factoren die invloed hebben op gedrag, gezondheid en ziekte
1. Endogene, persoonsgebonden gezondheidsdeterminant: Interne milieu: genetische
factoren en verworden eigenschappen (biologische en erfelijke factoren)
2. Gezondheidsdeterminant: Leefstijl en gedrag: voedingsgewoonten, stress, relaties
3. Exogene gezondheidsdeterminant: Extern milieu: fysieke en maatschappelijke omgeving
(verkeerssituatie, groenvoorziening)
4. Gezondheidsdeterminant: medische zorg en preventie: vaccinaties,
bevolkingsonderzoeken
