1. Van caleidoscoop tot kruispuntdenken
A. Caleidoscoop
De caleidoscoop beschrijft de verschillende dimensies van identiteit. Elke
beweging geeft een verschillend beeld -> identiteit is dynamisch (context,
sistuatie en interactie afhankelijk).
De verschillende dimensies kunnen zowel interdynamisch (dynamisme tussen
de verschillende dimensies) als intradynamisch (dynamisme binnen éénzelfde
dimensie). A.d.h.v. de verschillende dimensies kan er een sociale anamnese
worden gemaakt.
Holistisch denken: men ziet de individu als een geheel waarbij de biologische,
sociale, psychologische en gezondheid vlakken nauw verbonden zijn en niet van
elkaar gescheiden gezien kunnen worden.
B. Kruispuntdenken
= we zijn kruispunten van verschillende assen van identiteit die elkaar snijden
en versterken (bvb. Gender, sexuele geaardheid, sociale klasse, ras…).
Ervaringen verbonden aan deze assen geven een beeld weer van onderdrukking
en privilege op socio-structurele vlak.
Vb: lesbische zwarte vrouwen -> ondervinden 3 vormen van onderdrukking:
discriminatie op basis van gender, seksualiteit en etniciteit.
Kenmerken van het kruispuntdenken zijn:
1) Beschrijvend: dimensies
➢ Sturen ons gedrag/ denken
➢ Dynamisch
1
, 2) Betekenis: privileges (wat heb ik/ wat heb ik niet, wat kan ik/wat kan ik
niet) -> zijn ook dynamische gegevens
3) Multidimensioneel perspectief: hoe spelen dimensies op elkaar in?
2. Van ijsberg tot kijken naar ziekte/gezondheid
A. Ijsberg
• Geeft aan dat een grote deel van cultuur buiten ons bewustzijn ligt. Het
onzichtbare deel van cultuur noemt men: ‘deep’ culture
• = referentiekaders -> geheel van waarden, normen en overtuigingen op
grond waarvan we oordelen en handelen
• Bepaalt de manier waarop wij omgaan met problemen en emoties
B. Verschillende verklaringsmodellen: ziekte/ gezondheid
▪ Collectivistisch-groep ▪ Individualistisch
▪ Plaats kennen ▪ Uitleg/ overlegmodel
▪ Rolverschil man-vrouw ▪ Man-vrouw gelijk
▪ Wereld-natuur niet ▪ Wereld-natuur is
beheersbaar beheersbaar
▪ Ziekte overkomt je ▪ Ziekte heeft oorzaak,
▪ Dokter geneest je beheersbaar
▪ Psychisch=bovennatuurlijk ▪ Je kunt er zelf veel aan doen
▪ Communicatie ▪ Psychisch is persoonlijk
→ Impliciet ▪ Communicatie
→ Taboes ontwijken → Direct, expliciet
→ Eer boven “feiten” → Taboes benoemen
→ “Feiten” boven
“aanzien”
Cultuur
= gebruiken, waarden en normen van een bepaalde groep, op een bepaalde
plaats, in een bepaalde tijd. (ook een dynamisch concept).
Cultuur werd volgens model van Hofstede in 6 dimensies beschreven:
• Power distance (machtsafstand)
➢ = mate waarin de minder machtige leden in een land/organisatie
accepteren dat de macht ongelijk verdeeld is (sterkte van sociale
hiërachie)
➢ Lage verwachting van acceptatie = kleine machtsafstand
➢ Hoge verwachting van acceptatie = grote machtsafstand
➢ Vb.: je moet gaan schilderen bij je chef maar je hebt geen zin, doe
je het? (Meerderheid zegt nee -> kleine machtsafstand)
• Individualisme vs collectivisme
2
, ➢ Individualisme = samenleving waarin iedereen alleen voor zichzelf
en voor naaste familie zorgt
➢ Collectivisme = samenleving waarin individuen vanaf hun geboorte
opgenomen zijn in groepen en ‘levenslang’ voor elkaar zorgen in
ruil voor loyaliteit
• Man vs vrouw
➢ Mannelijke samenleving: emotionele sekserollen zijn duidelijk
gescheiden
o Mannen: nadruk ligt op prestatie en succes
o Vrouwen: nadruk ligt op bescheidenheid en tederheid
➢ Vrouwelijke samenleving: emotionele sekserollen overlappen met
elkaar
o Mannen als vrouwen moeten bescheiden en teder zijn
• Uncertainty avoidance (onzekerheidsvermijding)
➢ = mate waarin mensen in een samenleving zich bedreigd voelen
door onzekere/ onbekende situaties en deze situaties proberen te
vermijden
• Termijngerichtheid
➢ Korte termijn: nastreven van ‘goedheid’ gericht op verleden en
heden, respect voor traditie, voldoen aan sociale verplichtingen
➢ Lange termijn: streven naar beloning in de toekomst (via
vasthoudendheid en spaarzaamheid)
• Indulgence vs restraint (aflaat vs terughoudendheid)
➢ = mate van vrijheid dat de bevolking krijgt om zijn behoeftes te
bevredigen (volgens de normen van de samenleving)
➢ Indulgence culture: bvb. Vrijheid van meningsuiting
Nadeel van het model van Hofstede: men moet oppassen voor een
‘rigide’/strakke en stereotiepe benadering
Een ander model van Hofstede is de weergave van het ‘human mental
programming’ in 3 niveau’s (het dynamisch driehoek):
- Personality: ik
ben zoals geen
ander
- Culture: ik ben
zoals sommige
anderen
- Human nature:
ik ben zoals alle
mensen
Modellen van Kleinman
Concepten van ‘ziekte-gezondheid’
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Medforlife. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,89. Je zit daarna nergens aan vast.