Arresten Staatsrecht 3
Week 1 (de betekenis van grondrechten: reikwijdte en beperking):
Dronken marineofficier (art. 8 EVRM & art. 10 Gw): Is met de oplegging van het
drankverbod op ontoelaatbare wijze inbreuk gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van de
marineofficier?
Art 10 Gw bevat een formele beperkingssytematiek en delegatie is mogelijk (wet in formele
zin). Er is een voldoende wettelijke grondslag, waardoor zou zijn voldaan aan de formele
beperkingssystematiek van de Nederlandse Grondwet.
In deze casus heeft de commandant van een marineschip aan een onderofficier een algeheel
drankverbod voor een periode van 7 dagen opgelegd. Aangenomen moet worden dat een
dergelijk verbod inbreuk maakt op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de
onderofficier. Een beperking van art. 10 Gw kan alleen door een wet in formele zin. Via
omwegen komt de raad tot de conclusie dat de voorschriften hieraan voldoen. De
verdragsbepalingen van het EVRM kennen vervolgens een materiele beperkingssystematiek
waarbij de situatie volgens de raad genoeg aanknopingspunten heeft om te kunnen spreken
van een gerechtvaardigde inbreuk.
Schalk en Kopf t. Oostenrijk (art. 12/14 EVRM & art. 8 Gw): Kan de juridische
onmogelijkheid van het huwelijk tussen dezelfde geslachten toekomen als een recht naar
homo’s of is dit meer een belang onder art. 8 EVRM (privéleven) of art. 14 EVRM
(discriminatie)?
Het Hof maakt onderscheid tussen het werkelijk bestaan van een afdwingbaar, subjectief recht
en het hebben van een belang dat binnen de reikwijdte van het EVRM valt. Het Hof oordeelde
dat er geen recht bestaat voor homoseksuelen om te huwen, maar dat het belang van
homoseksuelen bij respect voor hun familieleven wel binnen de reikwijdte van art. 8 en 14
EVRM valt. Een beroep op art. 12 trouwen is een lex specialis van art 8. EVRM. Bij het
inroepen van twee grondrechten uit hetzelfde document moet eerst de lex specialis behandeld
worden. Als uitgesloten is dat de reikwijdte lex specialis de gevraagde bescherming omvat,
dan is tevens uitgesloten dat de lex generalis wel die bescherming biedt. Wel wordt gekeken
of de lex generalis andersoortige bescherming biedt (bijvoorbeeld geregistreerd partnerschap
maar geen huwelijk, Schalk/Kopf v. Oostenrijk).
Schalk en Kopf doen een beroep op zowel art. 12 EVRM en art 14 EVRM insamenhang met 8
EVRM omdat zij gediscrimineerd worden t.o.v. heteroseksuelen als het aankomt op huwen en
het hebben van een family life. Echter gaat het hof niet in schending van 12 EVRM omdat er
niet voldoende consensus bestaat tussen de landen over het homohuwelijk. Enook het andere
verweer gaat niet op omdat de lidstaten een ruime beoordelingsmarge hebben om het privé en
familieleven te erkennen.
Kirpan (art. 9 EVRM & art. 6 Gw): Valt het dragen van een Kirpan onder de reikwijdte
van art 9 EVRM?
Er bestaat een voldoende nauw en direct verband tussen gedraging en godsdienst. Materiele
beperkingssytematiek (bij wet voorzien (dus toegankelijk en voorzienbaar), noodzaak en
legitiem doel). Verder wordt de leer van de redelijke uitleg toegepast, waarbij grondrechten
niet overal onverkort gelden.
Volgens appellanten in deze zaak is het verbod een kirpan (een religieuze dolk) te dragen op
(een openbare) school een niet gerechtvaardigde beperking van artikel 9 EVRM gelezen in
, samenhang met artikel 2 eerste Protocol EVRM. Dit komt bij de bestuursrechter omdat de
openbare school onder de gemeente valt. De leer van de redelijke uitleg brengt met zich dat
appellante geen beroep kan doen op 6 Gw. De inbreuk op 9 EVRM kan worden
gerechtvaardigd op grond van de Sunday-times criteria.
Week 2 (Samenloop, botsing en de horizontale werking van grondrechten):
Edamse bijstandsontvanger (art. 8 EVRM & art. 10 Gw): Hoever strekt de bescherming
van art 8 (persoonlijke levenssfeer) bij een vrouw die wordt bespioneerd door haar buurman?
Centraal staat een belangenafweging. Persoonlijke levenssfeer staat hier tegenover de
waardering van de ernst van die inbreuk en het gewicht van het belang van naleving van de
bijstandswet. Het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer laat zich niet
ruimtelijk begrenzen tot het huis waarin men leeft. Zodat het ook van toepassing kan zijn op
de openbare weg. De aard en mate van intimiteit is ook van belang voor de vraag of recht op
respect in het geding is.
Art. 8 EVRM geldt ook tussen burgers onderling en levert bij een inbreuk van dit recht een
onrechtmatige daad op. De grondrechten geven invullingaan een burgerlijk rechtelijke norm
(indirecte werking). De Hoge Raad geeft aan dat de schending van 8 EVRM mogelijk
gerechtvaardigd kan worden in lid 2 maar vraagt hiervoor om een afweging van relevante
feiten. Hieruit volgt ook dat een schending van art 8 EVRM niet per se naar plaats en tijd
bepaald is. Je neemt je grondrecht ook mee als je buiten huis treedt.
Verplichte aidstest (I) (art. 11 v. art. 11 Gw): Voldoet de beperking van het grondrecht van
de onaantastbaarheid van het menselijk lichaam aan art 11 GW?
Het gaat hier om de horizontale werking van grondrechten en de beperking daarvan. Het
belang van de eiseres, dat de man het bloedonderzoek ondergaat, weegt in verhouding tot het
door de man ingeroepen grondrecht, voldoende zwaar, om de beperking te rechtvaardigen.
Slachtoffer beroept zich hier op 6:162 en dus geen botsing van grondrechten.
Casus waarin een slachtoffer van verkrachting een bloedtest vordert van de dader. Hierbij
beroepen zij zich beide op bescherming van lichamelijke integriteit. De eiseres wil zelf geen
bloedtest meer doen, wat wordt gevolgd door de HR omdat de schending en trauma laat
voortduren. In horizontale verhoudingen kan een beroep op onrechtmatige daad een beperking
van een grondrecht opleveren na belangenafweging.
Von Hannover t. Duitsland (no. 2) (art. 8 EVRM v. art. 10 EVRM): Hoe weegt recht op
persvrijheid art 10 EVRM af op het recht van privacy art 8 EVRM?
Verspreiden van foto’s zonder toestemming. In beginsel wegen beide grondrechten even
zwaar. 5 specifieke omstandigheden zijn relevant. ‘Dienen te worden opgelost met het oog op
de omstandigheden per geval. Daarbij kan gebruik worden gemaakt van de criteria. De klacht
geeft een positieve verplichting bij schending en er is een grote margin of appreciation.
(1) het moet een bijdrage zijn aan een debat van algemeen belang/algemene interesse voor het
publiek, (2) hoe bekend is de betreffende persoon en wat is het onderwerp van de zaak, (3)
hoe gedraagt/gedroeg der persoon in kwestie zich (in verhouding tot de zaak), (4) de inhoud,
vorm en consequenties van de publicatie en (5) de omstandigheden waarin de foto’s zijn
gemaakt.
Fosfaatrechten:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper svengommans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.