Aardrijkskunde Hoofdstuk 8 Samenvatting
Paragraaf 1
Arctica en Antarctica
- De twee poolgebieden
Behalve dat er geen pinguïns leven in het noordpoolgebied en dat er geen ijsberen zijn in het zuidpoolgebied zijn er nog
meer verschillen tussen de twee poolgebieden.
- Antarctica
Antarctica is het vijfde grootste continent op de aarde en is geheel bedekt met ijs. De exacte Zuidpool (90 graden zuiden
Breede) ligt midden op het continent, van al het ijs op de wereld ligt 90% op Antarctica.
Er zijn geen landzoogdieren maar wel wat vogelsoorten.
Het gebied heeft geen inheemse bevolking, de zuidpool is extreem koud.
als vuistregel geldt dat de zomer in Antarctica even koud is als de winter in het noordpoolgebied.
- Arctica
Ook wel het noordpoolgebied genoemd.
Noordelijkste streek op aarde.
Word begrensd door de noordpoolcirkel (66,5 N.B.)
Het noordpoolgebied bestaat uit verschillende stukken van landen, dit zijn de landen:
Rusland, De VS, Canada, Groenland, Noorwegen, Zweden, Finland, IJsland en de Noordelijke IJszee.
Rondom de poolcirkel woont inheemse bevolking, zoals de Inuit
De exacte Noordpool (90 graden N.B.) ligt in de Noordelijke IJszee, het gebied bestaat uit ijsberen, zee-ijs en pakijs.
Zee-ijs ontstaat als zeewater bevriest, het bestaat uit losse drijvende brokkende ijsschollen worden genoemd.
Als deel van deze ijsschollen dicht tegen elkaar aan liggen spreek je van pakijs. Omdat het zee-ijs maar enkele meters dik is,
verdwijnt een groot deel ervan tijdens de zomer.
- Grens voor het noordpoolgebied
Soms wordt wel de 10 graden-juli isotherm als grens voor het noordpoolgebied gebruikt, en soms de noordelijke
boomgrens.
Het poolklimaat
- Polair zone
De polaire zone of de poolstreek begint bij 66,5 graden N.B. en 66,5 graden Z.B.
In het gebied is het veel kouder dan de gemiddelde tempratuur op aarde (15 graden)
- Aardas
De voornaamste reden dat het veel kouder is in de polair zone komt omdat de aarde een bol is.
De aardas, de denkbeeldige as die van pool tot pool loopt staat scheef ten opzichte van de zon en maakt een hoek van 23,5
graden.
Dat betekend dat de hoeveelheid zonlicht die in de loop van een jaar op de aarde valt, op elke plek anders is.
Hoe dichter je bij de noord- of zuidpool woont, hoe meer er verschil er is tussen zomer en winter.
- Albedo-Effect
De tweede reden dat het zo koud is in de poolstreken dat de zonnestralen die het aardoppervlak bereiken, voor tenminste
85% door het ijs en de sneeuw op de polen teruggekaatst worden in de atmosfeer.
Je noemt dit het albedo-effect
- Verschillen tussen het noord- en zuidpool gebied.
Er zijn grote verschillen tussen het noord- en zuidpool gebied.
Antarctica is behoorlijk bergachtig en ondervindt geen invloed van een ware zeestorm, daarnaast is het gebied extreem
droog.
In het binnenland valt slechts 50 tot 100mm neerslag per jaar.
De Antarctische woestijn is een van de droogste woestijnen ter wereld.
Koud record
Antarctica is het koude continent op aarde, het binnenland heeft een lage en koude winter waarbij het gemiddeld -40 tot 60
graden is. In de korte zomer wordt het daar gemiddeld niet warmer dan -20 graden.
De laagste tempratuur ooit gemeten in een weerstation, was bij het Vostokstation op 1000km van de Zuidpool: -89,2
graden.
, Aardrijkskunde Hoofdstuk 8 Samenvatting
Paragraaf 2
Antarctica
Met of zonder ijs?
- 2 delen
Het continent Antarctica ligt op de veel grotere Antarctische plaat.
Antarctica bestaat uit wee gebieden, Oost en West Antarctica, die worden gescheiden door het Transantarctische Gebergte.
- Klimaat van Antarctica
Antarctica heeft een extreem koud en droog klimaat.
Het gebied is niet altijd bijna volledig bedekt geweest met ijs, tussen 245 en 65 miljoen jaar geleden was de gemiddelde
zomertemperatuur hoger dan 25 graden. Dat werd veroorzaakt door een hogere Co2-concentratie in de atmosfeer.
In boorkernen uit de bodem onder de ijskap heeft men stuifmeelkoeerels van palmen, baobabs en tropische fruit- en
notenbomen gevonden. Daardoor weten we dat er veel verschillende soorten planten en dieren leefden.
Oost- Antarctica
- Schild
Oost-Antarctica bestaat grotendeels uit een schild, een zeer oud stuk aardkorst van minstens 500 miljoen jaar.
Het is ontstaan door het uiteenvallen van het supercontinent Pangea.
- de Jura
In de Jura, een periode uit de geologische tijdschaal brak Pangea in tweeën. Zo ontstonden twee continenten: Laurazië in
het noorden en Godwana in het zuiden.
De aardkorst van Oost-Antarctica, Zuid-Amerika, Afrika, India en Australië vormden samen Godwana.
- Gebroken in stukken
Vanaf 160 miljoen jaar geleden brak Godwana in stukken.
Afrika maakte zich als eerst los, gevolgd door achtereenvolgens India, Nieuw-Zeeland, Australië en tot slot 25 miljoen jaar
geleden ook Zuid-Amerika
West-Antarctica
- West-Antarctica kleiner dan Oost-Antarctica
West-Antarctica is veel kleiner dan Oost-Antarctica. Zonder ijsbedekking bestaat het gebied uit het Antarctische
Schiereiland dat 1000km van de zuidpunt van Zuid-Amerika ligt en een groot aantal eilanden.
Een schiereiland is een gebied dat voor het grootste deel door water omgeven wordt, en slechts op een plek een verbinding
heeft met het vasteland.
Met ijsbedekking is West-Antarctica veel groter, het gebied vanaf het schiereiland tot het Transantarctische Gebergte
inclusief de Rosszeez wordt ertoe gerekend.
- Geologie van West-Antarctica
De geologie van West-Antarctica heeft veel overeenkomsten met die van het Andesgebergte in Zuid-Amerika.
Het Antarctische Schiereiland en het Andesgebergte waren vroeger een lang gebergte.
Bij de westkust van Zuid-Amerika duikt de Nazcaplaat onder de Zuid-Amerikaanse plaat. Er vind sub-ductie plaats.
Op een paar honderd kilometer diepte begint de onderduikende plaat te smelten. Het magma stijgt naar het aardoppervlak
en breekt er doorheen, zo ontstaat stratovulkanen.
West-Antarctica Rift
- Rift(zone)
Vanaf het Krijgt begonnen West- en Oost Antarctica uit elkaar te bewegen. Door de divergentie van planten ontstonden
breuken.
Magma kwam omhoog en vormde een nieuwe korst. De oorspronkelijke continenten met de nieuwgevormde aardkorst aan
weerszijden van de breuk werden steeds veder uit elkaar geduwd.
Het gebied in de breukzone zakte weg, zo’n dalingsgebied wordt een Rift(zone) genoemd.