In dit document vind je een duidelijke en alomvattende uitwerking van hoorcollege 6 van business processes dat wordt gegeven in jaar 1 van de opleiding bedrijfskunde op de VU Amsterdam.
Bevalt dit document jou? Kijk dan ook naar de andere documenten van BP of naar de andere vakken :)
L6a
Capaciteit is de output die een operatie (of een enkel proces) kan leveren in een
bepaalde periode.
→ We moeten altijd goed definiëren waar capaciteit precies betrekking op heeft (activiteit,
proces, operatie)
Capaciteit zegt iets over het vermogen om flow units in ons proces te houden maar ook te
ontvangen, op te slaan en in de breedste zin van het woord ‘onderdak’ te kunnen bieden.
→ Zo zegt de capaciteit van de VU bijv. iets over hoeveel studenten de VU tegelijkertijd van
onderwijs kan onderzien.
Een organisatie probeert de capaciteit zo goed mogelijk in te richten op de flow units die
in een gegeven periode door het proces (gaan) stromen.
En om die reden zullen de meeste organisaties de capaciteit van te voren proberen te
plannen.
→ De VU houdt in haar capaciteit rekening met het aantal docenten om alle studenten van
onderwijs te kunnen voorzien. Het zal daarnaast rekening moeten proberen te houden met
bepaalde fysieke capaciteiten.
Een capaciteitsplan heeft dus niet alleen betrekking op de planning van resources in het
hier en nu, maar ook over een langere periode.
Adhv het capaciteitsplan moet men gaan bepalen of het bijv. nodig is om nog een
universiteitsgebouw bij te bouwen of niet.
Er zijn verschillende factoren die een rol spelen bij de capaciteitsplannen:
● Kosten (costs) die gepaard gaan met het uitvoeren van een capaciteitsplan.
→ De kosten voor uitbreiding of inkrimping moet opwegen tegen de
opbrengsten die daar tegenover staat.
● Beschikbare werkkapitaal (working capital).
→ Als je geen werkkapitaal hebt om je capaciteitsplannen uit te voeren danheb
je weinig aan bijv. je afweging tussen kosten-opbrengsten.
Ook andere prestatiemaatstaven spelen een belangrijke rol bij het invullen van de
capaciteitsplannen:
● Kwaliteit (quality)
● Vertrouwbaarheid
● Flexibiliteit
● Duurzaamheid
Als je je capaciteit verhoogt dan kan het zo zijn dat je langer de tijd hebt om je producten
te verwerken. Daardoor maak je minder fouten en dit kan ten goede komen aan de kwaliteit
van je goederen.
Een capaciteitsplan wordt ook beïnvloed door de snelheid waarmee je zou moeten kunnen
reageren.
Het kunnen meten en beheren van capaciteit is vaak lastiger voor dienstverleners dan
voor producenten van goederen.
Bij dienstverleners speelt klantgerichtheid vaak een grotere rol en is er vaak ook
persoonlijker contact met de klant om aan bepaalde wensen te kunnen voldoen.
En omdat de klant vaak nauwer betrokken is betekent dat ook dat er meer ruimte is voor
speciale verzoeken van de klant. Dit verstoord de routine van een bepaalde procedure.
,Beide punten hebben een impact op de flow time. Die wordt hierdoor sterk variabel.
Dit maakt het lastig om een goede capaciteit voor een langere periode te kunnen gaan
plannen.
Daarnaast speelt perceptie van een klant of iets wel of niet naar tevredenheid is afgerond
een grote rol bij het inplannen van de capaciteiten. Die perceptie is een directe reflectie
van de kwaliteit en dat betekent dan ook dat rework vaak variabeler is van klant tot klant.
Dit kan meerdere vormen aannemen:
Soms is het bijv. niet wenselijk om de flow time te verkorten ondanks dat het goedkoper kan
zijn, omdat in sommige gevallen hogere flow time ook meer kwaliteit weerspiegelt.
Een laatste factor die capaciteitsplanning bij dienstverleners bemoeilijkt is dat
productie en consumptie vaak tegelijkertijd plaatsvindt. Het is veel moeilijker om bepaalde
capaciteit voorraad aan te houden.
Niet alleen het meten en het managen van capaciteit is moeilijk voor diensten.
Het is ook complex omdat capaciteit van veel verschillende factoren afhangt.
Capaciteit is namelijk een functie van de product-service mix, de duur over welke de
output nodig is en de product-service specificatie.
Als jouw product of dienst een hele grote variëteit aan verschillende producten of
diensten aanbiedt, dan zal je je capaciteit hierop inrichten.
→ Bij het voorbeeld van de VU bestaat de service mix bijv aan de verscheidenheid van
studies die je kan volgen. Een grote studie zoals Bedrijfskunde vergt een andere
capaciteit dan een kleinere studie zoals wiskunde.
Ook de lengte waarover je die output nodig hebt hangt samen met de capaciteit. Hier zal je
je capaciteit op moeten gaan inrichten.
→ Je zal bijv. niet gaan investeren in een nieuw universiteitsgebouw als voor één jaar
de studentenaantallen een stukje hoger liggen. Als deze echter structureel hoger
komen te liggen zal je eerder dit soort capaciteitsuitbreidingen gaan overwegen.
Ook de specificaties van de output spelen een rol bij de capaciteit. We hebben het hier
niet zo zeer over de ‘features’ van je product of dienst, die hebben we al gevat in de
product-service mix. Maar meer de manier waarop bepaalde producten moeten worden
afgeleverd door je proces.
→ Bij een universiteit zal je je capaciteit bijv. anders moeten inrichten bij een éénjarige
master dan bij een tweejarige master.
Tenslotte is de capaciteit ook onderhevig aan bepaalde capaciteits lekken (capacity
leakages).
→ Zo zou het voor kunnen komen dat je docent bijv. wel eens ziek is of dat iemand op
zwangerschapsverlof gaat.
Met dit soort capaciteits lekken die vaker voorkomen en daarom structureel een impact
hebben op je capaciteit zou je hier rekening mee willen houden bij de planning van je
capaciteit.
, Een voorbeeld waar de product-service mix invloed heeft op de capaciteit.
Voorbeeld:
Stel je bent een bedrijf die wasmachines produceert. Je wilt elke week graag 100 stuks
afleveren. Je monteurs kunnen hier gezamenlijk 9000 minuten aan werken.
Dit zijn je aantal manuren die je tot je beschikking hebt en deze geeft dus een uitdrukking
aan je capaciteit.
Met deze capaciteit wil je graag de volgende 3 modellen gaan produceren.
- Washer basic: 50 min
- Washer deluxe: 150 min
- Washer dryer: 250 min
Bereken de output van de product mix ratio van 4:2:1 en die van 3:2:2 en trek een
conclusie.
4:2:1:
Het duurt in totaal 4*50+2*150+1*250= 750 min om deze 7 te maken.
Als we in 750 minuten 7 stuks in elkaar kunnen zetten, dan kunnen we met onze capaciteit
in totaal 9000/750*7 = 84 stuks in elkaar zetten.
3:2:2:
De tijd om het te maken is 3*50+2*150+2*250= 950 min voor 7 stuks.
Met onze capaciteit kunnen we 9000/950*7= 66 stuks in elkaar zetten.
Conclusie: Door deze product-mix verandering reduceren we onze wekelijkse
outputcapaciteit van 84 naar 66 stuks.
Een andere conclusie is dat we in beide gevallen het doel van 100 stuks per week niet
halen.
Je kunt je flow time reduceren door het:
● Slimmer uit te voeren
● Sneller uit te voeren
● In een keer goed doen.
● Product-mix veranderen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DaniTreep. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
