In dit document kun je de uitgebreide aantekeningen van de colleges van het blok röntgenologie vinden welke erg belangrijk zijn voor het tentamen. De aantekeningen zijn uitgebreid en niet in steekwoorden wat dus erg handig is bij het leren.
HC’s Röntgenologie
HC 2 Wat is straling? + HC 3 Straling en materie
Henri Becquerel kreeg van zijn
collega’s een blokje
uraniumzout en die had die
ergens neergelegd en toevallig
lag daarnaast een metalen doos
met fotografische platen. Later
wilde hij die platen gebruiken
voor een experiment en toen
merkte hij dat die platen
allemaal bedorven waren en
belicht waren en vooral in die
hoek waar de uraniumzout lag.
Dus blijkbaar kwam er straling
van het uraniumzout af en ging
dwars door de metalen doos
heen en belichtte de platen.
Meneer Röntgen heeft de röntgenstralen ontdekt. Dit is ook straling dat door dingen heengaat
waarmee je foto’s kunt maken.
Gauw werd ontdekt dat deze röntgenstralen niet zonder risico er zijn. Zoals te zien is aan de handen
van de laborant van meneer Röntgen zijn er vingers afgevallen. Dus het is een ongezond iets om met
het lichaam in röntgenstralen te zitten.
Je moet röntgenstraling alleen gebruiken als je echt een goede reden hebt.
Voor röntgenstraling geldt als dodelijke
dosis, als je deze oploopt dan ga je dood,
10J/kg. Dus als elke kg van je lichaam 10 J
aan energie krijgt van röntgenstraling, dan
ga je dood.
Dit is best weinig. Want als je water
opwarmt met 10 J/kg dan wordt het water
met 2,4*10^-3 graden warmer.
Als je in de zon gaat liggen dan warm je al
meer op dan dit.
, Röntgenstraling en licht zijn beiden
elektromagnetische straling.
Het grote verschil tussen röntgenstraling en licht is
de golflengte. De golflengte van röntgenstraling is
veel korter.
Dit is van belang omdat elektromagnetische straling
fotonen zijn, en de energie van zo’n foton hangt af
van de golflengte.
De energie per foton is de constante van Planck
maal de frequentie van de golf.
En de frequentie is de snelheid gedeeld door de
golflengte.
Zichtbaar licht heeft een fotonenergie van ongeveer 1 eV. Terwijl röntgenstraling per foton ongeveer
100000 eV energie heeft.
Dit is van belang omdat de energie van röntgenfotonen zo groot is, dat ze kunnen ioniseren.
Als je kijkt naar de bindingen die in je lichaam zitten, hebben die een energie van net een beetje
meer dan 1 eV. En dit betekent dus dat licht niet zo een binding kapot kan maken. Maar
röntgenstraling kan dit heel gemakkelijk. 1 foton van röntgenstraling kan 10000 bindingen kapot
maken. Dit kan eiwitten, DNA-strengen, en allerlei andere bindingen op microscopisch niveau kapot
maken. En dit is dus waarom het zo gevaarlijk is.
Straling die ioniserend is, is gevaarlijk. Want dit maakt bindingen in je lichaam kapot.
Hier is dus te zien dat röntgenstraling
kleine golflengtes hebben en veel
fotonenergie hebben.
Infraroodstraling is niet ioniserend,
maar uv-straling wel.
Daarom moet je je insmeren met
zonnebrandcrème. Dit is omdat uv-
straling net genoeg energie heeft om
bindingen kapot te maken.
G5-straling zijn radiogolven. Dit is
niet ioniserend. Er is een veel te lage
energie om te kunnen ioniseren. Het
enige wat het wel kan doen, is
opwarmen.
, De activiteit van straling is hoeveel
deeltjes of fotonen er per seconde uit
een bron komen. En de eenheid is
Becquerel (Bq).
De flux is hoeveel deeltjes er
voorbijkomen. Dit heeft te maken met
hoeveel eruit komt maar ook hoe ver
weg je staat. Hoe verder weg je staat,
hoe minder last je van de bron hebt. Dus
flux is het aantal deeltjes dat per
seconde passeert.
Dus als je in gedachte een vierkantje
voor je ziet dan meet je hoeveel deeltjes
er per seconde door dat vierkantje
heengaan. Dus het aantal deeltjes dat
De intensiteit is bijna gelijk als de flux, maar dan tellen we niet per seconde dat raampje passeert.
het aantal deeltjes maar tellen we de hoeveelheid energie die de
deeltjes meenemen. Dus we kijken hoeveel röntgenstralen er voorbijkomen en vermenigvuldigen
dat met de energie die de deeltjes meenemen. Daar komt J per seconde per vierkante meter uit, en
dit is de intensiteit. En omdat Joule per seconde samen Watt is, kunnen we het uitdrukken in Watt
per vierkante meter.
Als je 2x zo ver van de bron staat, dan
wordt de intensiteit 4x zo klein. Dit is
bepaald door de kwadratenwet.
De kwadratenwet bepaalt dat hoe verder
je weg staat hoe zwakker de intensiteit is
met het kwadraat.
De bron hiernaast heeft een activiteit A.
je wilt weten wat de flux is op een
afstand van r.
In gedachte teken je er een bol omheen
met straal r. En de oppervlakte van die
bol is 4πr2. Dit wil dus zeggen dat alle
deeltjes die hieruit komen, die komen
allemaal door dit oppervlakte.
Dus alle A deeltjes komen allemaal door het oppervlakte van 4πr m . Hoeveel heb je er dan per m2:
2 2
A/oppervlakte= flux. Dit is dan de straling per vierkante meter, dus de flux per vierkante meter.
Hier zie je de kwadratenwet in terug, dat de flux evenredig is met in ieder geval de r 2.
, Bij de intensiteit van de straling kijken we niet
naar hoeveel deeltjes eruit komen, maar
hoeveel energie eruit komt. Oftewel het
vermogen van de bron.
De spanningsbron zorgt ervoor dat er stroom loopt
en de gloeidraad heet wordt. De gloeidraad heet de
kathode. Dat wordt zo heet gemaakt dat er
elektronen van loskomen. Die gaan naar de anode
bewegen omdat er een spanningsbron tussen de
anode en kathode zit (buisspanning) en die zorgt
ervoor dat de anode positief is en de kathode
negatief. Dus de kathode duwt elektronen weg en de
anode trekt ze aan en daardoor gaan ze steeds
sneller naar de anode toe.
Dit gaat heel snel, want het spanningsverschil is heel
groot. Dus de elektronen worden heel erg versneld
en die knallen dan met die grote snelheid op de
anode. En door die botsing komt er zoveel energie
vrij dat daar röntgenstraling vanaf komt.
Daar komen dus fotonen uit, en die fotonen gebruiken we om röntgenfoto’s te maken.
De energie per foton of de golflengte van de straling zegt wat over hoe gevaarlijk de straling is, dus
hoe makkelijk het door het lichaam heen gaat.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MJTH. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,29. Je zit daarna nergens aan vast.
