1
H1. WERKEN MET GROEPSPLAN GEDRAG
3 preventieniveaus:
Preventieniveau 1: Gericht op alle leerlingen in de klas (85-90%) basisondersteuning
Preventieniveau 2: Gericht op sommige leerlingen in de klas (7-10%)
Preventieniveau 3: Gericht op enkele leerlingen in de klas (3-5%) extra ondersteuning
Preventieniveau 1: Voor iedereen geldt dezelfde basisaanpak
= maatregelen, aanpakken, methodieken die:
- Probleemgedrag voorkomt
- SEL bevordert
- Voorwaarden schept om te kunnen presteren
Groepsplan invullen:
• Namen betrokken leraren, groep, periode dan groepsplan van kracht is
• Leraar: ondersteuningsbehoeften, evaluatiewijze, organisatie
| Ik wil, ik/kan/doe al, ik heb nodig
Wat is het doel? Wat doet de LK? Wat heeft de LK nodig?
*Ik wil het aantal complimenten met 50% verhogen. Nu geef ik incidenteel complimenten tijdens
mijn lessen. Ik heb een LK nodig die mij komt filmen om mijn gewenste interactie in kaart te
brengen.
• De groep + SEL: Groepsvormingsfase, onderwijsbehoeften vd groep, doelen, groepsactiviteiten,
wijze van effecten meten, organisatie |*De groep heeft gerichte groepsactiviteiten nodig die
helpen leren omgaan met karakterverschillen tussen
leerlingen
SEL-competenties
1. Besef van zichzelf
2. Zelfmanagement
3. Besef vd ander
4. Hanteren van relaties
5. Keuzes kunnen maken
Preventieniveau 2: Kwetsbaar, opvallend gedrag, lichte gedragsproblematiek
Voor sommige leerlingen is de preventieve aanpak op schoolniveau alléén onvoldoende. Deze leerlingen
lopen meer risico zich problematisch te ontwikkelen.
Er wordt planmatig gewerkt aan gedragsveranderingen:
Preventieniveau 1: Plannen voor iedereen
, 2
1) Info verzamelen
2) Gedragsondersteuning wordt gepland + uitgevoerd
3) Evaluatie
Groepsplan invullen:
• Leraar: ondersteuningsbehoeften, evaluatiewijze, organisatie
• Leerlingen: onderwijsbehoeften, doelen, beschermende factoren (dragen bij aan positieve
gedrags- en leerontwikkeling), ondersteuningsactiviteiten, wijze van effecten meten, organisatie
(o.a. contact met ouders) | strategieën voor LK, interventies voor leerling
| = methodieken die leerling helpen om het
gewenste gedrag aan te leren en vol te
houden
Preventieniveau 3: (Risico) ernstig externaliserend/internaliserend probleemgedrag (frequent en
intensief), criminaliteit, geweld in de te gaan → High risk children
Groepsplan invullen:
• Leraar: ondersteuningsbehoeften, evaluatiewijze, organisatie
• Leerling(en): onderwijsbehoeften, triggers + gevolgen vh gedrag, doelen,
ondersteuningsactiviteiten, wijze van effecten meten, organisatie
Evaluatie groepsplan
Dit deel wordt ingevuld tijdens en/of na de groepsplanbespreking, leerlingvergadering of zorgoverleg
• Datum
• Aanwezigen
• Samenvatting gesprekspunten
• Afspraken
Preventieniveau 1: Plannen voor iedereen
, 3
H2. DE LERAAR
HGW = Manier van planmatig werken volgens 7 uitgangspunten binnen cyclisch proces:
5 fasen:
1) Waarnemen
7 uitgangspunten:
2) Formuleren 5. Positieve aspecten zijn van groot belang
1. Doelgericht
3) Plannen: 6. Constructieve samenwerking
2. Afstemming + wisselwerking
4) Realiseren 3. Onderwijsbehoeften staan centraal 7. Systematische en transparante werkwijze
5) Evalueren 4. Leraar EN ouders
5 categorieën die klassenmanagement vormgeven: leraar, omgeving, onderwijs, groep, ouders
Wees consequent: Zeg wat je doet & doe wat je zegt
Autoritair gedrag = Leerling wordt geen keuzemogelijkheden geboden in eigen leerproces of welzijn. Dit
werkt het verantwoordelijkheidsgevoel vd leerling tegen. Op den duur werkt dit contraproductief en
ontstaan er gedragsproblemen.
→ Wees strikt ipv streng
Geef een positieve reactie als kinderen luisteren/stil zijn na stilteteken:
→ “Dankjulliewel // Prima, dat was snel”
Ongewenst gedrag door:
- Te weinig positieve aandacht
- Vermijden van ongewenste taak
→ Vaak positieve aandacht geven
Wees eerlijk, zelfbeheersend, niet beschuldigend, zonder sarcasme
Reflecteer over je eigen ideeën/overtuigingen/ervaringen
→ Waarom ervaar ik het gedrag als storend?
→ Welke rol speel ik in het oproepen en in stand houden vh gedrag?
Gedragsproblemen zijn interactieproblemen
Zeg zo vaak mogelijk: “Nog niet.” (Wanneer kinderen zeggen dat ze iets niet kunnen/snappen). Geef de
kinderen het vertrouwen dat ze het in de toekomst wel lukt.
Spreek je hoge verwachtingen uit, maar geef het kind ook de tijd ervoor.
Het evalueren vd resultaten is belangrijk voor het leerproces:
- Interne attributie = Oorzaak voor resultaat bij zichzelf zoeken
- Externe attributie = Oorzaak buiten eigen invloed zoeken
Het is nuttig om te weten hoe leerlingen hun succes/falen evalueren → Wat is hun attributiestijl?
Leerlingen met een negatieve attributiestijl zullen een hekel krijgen aan schooltaken, maar ook aan
zichzelf.
Preventieniveau 1: Plannen voor iedereen
, 4
Actiepunten voor de LK om bij te dragen aan realistische attributiestijlen:
1. Succes wordt gevierd
2. Oorzaak van falen wordt omgebogen van stabiel (moeilijk te veranderen) naar variabel (besef dat er
mogelijkheden zijn om het te veranderen).
*”Neem volgende keer meer tijd”
*”Als je het op deze manier doet, maak je minder snel een vergissing”
Geef de kinderen constant de boodschap mee dat fouten maken niet erg is.
Feedback
• Feed up: Waar werk ik naartoe? Welk doel moet ik bereiken?
• Feedback: Hoe doe ik het op dit moment? Bereik ik zo mijn doel?
• Feed forward: Hoe verder? Hoe bereik ik mijn doel nog sneller?
Feedback = Gezamenlijke zoektocht naar succes. Het moet zo specifiek mogelijk.
- Niet: “Goed gedaan”
- Wel: “Ik zie dat je goed je best hebt gedaan om het boek uit te lezen”
De effectiviteit van feedback neemt af als het meer gericht is op persoonlijke eigenschappen dan op de
taak.
Wees voorspelbaar:
- Na klassikale instructie een startronde lopen (2-3 min)
o Langs elke tafel lopen
o Doel: Kinderen zsm aan het werk krijgen
- Instructie aan instructietafel: 5-8 min
- Aangeven wat ze kunnen doen als ze iets niet snappen
- Vaste hulprondes lopen → Laten merken dat het kind is gezien (hand op schouder, korte
opmerking)
Gedragsbouwstenen/Behavioral kernels (p 66-67): Om gedrag van alle leerlingen te optimaliseren →
Preventieniveau 1
*Prijzen van gedrag
*Motivatieprijzen: iom leerlingen bedacht, korte duur (want het moet bijzonder blijven), speelt vaak in op
het gedrag dat normaal gesproken wordt afgekeurd
*Positief bericht voor thuis
*Peer-to-peer tutoring
*Stop de klok
*Stoplicht
Verschillende klassensituaties vragen om verschillende geluidsniveaus. Maak met de groep afspraken
over het geluidsniveau. Wanneer moeten ze stil zijn en wanneer mogen ze fluisteren/harder praten?
Preventieniveau 1: Plannen voor iedereen
