GWP 2019 VWO Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en
ridders
Paragraaf 3.1 De opkomst van de islam
Het ontstaan van de islam
Volgens de traditie van de islam werd Mohammed door Allah uitgekozen als
profeet. Zijn verzen werden opgeschreven in de Koran.
De islam leerde dat er één almachtige god is en heeft een boodschap voor de
gehele mensheid. Voor moslims is dat de jihad.
Mohammed werd verdreven van Mekka naar Medina in het begin van de
islamitische jaartelling: de jaartelling die begint bij 622.
Mohammed werd een geestelijk leider en wereldlijk machthebber. Eerst van
Medina,
in 630 ook van Mekka. Er ontstond een islamitische staat.
Het ontstaan en verspreiding van de islam is een kenmerkend aspect van de tijd
van monniken en ridders.
Uitbreiding van het Arabische rijk
Na Mohammeds dood (632) breidden kaliefen de islamitische staat uit tot een
groot Arabisch rijk door het Perzische rijk en delen van het Byzantijnse rijk te
veroveren.
In 650 eindigde de expansie door burgeroorlogen binnen het kalifaat.
In 661 werd kalief Ali vermoord en de Omajjaden stichtten een erfelijke dynastie.
Dat leidde tot opstanden van de sjiieten die bloedig werden onderdrukt door de
soennieten.
Vanaf eind 7e eeuw veroverden islamitische legers grote delen van centraal-Azië
en Noord-Afrika.
In 711 werden Spanje en Portugal grotendeels veroverd.
Hoe konden de Arabieren hun rijk zo snel uitbreiden?
de Perzische en Byzantijnse rijken waren ernstig verzwakt
ze waren militair sterk door hun nomadisch bestaan
ze waren door de islam niet meer verdeeld en streden voor hun geloof
ze maakten kans op een rijke buit
ze werden geholpen door de overwonnen volken
De Arabische samenleving en cultuur
In 750 werd de Omajjadenfamilie grotendeels vermoord.
Daardoor:
een nieuwe kaliefendynastie van Abbassiden in Irak
een onafhankelijk rijk in delen van Spanje, Portugal en Marokko met een
emir: Arabische vorst
in de 10e eeuw een sjiitisch kalifaat in Egypte
uiteenvallen van Arabische rijk in kleinere staten bestuurd door een sultan:
islamitische vorst
Ondanks versnippering bleven delen van de Arabische wereld economisch en
cultureel verbonden door:
welvarende landbouwstedelijke samenleving
, bloeiende beschaving met Arabisch schrift en taal, islam als staatsgodsdienst
nieuwe architectuur met o.a. moskeeën: islamitische gebedshuizen
tolerantie van christendom en jodendom
overname van elementen van Perzische en Grieks-Romeinse cultuur
bevordering van de wetenschap
Verdere verspreiding van de islam
Onder de Abbasiden stopte de politieke expansie, wel verdere verspreiding islam:
tot in Senegal en Mali door Berbers
tot Oost-Afrika en Zuid- en Oost-Azië door handelaren
in Noord-India door islamitische krijgsheren
In de 13e eeuw vielen Mongolen het Abbasiden-rijk binnen:
ze veroverden een groot deel van het Midden-Oosten
na hun bekering tot islam verovering van India, Maleisië en Indonesië
einde Byzantijnse rijk (1453) door Ottomaanse veroveringen
Paragraaf 3.2 Hofstelsel en horigheid
Weer een landbouwsamenleving
De landbouwstedelijke samenleving was verdwenen in de vroege middeleeuwen:
derde periode (500-1000). Het was een landbouwsamenleving in de tijd van
monniken en ridders: (vroege middeleeuwen) derde tijdvak (500-1000). De West-
Europese economie was grotendeels autarkisch.
Deze achteruitgang kwam door de instorting van het Romeinse bestuur en de
Germaanse invasies. Daardoor:
bood de overheid geen veiligheid meer
daalde de productie en ging de economie achteruit
werd geld schaarser en verdween de handel grotendeels
De horigheid
In de 4e eeuw kregen boeren bescherming bij grootgrondbezitters. In ruil daarvoor
gingen ze erfelijke verplichtingen aan. Zo ontstond in de nadagen van het
Romeinse rijk een groep horigen: halfvrije boeren. En er ontstond een groep met
erfelijke voorrechten, de adel.
Bij de klassen van de horigen gingen ook de voormalige slaven horen. Ook werden
leden van overwonnen volken tot slaaf gemaakt.
Het hofstelsel
Vanaf de 7e eeuw ontstond het hofstelsel. De horige boeren waren aan een domein
van hun heer verbonden. Zo’n domein bestond uit twee delen met een herenhuis
en een hoeve omringd door grond en gebouwen.
De horigen moesten een deel van hun opbrengst afstaan aan de heer en ze
moesten herendiensten verrichten.
De eigenaren van grote domeinen lieten hun zaken beheren door rentmeesters.
De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarische-urbane cultuur
door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en
horigheid is een kenmerkend aspect van de tijd van monniken en ridders.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper purrxd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.