College aantekeningen
Recht en Menselijk Gedrag HC 1 - 5
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
College aantekeningen week 1 t/m 5, geschreven in 2015
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
Recht en Menselijk Gedrag HC 1: 02-02-2015Bij Law in the Books spreekt men over het recht dat opgetekend is in wetten en
jurisprudentie, terwijl als we spreken van Law in Action het gaat over recht dat betekenis
heeft in de dagelijkse praktijk van mensen. Het recht is geïnstrumentaliseerd: het recht wordt
als instrument gebruikt om sociaalrechtelijke doelstellingen te realiseren. Dit is zichtbaar in
Nederland door de opkomst van onderzoekers die zich bekommeren op de feitelijke gevolgen
van het recht.
Gedrags- en sociale wetenschappelijke benaderingen van het recht zijn onder te verdelen in:
Rechtseconomie
Rechtspsychologie
Rechtssociologie
Hersenwetenschappen en recht
Deze wetenschappen hebben allemaal gemeen dat zij allemaal empirische wetenschappen zijn
wat zich onderscheidt van de rechtsfilosofie. Het kenmerk van juridisch denken is de
normvorming: het stellen van normen die afgeleid worden van wetten en jurisprudentie. Het
gaat hier vaak om een prescriptieve norm dat wordt beargumenteerd. In de empirische
wetenschappen gaat het niet om de vraag of iets goed of fout is, het lijkt op verslaggevende
journalistiek, omdat het door middel van waarneming van menselijk gedrag en dit gedrag te
verklaren. Hier wordt het morele standpunt buiten beschouwing gelaten. Dus het zo objectief
mogelijk de werkelijkheid te beschrijven en te verklaren. Empirische wetenschappen kunnen
ook worden onderscheiden door onderzoeksmethoden: in deze vorm van wetenschap wordt er
gericht op beschrijving en verklaring en dit wordt gedaan aan de hand van interviews,
participerende observatie, experimenten en laboratoriumonderzoek.
Rechtseconomie Rechtspsychologie Hersenwetenschappe Rechtssociologie
n
Mensen laten zich Psychische Menselijk gedrag als Er wordt een band
leiden door eigen kenmerken van uitkomst van gelegd tussen
belang en maken een mensen wat er in het biologische/organische menselijk gedrag en
rationele keuze hoofd van individuen kenmerken. ook menselijke
waarbij een afspeelt. Vooral voortbrengselen en
maximaal nut wordt kijken naar sociale
nagestreefd. Simpele irrationele verhoudingen met
denkwijze. handelingen. het recht.
Groepsgedrag is
bepalend voor hoe
mensen zich
ontwikkelen.
In de rechtssociologie zijn er twee perspectieven:
De eerste verhouding wordt altijd de sociale genese van het recht genoemd. Dit
betekent de invloed van sociale verhoudingen op het recht.
De tweede verhouding wordt altijd de sociale werking van het recht genoemd. Dit wil
zeggen in welke mate het recht van invloed is op de sociale verhoudingen. Een
voorbeeld is het wetsvoorstel van de risicoaansprakelijkheid voor kinderen boven de
14 jaar.
, Recht en moraal hebben dezelfde voedingsbodem. Het recht heeft zich verzelfstandigt van de
moraal. In homogene samenlevingen waarin mensen elkaar persoonlijk kennen is eigenlijk
geen recht nodig, omdat het gebaseerd is op de normen die gelden in die samenleving. Op
deze wijze houden mensen elkaar in de gaten en in het gareel. Rechtspleging wordt dan
overgelaten aan de ‘stamoudste’ die oordeelt op basis van traditie. Dit gaat anders in moderne
samenlevingen waarin veel verschillen bestaan in individuen en kan de coördinatie niet
toevertrouwd worden aan traditie en is het recht functioneel noodzakelijk. Er is in deze vorm
van samenleving een artificieel instrument nodig dat zegt wat voor gedrag er van mensen
verwacht wordt. Daarvoor is de wetgevingsprocedures ingesteld en op basis van deze
procedures zijn bepaalde normen als juridisch geldende normen vastgesteld, zodat mensen
weten hoe ze zich moeten gedragen. Mensen hoeven hier niet volledig mee in te stemmen,
want door formele sancties worden deze regels toch nageleefd.
Hoewel het recht geboden is in de samenleving dat informele regels van traditie ook nog in
een moderne samenleving spelen. Er is namelijk een enorme invloed van informele regels op
de effectiviteit van het recht. Deze informele regels kunnen het recht ook frustreren. Recht is
functioneel noodzakelijk, maar dit impliceert niet dat andere regels van menselijk gedrag geen
invloed meer hebben.
De aard van de sociale relaties is van invloed op de betekenis van het recht. Hoe dichter de
sociale relaties zijn, des te minder mensen conflicten juridiseren en de betekenis van het recht.
Dichtheid van de relatie wordt bepaald door de frequentie, de kwaliteit en de continuering van
de relatie.
Wat betreft het mensbeeld is er ook een onderscheid: econs & humans. Econs is het
mensbeeld dat gangbaar in de rechtseconomie. Dit wel zeggen dat er rationele keuzes worden
gemaakt in eigen belang waarbij kosten en baten worden afgewogen. Er wordt normatief
ingesteld met regels, maar alleen op basis van kosten en baten afwegend, dus niet op basis van
goed en kwaad. Humans is terug te vinden in de sociologie. Mensen zijn niet alleen rationeel
en laten zich leiden door irrationele gevoelens, normen en affectieve betrokkenheid.
Instrumentalisering van het recht vs. rechtsbescherming: de wetgever gebruikt de wetten om
sociale doeleinden te realiseren. Het wordt in toenemende mate gestuurd door de overheid
met name omdat de kennis is toegenomen over menselijke verhoudingen. Dit kun je als
wetgever de geïdentificeerde factoren te beïnvloeden om mensen zo aan de hand van die
regels zich te laten gedragen. Maar door deze kennis kan er manipulatie intreden en hier moet
een grens gesteld worden, door bijvoorbeeld een waarborg van onze privacy. Dus er is een
enorme toename van sturingsmogelijkheden waarbij het recht als instrument wordt gebruikt
en dat de waarde die in het recht besloten ligt moeten negeren en dat is die waarde van
rechtsbescherming.
Waardoor laten mensen zich leiden?
Dit kan door de calculatie van kosten en baten (rechtseconomie)
Onbewuste driften (hersenwetenschappen)
Omgevingsfactoren (psychologie en sociologie)
o Sociale druk: druk van de omgeving
o Socialisatie: overdracht van normen en waarden in opvoeding
o Kopieergedrag: het gedrag te kopiëren van anderen
o Identificatie: mensen zijn geneigd om het gedrag te volgen van de persoon
waarmee zij zich identificeren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Miezjee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77254 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen