Dit is een samenvatting van het vak levensbeschouwing voor leerlingen van vwo 5. In deze samenvatting is het boekje Ethiek samengevat met hoofdstuk 1 en 4:
1. Leren hoe goed te leven
§1Over normaal gesproken
§2 Het ontwikkelen van moraal
§3 Jouw persoonlijke moraal
§4 Aan de slag met eth...
1. Leren hoe goed te leven
§1 Over normaal gesproken
Ethiek gaat over goed en slecht, en dan met name over het handelen van mensen en hun visie
op het leven. Hoe kan je een goed mens zijn? En wat betekent dat precies? En hoe werkt dat
in een samenleving? Mensen maken keuzes gebaseerd op gedachtes en gevoelens, waarmee
ze een ideaal nastreven. Dit ideaal noemen we ook wel waarden, die voor ieder persoon
verschillende betekenissen heeft. Je hebt vier soorten waarden:
- Materiële waarde (Huis, auto, telefoon).
- Immateriële waarde (Vriendschap, liefde, relatie).
- Instrumentele waarde (in dienst van een andere waarde, om een doel te bereiken).
- Intrinsieke waarde (op zichzelf van waarde, geluk).
Normen zijn leefregels die nodig zijn voor het toe passen van bepaalde waarden. Een norm
doe je en een waarde denk je. Welke normen bij welke waarden horen, is afhankelijk van de
cultuur waarin je leeft (in Nederland geven we elkaar de hand).
Moraal (gewoonten): het geheel van normen en waarden van een persoon of groep. Dus het
geheel van opvattingen die een persoon of groep heeft over wat goed en kwaad is.
Moreel: gedrag dat overeenstemt met ons moraal.
Immoreel: gedrag dat in strijd is met onze moraal.
Amoreel: heeft geen enkel verband met moraal.
Moreel realisme: Er zijn morele feiten.
Moreel absolutisme: er is een absolute, algemeen geldende ethische standaard.
Persoonlijke moraal: Individuele, persoonlijke waarden en normen. Ieder mens maakt unieke
keuzes over goed en kwaad op grond van zijn waarden.
Groepsmoraal: waarden en normen die voor een groep van belang zijn.
Als deze moralen met elkaar botsen, zal je een afweging moeten maken welke waarde je het
belangrijkst vindt. Zo’n morele keuze is niet altijd makkelijk (moreel dilemma).
§2 Het ontwikkelen van moraal
Opvoeding speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van morele gevoelens. Na de
geboorte wordt een kind steeds bewuster van wat het gewenste gedrag is en ontwikkelt het
besef van goed en kwaad.
Morele opvoeding: het aanleren van onderscheid tussen goed en kwaad. Dit werkt het beste
wanneer de opvoeder zelf ook het goede voorbeeld geeft. Als de morele gevoelens goed
ontwikkeld zijn dan heeft dat persoon een interne dwang om het goede te doen, het
geweten. Zo hebben deze mensen empathie met mensen die het moeilijk hebben.
Morele gevoelens helpen ons volwassen te worden, omdat ze samenhangen met waarden en
idealen die belangrijk zijn voor onze samenleving (rechtvaardigheid, zelfbeheersing).
, Ontwikkelingsmodel van Lawrence Kohlberg:
Stadium Wat is het goede? Waarom doen we het goede?
1. Gehoorzamen Wat ouders of andere gezaghebbers Voor het krijgen van beloningen
zeggen dat goed is. of om straf te voorkomen.
2. Handelen uit eigenbelang Wat is goed voor mijzelf. Uit eigenbelang Iets goed doen
als ruilmiddel: ‘Ik doe iets voor
jou, als jij iets doet voor mij’.
3. Loyaal zijn aan de ander of Wat iemand anders of de groep van Om erbij te horen en niet
aan de groep iemand verwacht. anders te zijn. Zijn besluit is
gebaseerd op anderen, zonder
rekening te houden met
negatieve gevolgen (iedereen
doet het).
4. Vastgestelde normen (wetten) Wat de groep of samenleving heeft Voor een goede samenleving,
respecteren afgesproken of in wetten heeft waarbij een persoon deze
vastgesteld wat goed is. regels respecteert om niet
buiten het sociale systeem te
vallen.
5. Opkomen voor anderen Wat menselijk en rechtvaardig is. Om bij te dragen aan een
rechtvaardige samenleving,
door ook op te komen voor de
rechten en waardigheid van
mensen.
6. Moreel handelen op grond Wat goed is volgens universele Een persoon die morele keuzes
van universele ethische waarden en wat niet tegen eigen maakt op grond van zijn
principes principes ingaat. persoonlijke geweten. Dit
gebeurt vanuit een besef van
verantwoordelijkheid voor de
ander en voor de wereld.
Stadium drie (loyaal zijn aan anderen) is een ontwikkeling die veel pubers doormaken tijdens
de puberteit (adolescentie), de tijd waarin een kind zich ontwikkelt tot een jonge volwassene.
Jongeren gaan zich sterker aansluiten bij de wereld van hun leeftijdgenoten en vrienden,
waarvoor ze veel doen om gewaardeerd te worden. De mening van hun leeftijdsgenoten is
erg belangrijk (soms belangrijker dan de eigen mening) bij het maken van keuzes op moreel
gebied. Volwassenheid is niet afhankelijk van leeftijd.
Dingen die je nodig hebt om je moreel te kunnen ontwikkelen:
- De beschikking over taal en andere mensen
- De verantwoordelijk voelen voor je eigen gedrag
- Het kunnen onderscheiden van goed en kwaad
- Verplaatsen in een ander
- Schuld en schaamte waanneer je iets verkeerd hebt gedaan, evenals de wens dit te
willen herstellen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ElenavanVliet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,79. Je zit daarna nergens aan vast.
