De middeleeuwen 405-1453
Het Oost-Romeinse rijk het Byzantijnse rijk door de verspreiding van de islam.
Wanneer het west romeinse rijk valt is er chaos en vinden mensen rust in kloosters, ze
dienen zeer strenge regels op te volgen. Kuisheid, gehoorzaamheid en armoede zijn de
belangrijkste leefregels voor de Benedictijnen.
Karel de grote zorgt voor een periode van stabiliteit in het westen. Het christendom verbind
verschillende volken en zo keert de rust weer terug.
Er is een standen maatschappij. De kerk heeft een grote invloed op de boerenstand.
Kloosters fungeren als ziekenhuis, herberg, rechtbank, cultureel centrum en kennis centrum.
Kruistochten voor religie overbrengen, maar ook voor uitbreiden Eu macht en vergroten van
handelsbetrekkingen. De moslims liggen voor op de wetenschappelijke kant, omdat zij
mogen onderzoeken wat ze willen. Veel makers blijven anoniem, het gaat om de boodschap
die zij overbrengen. De afbeeldingen zijn voor versiering maar ook voor het volk wat niet kan
lezen en schrijven.
In het begin van de late middeleeuwen komt er een eind aan de plunderingen en breekt er
een rustige periode aan. Doordat de handel bloeit ontstaan er grotere steden. Er is behoefte
aan grote kerken en daarom is er een strijd tussen steden.
Aan het eind van de middeleeuwen word men steeds kritischer en begint het geloof onder
geleerden in de kerk aftenemen. Deze Kritische houding zet zich voor in de renaissance.
De rijken behoorden de armen te beschermen en de armen moesten de rijken
gehoorzamen. De gelovigen moesten het aardse bestaan minachten; het leven in het
hiernamaals was veel belangrijker. De ambachtslieden waren de kunstenaars.
Byzantijns 500 - 1453
Algemeen
In 330 was Rome niet meer de hoofdstad van het Romeinse rijk, maar riep keizer Constantijn
Byzantium (het huidige Istanbul) uit tot de nieuwe hoofdstad. Later werd deze stad
Constantinopel genoemd, vernoemd naar de keizer. Constantinopel had een gunstige ligging
op verschillende handelsroutes, hierdoor kwam er veel geld binnen. Byzantium vormde een
brug tussen oost en west, en stond open voor invloeden van buitenaf.
Vele kerken zijn versierd met mozaïeken. Voor de gebeden gebruikten ze iconen (een klein
houten paneeltje dan beschilderd is met gestileerde afbeeldingen van heiligen). Bladgoud
word veel gebruikt als ondergrond en er zijn ook veel miniaturen. De gebruiksvoorwerpen
zijn decoratief.
De inwoners van Byzantium waren trots op hun Christelijk rijk en hadden als doel het geloof
te verdedigen tegen heidenen en ketters. Veel kunstschatten worden vernietigd of naar
Venetië verscheept. In 395 splitste het rijk zich op in het oost en west Romeinse rijk. In het
byzantijnse rijk was pracht en praal heel belangrijk in de architectuur en beeldhouwkunst. In
1453 viel het Byzantijnse rijk, door de ottomanen. Dit word gezien als het einde van de
middeleeuwen. De Islam nam bezit van de Christelijke heiligdommen. Dit
leidde tot veel vernieuwingen.
Architectuur
De kerken die in het Byzantijnse rijk gebouwd werden, waren vaak
opgezet als centraalbouw. Dat houdt in dat de bouw begon vanuit een
, centraal punt, en dat er vervolgens naar verschillende kanten symmetrisch uitgebouwd werd.
De plattegronden laten zien dat de kerken vaak de vorm hebben van een vierkant, zeshoek,
grieks kruis of cirkel. Ze werden vaak afgesloten met een
grote centrale koepel met daaromheen verschillende kleine
koepels. De koepel ruste op 4 pendentieven, dat zijn
driehoekjes die de koepel ondersteunen. De druk van de
koepel wordt opgevangen door de muren en steunberen op
de hoeken waar de koepel op rust, deze geven de druk door
naar de lager liggende muren.
De koepelconstructie die bijvoorbeeld bij de Hagia Sofia
werd toegepast zie je later terug in verschillende byzantijnse
kerken en oosterse moskeeën. Bij moskeeën is er veel tekst
te zien, ze onderhielden de afbeeldingen niet meer, die
verdwenen/ vervaagde. Minaretten zijn torens naast de
moskee.
Hagia Sohpia
De hagia sohpia is een voorbeeld van een byzantijnse voormalige kerk. hij wordt gebouwd in
opdracht van keizer Justinianus om alle andere religieuze gebouwen te overtreffen. De ere
diensten zijn voor de geestelijken en de keizer (met gevolg). De koepel wordt gezien als
symbool voor de kosmos. In 1453 word de kerk overgenomen door de moslims, zij gebruiken
het als moskee. En vanaf 1943 wordt het gebouw gebruikt als museum.
Kerkmoskee museum/moskee
Schilderkunst
In de schilderkunst zien we verschillende ontwikkelingen. Zo zijn de kerken versierd met vele
mozaïeken en fresco’s. de mozaïeken waren in deze tijd erg belangrijk, de figuren zijn
gestileerd weergegeven en de hoofdpersonen hebben een meer geïndividualiseerd uiterlijk.
De compositie is statisch. Ze hebben een gouden achtergrond en er is geprobeerd diepte
aan te geven doormiddel van schaduw. Doormiddel van mozaïeken word iedereen overtuigd
hoe machtig een paar is.
Ook werden er veel iconen gemaakt. Een icoon is een klein houten plankje, vaak met een
ondergrond van bladgoud, waarop de voorstelling van God, Maria met Kind of een of
verschillende heiligen is geschilderd. Iconen werden mee naar huis genomen om thuis god
te aanbidden. Ze maakten deel uit van religieuze vieringen en andere vormen van
geloofsbeleving.
Ook zie je heel veel miniaturen. Dit zijn kleine illustraties in Bijbels en gebedenboeken. Ze
dienen als versiering van de handgeschreven evangeliën.
Maria was bedoelt om mensen (vooral vrouwen) christelijk te houden.
Beeldhouwkunst
De Byzantijnse beeldhouwkunst is vooral terug te zien in reliëfs en gebruiksvoorwerpen.
Meestal zijn er Bijbelse taferelen afgebeeld, maar ook abstracte versieringen en vormen uit
de natuur. Ze worden gestileerd weergegeven. De beeldhouwkunst dient als versiering van
de wanden van een kerkgebouw en van religieuze voorwerpen. Er worden complete
voorstellingen uit ivoor gesneden. Dit zie je bijvoorbeeld terug op boekbanden, meestal in de
vorm van (blad)goud, zilver, edelstenen en email.
Goud wordt ook wel goddelijk licht genoemd.
Kenmerken Byzantijnse kunst
- Menselijke afbeeldingen zijn gestileerd weergegeven
-Godsdienst staat centraal
-Bijbelse verhalen dienen als inspiratiebron
-Bij de bouw van kerken maakt met gebruik van centraalbouw en koepelconstructies
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper suzevandervlugt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
