Tekst 1 Het belang van menselijke relaties - Dijkstra
Menselijke relaties zijn belangrijk. Need to belong = er bij willen horen →van groot belang voor de
lichamelijke en psychische gezondheid → ze vormen een buffer tegen stress. Hoewel sociale
contacten ook nadelen hebben, kan in zijn algemeenheid gezegd worden dat de voordelen groter zijn
dan de nadelen.
Evolutionaire sociale Tak van sociale psychologie die menselijk gedrag verklaart uit de functie die het heeft of had voor het
psychologie overleven van de menselijke soort.
Overleven menselijke 1. Zorgen voor sociale steun
soort door contact (3) Buffer tegen stress = Sociaal kapitaal: de bronnen waar je toegang toe hebt via de relaties met andere
Sociaal kapitaal mensen
4 vormen sociale a. Emotionele steun (luisteren, arm om iemand heen, aanwezigheid is vaak al steunend) →
steun positieve invloed gezondheid
b. Informationele steun (informatie en advies)
c. Instrumentele steun (praktische hulp)
d. Waarderende steun (bevestiging halen uit contact met anderen) → behoeften hieraan groter
in tijden van onzekerheden of moeilijkheden
Steun kan zichtbaar en onzichtbaar gegeven worden, beide helpend. Zichtbare steun is als zowel de
gever als ontvanger zich bewust zijn van de steun. Bij onzichtbare steun ziet de ontvanger het niet.
Alleen al het idee dat er steun voorhanden is kan stress verlagend werken. Maar vooral de
waargenomen steun is helpend,
Sociale steun vooral belangrijk in tijden van onzekerheid, tegenslag en stress. Rangorde in stressvolle
levensgebeurtenissen (zowel positieve als negatieve gebeurtenissen) door de veroorzaakte
verandering (verhuizing, geboorte kind, overlijden partner ed.). Naast de ernst van de gebeurtenis
speelt ook de frequentie een rol. Hoe meer levensgebeurtenissen mensen in korte tijd meemaken,
hoe groter de kans is op het ervaren van stress en ziek worden → sociale steun kan de stress
verminderen. Ook dagelijkse ergernissen kunnen tot veel stress leiden. Mensen met veel sociale steun
ervaren door deze ergernissen minder stress. Daarnaast speelt de coping stijl van iemand een rol, hoe
de stress ervaren wordt. Maar in zijn algemeenheid geldt:
- Hoe meer ingrijpende levensgebeurtenissen, hoe meer stress / risico’s voor de gezondheid.
- Hoe meer sociale steun mensen ervaren, hoe minder vatbaar ze zijn voor de negatieve
gevolgen van ingrijpende levensgebeurtenissen
Altruïsme of Altruïsme of prosociaal gedrag is het helpen van andere mensen.
prosociaal gedrag Theorieën waarom mensen zich prosociaal te gedragen. Welke theorie beste past afhankelijk van
Redenen situatie.
, SUPERDIVERSITEIT 2 De ander
• Inclusive fitness (delen van een genetische band) → overleving van hun genen
• Competitive altruïsme (verbeteren eigen reputatie)
• Uit empathie voor de ander zonder eigenbelang helpen. Empathie is deel bewuste en deel
onbewuste keuze. Onbewust door emoties van anderen over te nemen en in te leven in ander
(emotionele besmetting). Empathie stimuleert de betrokkenheid bij anderen. Over algemeen
vrouwen meer empathisch dan mannen.
• Onlustgevoelens verminderen (negative state relief) → je ongemakkelijk voelen als je niet helpt
(negatieve gevoelens)
• Om zich goed te voelen (mood enhancement): (door te helpen onbewust je beter te voelen, geen
negatieve gevoelens)
• Uit plichtsbesef (religieuze overtuiging, familie of omdat je nog bij iemand in het krijt staat)
• Mensen uit wederkerigheid. Er zit een grens aan hulp bieden, als je nooit iets terugkrijgt stop je
ermee. Maar als je meer ontvangt dan je geeft, kan je je ongemakkelijk voelen → balans.
Hulpverlenerssyndro Men moet helpen om zich goed te voelen → mensen afhankelijk maken en jezelf belangrijk maken.
om Professioneel helpen: er zo voor iemand zijn dat die persoon aan zichzelf toekomt = subtiele balans
tussen empathisch betrokkenheid (er zijn) en rationeel bewustzijn van de situatie, omstandigheden
en gevoeligheden van de cliënt. Goed luisteren
2. Ze maken samenwerking bij belangrijke taken mogelijk
Zowel in grote als in kleine groepen, met bekende en onbekende mensen (bv collecteren)
Om samen te werken moeten mensen het idee hebben dat ze zelf ook voordeel hebben bij de
(positieve) samenwerking → individuele doelen bereiken → positieve interdependentie: een situatie waarin
interdependentie mensen een doel alleen maar kunnen bereiken als anderen met wie ze te maken hebben ook hun
doelen bereiken. Hoe groter de positieve interdependentie hoe beter en productiever de
samenwerking. Bij negatieve interdependentie is er sprake van competitie.
Groepsdoelen motiveren en scheppen eenheid, versterken de cohesie (verbondeheid) wat weer
gevoel van vertrouwen geeft.
Voorwaarden Voor een optimale samenwerking moet er sprake zijn van positieve sociale interdependentie,
optimale groepsdoelen, cohesie, vertrouwen en rechtvaardigheid (iedereen evenveel voordeel, de
samenwerking opbrengsten evenredig verdeeld.
Sociaal dilemma als het eigen belang en collectief belang tegenover elkaar staan. Eigen belang levert
Sociaal dilemma voordeel op korte termijn, maar als iedereen individueel belang nastreeft is dat nadelig voor collectief
belang en leidt iedereen schade (bv leeg vissen oceanen). Bij sociaal dilemma zullen mensen eerder
Sociale norm collectief belang nastreven indien er sprake is van sterke sociale normen (regels die aangeven wat er
van iemand verwacht wordt, kunnen geschreven = wet of ongeschreven zijn). Niet aan de norm
houden kan negatieve consequenties (bestraffing, uitsluiting) opleveren.
, SUPERDIVERSITEIT 2 De ander
soorten - Descriptieve normen: wat mensen denken dat andere mensen in een bepaalde situatie
denken of wat ze hen zien doen
- Injunctieve normen: wat beschouwd de groep als gewenst of ongewenst
Als de descriptieve en de injunctieve normen niet overeen komen geeft de descriptieve norm de
doorslag → de descriptieve norm zorgt ervoor of men kiest voor collectief of individueel belang
3. Maken voortplanting mogelijk
Hoewel voortbestaan van soort met de huidige omvang van de bevolking geen issue meer is,
heeft de mens nog steeds het brein dat voortplanting als iets essentieels beschouwd.
Sociaal netwerk Het geheel van mensen met wie rechtstreeks min of meer duurzame banden worden
onderhouden voor de vervulling van de dagelijkse behoeften (aan steun, ontspanning en ergens
bij te horen).
Steungroep of intimi: mensen met wie men zich erg close
voelt en bij men steun zoekt bij emotionele problemen of
crises (ongeveer 7 personen)
Sympathiegroep: groep waarmee je kan goed kan
opschieten en waarvan je overstuur raakt als deze
overlijden (12-15 personen)
Weak ties: duurzame contacten die oppervlakkig van aard
zijn. Vrijblijvende contacten die voornamelijk plezier
opleveren → informationele steun, problemen vergeten
Totaal maximaal 150 personen
Personen die met hulpverlening in aanraking komen hebben:
- klein sociaal netwerk, de relaties met wie ze wel contact hebben is vaak verstoord. Mensen
hebben al veel geïnvesteerd en hebben weinig teruggekregen (disbalans) → trekken zich
terug → sociaal isolement of worden vergeten.
- Problemen zijn voor netwerk te complex
Professionele hulpverleners → geen basis wederkerigheid (dus geen schuldgevoel)
Ecogram Ecogram is een grafische weergave van de
contacten die iemand op dit moment in zijn leven
heeft, door hulpverlener en cliënt samen opgesteld
→ nagaan wat de kwaliteit en omvang van netwerk
is, wie kan helpen bij bepaalde problemen en geeft
inzicht in de betekenis van verschillende relaties.
Gevolgen gebrekkig 1. Eenzaamheid (subjectief): discrepantie tussen het aantal gewenste en het daadwerkelijke
sociaal netwerk aantal sociale contacten dat men heeft
• Sociale eenzaamheid: komt voort uit gevoel van sociaal isolement→ gebrek contacten om
mee te praten of iets te ondernemen
• Emotionele eenzaamheid: afwezigheid van een belangrijk centraal persoon in je leven
met wie je lief en leed kunt delen.
2. Aantasting zelfwaardering: er niet bij horen/ gevoel uitsluiting en daardoor minder goed
Sociale identiteit zelfbeeld. Mensen zien zich als onderdeel van groep = sociale identiteit.
, SUPERDIVERSITEIT 2 De ander
Socio- Fenomeen dat gevoel van zelfwaardering meebeweegt met de mate van sociale acceptatie of
meterhypothese afwijzing → geeft aan hoe sterk zelfwaardering is verweven met positie in de groep en de
relaties met anderen.
Vrouwen gevoeliger voor sociale acceptatie dan mannen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Socialwork123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.