Week 1 Introductie
H1 : Beperkingen, alternatieven en keuzes
Economie draait om behoeften en middelen behoeften > middelen
schaarste
Economisch perspectief
Schaarste en keuzes
o Schaarste : beperkte goederen en diensten
o Opportunitykosten : opoffering om een bepaald doel te realiseren
(= keuze)/waarde van het opgeofferde alternatief (bijv. goedkoop
ticket bestaat niet, want je kunt deze ook doorverkopen voor de
normale prijs)
Doelbewust gedrag
o Individuen handelen rationeel en uit eigenbelang beslissingen
worden genomen om utility (plezier, blijdschap, tevredenheid) te
vergroten
Marginalisme : kosten en opbrengsten
o Rationele keuzes worden zo gemaakt dat de marginale (= extra)
opbrengsten gelijk zijn aan of hoger zijn dan de marginale kosten
o In een wereld van schaarsheid : kiezen voor marginale opbrengsten
brengt altijd dezelfde marginale kosten van iets anders met zich
mee
o Marginale analyse : vergelijking van marginale kosten en
opbrengsten besluitvorming
Theorieën, principes en modellen
Wetenschappelijke methode
o Observatie hypothese vergelijking van voorspelling en
werkelijkheid hypothese beoordelen hypothese testen aan de
feiten ( theorie wetten en principes modellen)
Economische principes : stellingen over economische zaken als manier om
gevolgen van bepaalde handelingen in de schatten
o Doelbewuste simplificaties vd complexe realiteit
o Generalisaties : stellingen over typische/gemiddelde consumenten
o Other-things-equal : alle variabelen blijven constant, behalve de
factor in kwestie
o Grafische expressie van modellen
Micro- en macro-economie
Macro-economie aggregaten : collectie van economische eenheden
die wordt behandeld als één eenheid
,Economisch probleem (behoeften > middelen keuzes)
Individueel
o Beperkt inkomen kiezen wat wel/niet te kopen
Kan worden weergegeven dmv een budget line : laat
combinaties van twee producten zien die een consument kan
kopen met een specifiek inkomen
Alle combinaties binnen de lijn zijn haalbaar
Rechte lijn duidt op constante opportunitykosten (=
waarde van het opgeofferde alternatief) en productie neemt
minder toe dan maatsch.
o Onbeperkte verlangens evalueren van marginale kosten en
baten om de beste keuzes te maken
o Twee typen van verlangens : noodzakelijke dingen (eten,
onderdak) en luxe dingen (sieraden, electronics)
Maatschappelijk
o Schaarse economische bronnen
Productiefactoren/inputs : land, arbeid, kapitaal en
ondernemerschap
Manieren om beperkte bronnen te gebruiken : als goederen of
als diensten
Model voor productiemogelijkheden
Veronderstellingen :
o Volledige werkgelegenheid (simplificatie)
o Vaste middelen (ceteris paribus)
o Vaste technologie (ceteris paribus)
o Twee goederen : consument/direct en kapitaal/indirect
(simplificatie)
Tabel : meer van het ene goed = minder van het andere goed
Curve : niet recht omdat het de haalbare outputs weergeeft
Regel van toenemende opportunitykosten : productie van een goed
neemt toe opportunitykosten van een extra eenheid nemen toe. MC
gaat uiteindelijk altijd omhoog; MB daalt altijd
Optimale toedeling
o Marginale analyse
Toenemende marginale kosten (MC) : iedere extra
geproduceerde eenheid kost wat meer
Afnemende marginale opbrengsten (MB) : binnen een
gegeven tijd; eerste eenheid levert het meeste op
Optimale output : MB = MC
H2 : Het marktsysteem en de circular flow
Economische systemen
Economisch systeem : set van institutionele afspraken en een
coördinerend mechanisme voor het produceren van goederen en diensten
, Command System (socialisme of communisme)
o Productiefactoren in handen vd overheid
o Economische besluiten gemaakt door centraal orgaan
Market System (kapitalisme)
o Productiefactoren zijn privaat
o Communicatie dmv prijzen
o Economische besluiten gecoördineerd door de markt
o Bevolking handelt in eigenbelang competitie tussen
onafhankelijke (ver)kopers
o Regering speelt wel degelijk een substantiële rol in de economie,
maar is niet de dominante drijvende kracht (dat is namelijk de
markt)
Bij puur kapitalisme is de rol vd overheid wél beperkt
Karakteristieken van het Market System
Privé-bezit : private individuen en bedrijven bezitten bronnen als land en
kapitaal. Moedigt aan tot samenwerking, zorgt voor investeringen en
innovatie, draagt bij aan uitbreiding van intellectueel bezit en faciliteert
uitwisseling
Vrijheid van ondernemerschap : ondernemers zijn vrij om economische
bronnen te verkrijgen en gebruiken om hun goederen en diensten te
produceren/verkopen
Vrijheid van keuze : eigenaren mogen hun eigendom en geld gebruiken
zoals zij dat willen; consumenten mogen zelf kiezen welke goederen en
diensten zij willen kopen
Eigenbelang : motiverende kracht achter het marktsysteem; iedere
economische eenheid probeert zijn eigen doel te bereiken
Competitie : op basis van vrijheid van keuze; strijd tussen onafhankelijke
(ver)kopers en vrijheid van (ver)kopers om wel of niet toe te treden tot
bepaalde markten
Markten en prijzen : markt is een institutie die kopers en verkopers in
contact brengt (besluitvorming); de markt zelf is het organiserende
mechanisme
Technologie en kapitaalgoederen : technologische vooruitgang wordt
gemotiveerd door competitie, vrijheid van keuze, eigenbelang en
persoonlijke beloningen; inefficiëntie kan vermeden worden door
kapitaalgoederen te gebruiken
Specialisatie : gebruik van bronnen van een individu, regio of natie om
één of enkele goederen/diensten te produceren, ipv een enorm scala aan
producten
o Arbeidsverdeling : menselijke specialisatie
o Geografische specialisatie : bijv. groei van sinaasappelen
Gebruik van geld : geld is een middel van uitwisseling; handiger dan
ruilhandel (want ruilhandel vereist gelijke behoeften); geld daarentegen is
algemeen geaccepteerd door zowel kopers als verkopers
Actieve, maar beperkte regering : regering kan de effectiviteit van het
economische systeem soms vergroten
, Vier fundamentele vragen
Welke goederen en diensten zullen worden geproduceerd?
o De goederen en diensten die winst opleveren (totale inkomsten >
totale kosten), blijven geproduceerd worden industrie breidt uit
o Consumentsoevereiniteit houdt in dat de consument de typen en
kwantiteit van geproduceerde goederen en diensten bepaalt;
consument stemt als het ware met zijn geld (dollar votes
registratie van behoeften op de markt)
Hoe zullen de goederen en diensten worden geproduceerd?
o Goederen en diensten worden zo geproduceerd dat de kosten per
eenheid minimaal zijn
o Wordt versterkt door competitie (dure ondernemingen verliezen het
van de goedkopere)
Wie zal de goederen en diensten krijgen?
o Verdeling van goederen en diensten wordt bepaald door :
Marktprijzen
Voorkeuren vd consument
verwoesten
o Kapitale opstapeling
Ondernemers Inkomen vd consument, is afhankelijk van …
hoeveelheid eigendom en menselijke bronnen die men
bezit
prijzen die deze bronnen bepalen op de markt
Hoe zal het systeem vooruitgang promoten?
o Maatschappij wil economische groei en betere levensstandaard
o Technologische vooruitgang (aangemoedigd door het
marktsysteem)
Markt beloont innovatie van nieuwe producten
Lagere productiekosten
Creative destruction : komst van nieuwe producten kan
ineens bestaande bedrijven “stemmen” met hun geld voor
kapitaalgoederen
Door belasting te betalen en aandelen te nemen, worden
huishoudens aangetrokken om voor kapitaalgoederen te
betalen
o Invisible hand : prijzen bepalen ongemerkt de publieke behoeften
The Circular Flow Model
Grondstoffenmarkt : huishoudens verkopen & bedrijven kopen
Productenmarkt : bedrijven verkopen & huishoudens kopen
Lijn van bronnen en producten komt overeen met lijn van geld in
tegengestelde richting
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper silkedevries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.