Yoeri Kramer, 2523215
Groep 15
Week 2 – Voetbalgeweld vanuit strafrechtelijk perspectief
Literatuur
J.M. ten Voorde, “Openlijke geweldpleging”, in: C.P.M. Cleiren, J.H. Crijns, M.J.M.
Verpalen (red.), Tekst en commentaar strafrecht, Deventer: Kluwer, commentaar op
artikel 141 Sr (via Kluwer Navigator of Rechtsorde)
J.M. ten Voorde, “Medeplichtigheid tot geweldpleging”, in: C.P.M. Cleiren, J.H. Crijns,
M.J.M. Verpalen (red.), Tekst en commentaar strafrecht, Deventer: Kluwer, commentaar
op artikel 141a Sr (via Kluwer Navigator of Rechtsorde)
B.F. Keulen, “Prutswetgeving”, in: P.H.P.H.M.C. van Kempen e.a. (red.), Levend
strafrecht. Strafrechtelijke vernieuwingen in een maatschappelijke context. Liber
amicorum Ybo Buruma, Deventer: Kluwer 2011, p. 329-334 (via Blackboard)
Rechtspraak
HR 9 oktober 1990, NJ 1991, 30 m.nt. ’t Hart
HR 16 november 2004, LJN AR3230
HR 20 juni 2006, NJ 2006, 381
HR 8 februari 2011, NJ 2011, 82
HR 12 juli 2011, NJ 2011, 380
Wetsgeschiedenis
Kamerstukken II 1999/98, 26519, 1
Kamerstukken II 1999/98, 26519, 3
Werkgroepopdracht
Opdracht I
Lees onderstaande casus
Benno, Dick en Gino maken deel uit van de ‘harde kern’ van de supporters van de
voetbalclub, Ubbenberg United (UU), die in de Nederlandse eredivisie speelt. Voorafgaand
aan iedere thuiswedstrijd ontmoeten zij de andere leden van de harde kern in het
supportershome, dat naast het stadion ligt. Zo ook op de zondagmiddag waarop aartsvijand,
FC Voorst (FCV) op bezoek komt. In de weken voorafgaand aan deze wedstrijd heerst er een
zeer gespannen sfeer tussen de supportersgroepen van beide clubs. De politie heeft vanuit
beide supportersgroepen signalen opgevangen dat het na afloop van de wedstrijd tot
ongeregeldheden zal komen.
Enkele dagen voor de wedstrijd legt de burgemeester Gino een gebiedsverbod voor de duur
van een maand op. Het verbod betreft het gebied van enkele kilometers rondom het stadion.
Gino wordt door de autoriteiten beschouwd als een leidende figuur binnen de harde kern en
medeverantwoordelijk gehouden voor twee gevechten met de politie waar de harde kern de
afgelopen twee jaar bij betrokken is geweest. Deze zaken zijn voorgelegd aan de officier van
justitie, maar deze meent dat er (vooralsnog) onvoldoende bewijs is om tot vervolging over te
gaan. De burgemeester oordeelt echter op basis van de beschikbare informatie dat de
,afwezigheid van Gino bij de wedstrijd de kans op ongeregeldheden zou kunnen verminderen.
Ook heeft Gino zich in het stadion agressief gedragen jegens mede-supporters en stewards.
Het vermoeden van de autoriteiten klopt. Enkele leden van de harde kern van UU, onder wie
Benno en Gino, bespreken in het supportershome dat zij na afloop van de wedstrijd de
supporters van FCV een lesje zullen leren voor hun provocaties van de afgelopen weken.
Dick heeft de afgelopen wedstrijden de route die de supporters van FCV in het verleden
volgden grondig bestudeerd: de supporters van FCV kunnen het best na de wedstrijd
aangevallen worden als zij op een brug lopen richting de trein. Hij sms’t deze informatie naar
Benno en Gino.
De harde kern van UU neemt plaats in het vak van het stadion dat voor hen is gereserveerd.
De wedstrijd verloopt niet naar wens en de frustratie van de harde kern uit zich in
beledigende en discriminerende spreekkoren aan het adres van de keeper van de tegenpartij.
Voorts wordt in het vak van de harde kern van UU een aantal plastic stoelen vernield. Naar
aanleiding van deze voorvallen besluiten stewards enkele leden van de harde kern uit het
stadion te verwijden om de rust te laten terugkeren in het vak. Voor de stewards is niet
duidelijk welke personen zich daadwerkelijk hebben misdragen, maar zij pikken er enkele
personen uit van wie zij weten dat deze vast tot de harde kern behoren. Ook Dick wordt uit
het vak gehaald en uit het stadion verwijderd. De stewards waarschuwen hem dat over deze
voorvallen het laatste woord nog niet is gesproken en dat zij de incidenten aan UU en de
KNVB zullen doorgeven. Ze verzoeken hem naar huis te gaan, wat Dick doet om verdere
problemen te voorkomen.
Na afloop van de wedstrijd gaan de overgebleven leden van de harde kern naar het
supportershome, waar zij de wedstrijd nabespreken. Op het moment dat de FCV-supporters
zich naar de trein begeven, stormen - zoals afgesproken – Benno, Gino en 50 andere leden
van de harde kern uit het supportershome als één man af op het cordon ME dat de FCV-
supporters afschermt. De UU supporters roepen hierbij opjuttende en agressieve leuzen en
vernielen diverse vuilnisbakken en ander straatmeubilair. Er ontstaat een massale vechtpartij.
Vijf leden van de ME raken licht gewond, één lid van de ME houdt zwaar lichamelijk letsel
over aan het gevecht.
De camera’s in en rond het stadion en het supportershome hebben de loop van de gehele
middag vastgelegd. Uit deze beelden blijkt dat zowel Benno als Gino zich in de groep bevond
die op de ME afstormde. Uit de beelden van het gevecht kan niet opgemaakt worden wie
welke geweldshandelingen heeft verricht, omdat de supporters sjaals en maskers dragen. Wel
staat vast dat Gino de klap uitdeelde die zwaar lichamelijk letsel bij de ME-er veroorzaakte.
Voorts kan worden vastgesteld dat Gino niet alleen op de ME afstormde, maar ook dat hij
zich met een stadionverbod in het supportershome bevond na de wedstrijd – hetgeen in strijd
is met de regels van het supportershome.
Enkele dagen na de ongeregeldheden komen vertegenwoordigers van het OM, de gemeente
Ubbenberg, de KNVB en Ubbenbergen United bijeen. De partijen zijn het erover eens dat het
gedrag van de harde kern van UU een ernstig probleem is dat op korte termijn zo effectief
mogelijk moet worden bestreden om verdere ongeregeldheden te voorkomen. Zij bespreken
de mogelijkheden om supporters civielrechtelijk, bestuursrechtelijk en strafrechtelijk “aan te
pakken”.
Vraag 1
Ten behoeve van het overleg tussen OM, de gemeente, de KNVB en de voetbalclub wordt u
gevraagd te inventariseren welke maatregelen getroffen kunnen worden om de relschoppers
in de casus “aan te pakken”. Het gaat om een beknopt overzicht van de maatregelen die het
, privaatrecht, bestuursrecht en strafrecht in dit geval bieden. Het is dus niet nodig om sluitend
te beredeneren of aan alle juridische voorwaarden is voldaan.
Privaatrechtelijk:
- Schadevergoeding o.b.v. o.d. (art. 6:162 BW)
- Schadevergoeding o.b.v. groepsaansprakelijkheid (art. 6:166 BW)
- Civielrechtelijk stadionverbod door de KNVB
Bestuursrechtelijk
- Handhaving van de openbare orde o.b.v. art. 172 Gemeentewet.
- Gedragsaanwijzing door de burgemeester o.b.v. art. 172a Gemeentewet.
Strafrechtelijk
- Vervolging wegens openlijke geweldpleging (art. 141 Sr.)
- Vervolging wegens gelegenheid verschaffen tot plegen van geweld (art. 141a Sr.)
- Stadionverboden en/of andere gedragsaanwijzingen door de OvJ o.b.v. art. 509hh Sv.
Bij schending hiervan vervolging o.b.v. art. 184a Sr.
- Oplegging vrijheidsbeperkende maatregel bij rechterlijke uitspraak o.b.v. art. 38v Sr.
WG:
Bestuursrechtelijk:
- Gebiedsverbod via 172 en 172a Gemeentewet (APV)
- Samenscholingsverbod in APV o.b.v. art. 172a lid 1 sub b Gemeentewet
Strafrecht
- Aanhouden + vervolgen i.v.m. strafbare feiten
- Art. 38v Sr, rechter kan maatregelen opleggen. Dit is dus geen straf maar een
maatregel!
- Veroordeling strafbaar feit, gevangenisstraf of geldboete, als dan niet via snelrecht
- Art. 509hh, gedragsaanwijzing OvJ. Gekoppeld aan vervolging (en dus verdenking
aan strafbaar feit), alleen als dat het geval is kan van art. 509hh Sv gebruikt gemaakt
worden.
- Bijzondere voorwaarden aan schorsing van voorlopige hechtenis, art. 80 Sv, kan de
rechter commissaris doen.
- Gevangenisstraf, de vraag is hierbij of rechter ook nog een gebiedsverbod kan
opleggen. Als je voorwaardelijk vrijkomt kan de rechter daar bijzondere voorwaarden
aan verbinden. Art. 15a Sr, zie vooral lid 2 en 3. Het OM beslist hierover, zie lid 5.
Civielrechtelijk
- Schadevergoeding
- Algemene voorwaarden, waarin bijvoorbeeld een boeteoplegging kan worden
geregeld en een stadionverbod
- KNVB kan ook boetes aan clubs opleggen. Soms kan de club voorkomen dat dingen
escaleren. Moet de club te verwijten te kunnen zijn.
Vraag 2
Opzet is geen bestanddeel van artikel 141 lid 1 Sr. Waarom wordt aangenomen dat voor een
veroordeling wegens openlijke geweldpleging opzet moet worden bewezen?