College aantekeningen
Samenvatting colleges Taalontwikkeling
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Samenvatting van alle colleges Taalontwikkeling Pedagogische Wetenschappen Radboud Universiteit
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 52 pagina's
Voorbeeld 4 van de 52 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
HC 1 - Introductiecollege Cognitieve & TaalontwikkelingGroepsopdracht:
Kan opnames gebruiken van zoontje Daan die op Brightspace staan. Opname van een paar
minuten. Niet ouder dan 4 jaar.
1 a 2 paginas. Mag puntsgewijs de vragen beantwoorden.
Wat is taal? / Kritische periodes
Overzicht
- Wat is taal?
- Inleiding
- Hockett’s kenmerken
- Hebben dieren taal?
- Kritische/sensitieve periode(s) binnen de taalontwikkeling
Leerdoelen
- De belangrijkste eigenschappen van taal benoemen en beschrijven
- De eigenschappen van verschillende standpunten t.a.v. de kritische/sensitieve periode voor
taalontwikkeling te beschrijven
Taalontwikkeling begint al voor de geboorte van het kind. Zijn in staat om alle talen in de wereld te
herkennen en te leren. Beheersen de taal al voor een heel groot deel zodra ze ongeveer vier jaar
oud zijn.
Wisdom begins in wonder. - Socrates
Wat is taal?
- Een systeem waarmee een relatie kan worden gelegd tussen signalen en concepten (Fitch,
2011).
- Signaal bijv. akoestiek? en concept zoals spraak
- Zes taaldimensies:
- Pragmatiek: bestudeert de relatie tussen taaluitdrukkingen de specifieke situatie waarin een
bepaalde uitspraak of een bepaald woord past. Bijv. you have a green light -> groen licht
schijnt op jou of groen stoplicht.
- Semantiek: houdt zich bezig met betekenis, bijv. de betekenis van woorden en zinnen maar
ook met betekenisverandering over de tijd. Net als wezens veranderen ook talen over de tijd.
, Taalevolutie en wanneer we kijken naar semantiek kijken we dus ook naar veranderingen van
betekenissen over de tijd heen.
- Syntaxis: zinsleer. Onderliggende structuur van zinnen en zinsdelen en de manipulatie van
zinsstructuren. Van bijv. een statement een vraagzin wil maken dan zul je bepaalde structuren
in de zin moeten manipuleren om daar een vraagzin van te maken en dat valt ook onder de
syntaxis.
- Morfologie: bestudeert de structuur van woorden en dan bijv. morfemen kleinste
betekenisvolle eenheden van woorden.
- Fonologie: klanksystemen van verschillende talen. De grammatica die te maken heeft met
klanken, de klanken van talen.
- Fonetiek: fysische, fysiologische eigenschappen van spraakproductie. Hoe het
spraakproductiesysteem en spraakperceptiesysteem (gehoorgang bijv.) werkt.
Clark, Herbert (1996) is een taalkundige. Hij beschrijft taal niet alleen een manier om te
communiceren maar ook een manier om effectief samen te werken door gedachte te kunnen
wisselen en samen iets op te bouwen.
Hockett’s kenmerken
- Hockett’s kenmerken (4 van de 16):
- Creativiteit (creativity)
- Semanticiteit (semanticity)
- Arbitrariteit (arbitrariness)
- Verplaatsing (displacement)
In hoe verre is de mensentaal uniek?
Hockett heeft 16 verschillende eigenschappen van de mensentaal gespecificeerd, bespreken er
vier. De andere staan in het boek. Allemaal weten en beschrijven.
- Creativiteit
- Mensen zijn creatief met taal. Samenvoegen van bestaande woorden vooral. Zoals
belastingnomade. Een manier om nieuwe woorden te verkrijgen. Voordeel: je weet als
luisteraar meteen wat er met de nieuwe woorden wordt bedoeld.
- Semanticiteit
- Refereren aan objecten, acties maar ook ideeën. Gevaar: d.m.v. een bepaald geluid kan bijv.
een aap geven om welke diersoort het is en vanaf waar en welk dier etc. Semanticiteit komt
dus voor een deel ook voor bij dieren
- Arbitrariteit
- Arbitraire, willekeurige, relatie tussen woordbetekenis en hoe een woord klinkt/uitspreekt,
zoals waar het naar verwijst. Bijv. fiets zegt de klank niks over een fiets welk geluid het
maakt. Uitzondering op deze regel vormen de zogeheten onomatopeeën zoals kwaken. De
manier waarop het woord klinkt beschrijft dan wat het woord inhoud.
- Verplaatsing
, - Uitingen verwijzen in taal niet altijd naar datgene wat bestaat. Bijv. fictie. En niet altijd naar
het hier en nu bijv. sprookjes. Vergelijkbaar met de waggeldans van de honingbij. De bij is in
staat om te verwijzen naar objecten die zich ergens anders bevinden.
Nurture vs nature. Als we dieren menselijke taal kunnen aanleren dan is het idee dat alleen
mensen taal hebben onjuist en geen genetische component.
Dieren leren syntaxis: Apen
Grammatica van taal kregen ze aangeleerd. Belangrijkste: dieren zijn in staat om bepaalde
elementen van de taal te leren. Bijv. apen na heel veel training gebarentaal en de syntaxis voor
een deel. Honden in staat relaties te leggen tussen klank en object. Wanneer een hond meerdere
objecten ziet en onbekend woord dan kiest het het object wat hij nog niet kent. Papegaaien.
Vogels zijn niet in staat om de onderliggende grammatica (patronen) te doorgronden. Stobbe e.a.
(2012). Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. Globaal idee weten. Wanneer de
vogels de juiste patronen selecteerde door links of rechts te pikken kregen ze beetje voedsel als
beloning. Conditionering.
Kunnen dieren taal leren?
Klanken onderscheiden. Categorische perceptie: klanken die hoorbaar van elkaar verschillen
woorden toch als dezelfde klank gezien. Bijv. hoe je de r uitspreekt.
Onderzocht en aangetoond bij chincilla, mankaakaap en parkiet. Zij in staat hier toe.
Dus niet een unieke eigenschap van mensentaal die niet te leren is door dieren. Wel verschillen
hoe mensen en dieren categorisch waarnemen en andere onderdelen van de taal leren. De
grenzen tussen de klanken verschillen sterk en bovendien verloopt die categorische perceptie bij
baby’s moeiteloos, 8 maanden. Dieren heel lang hiervoor trainen.
Hebben dieren taal of kunnen ze taal (of delen ervan) leren?
- Communicatiesystemen van andere dieren delen veel van de kenmerken van de menselijke
taal, maar:
- De overlap is zeer selectief
- Mensen maken veel sterker gebruik van alle mogelijkheden die de kenmerken bieden
- Er is overlap in de manier waarop mensen en dieren spraakklanken verwerken, maar mensen
doen dit met een veel groter gemak
- Categorische perceptie
- Statistisch leren (zie Saxton, blz. 44-46)
Wat is taal?
- Taalvermogen breed
- Bestaat uit die aspecten van onze biologische capaciteit om taal te verwerken die gedeeld
zijn met andere dieren
- Taalvermogen smal
- Zijn die aspecten van onze biologische capaciteit om taal te verwerken die uniek zijn voor
mensen
Recursie:
- Onze kennis staat oneindig veel structuren toe, en in in principe oneindig lange zinnen.
‘Jan slaapt’
‘Ik denk dat Jan slaapt’
‘Piet hoorde dat Jan slaapt’
- Dit spel heeft maar een regel en die luidt: dit spel heeft maar een regel en die luidt: dit…
De kritische periode: definitie
, Een periode in de
ontwikkeling waarbinnen het
zenuwstelsel van een
organisme bijzonder gevoelig
is voor bepaalde prikkels uit
de omgeving
Bijv. aangetoond bij ontwikkelen van visuele perceptie bij katten, kijken met de ogen. Bonden
katten vast aan een stoel en zorgden ervoor dat ze ogen open moesten houden. Plaatjes op
scherm. Neuronenactiviteit werd gemeten.
Liet zien dat deprivatie: het afplakken van een van de beide ogen gedurende langere tijd, ervoor
zorgde dat katten op latere leeftijd niet meer het vermogen ontwikkelde om met beide ogen te
kunnen zien. Deprivatie = onthouden van bepaalde prikkel, hier visueel.
De kritische periode: kenmerken
1. Periode van grootste plasticiteit (meeste open voor ervaring)
2. Tijdstip waarop plasticiteit sterk verminderd is
1. Vroeg in ontwikkeling
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper britthagens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79373 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen