Samenvatting
Samenvatting "Rechtsstaat" Thema's Maatschappijleer voor 4VWO
Een samenvatting van het hoofdstuk "Rechtsstaat" voor de 4e klas.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
MA – ‘Rechtsstaat’ samenvattingRechtstaat
- een staat waarin burgers met grondrechten worden beschermd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid
- Nederland: democratische en sociale rechtsstaat
democratische rechtsstaat = burgers mogen meebeslissen
sociale rechtstaat = er zijn wetten en voorzieningen om de welvaart
en het welzijn van burgers te bevorderen
- veel sociale vrede en sociale cohesie
- vertrouwen in rechtvaardig rechtssysteem
- wederkerigheid = voor wat hoort wat (bv. premies)
- rechtszekerheid = overheid en burgers verwachten van elkaar dat ze aan de
wet houden.
Ontstaan rechtsstaat
- tot 18e eeuw: periode van godsdiensttwisten en bloedige oorlogen
koningen en machthebbers onbegrensde macht
- in 18e eeuw: eeuw van Verlichting en verlangen naar maatschappelijk geluk
arme boeren, arbeiders én burgerij en adel kwamen in opkomst
De rede
- burgers geloofde in de kracht van de rede
- hierdoor ontstaan voorwaarden voor een rechtvaardige en gelukkige
samenleving
belangrijkste voorwaarde: vrijheid
Sociaal contract
- afspraak dat burgers én de overheid hun rechten en plichten accepteren
- overheid heeft geweldsmonopolie, maar is gehouden aan afspraken die
burgers en overheid overeenkomen
Grondbeginselen rechtstaat
- voorwaardes voor een rechtstaat
1. het beginsel van grondrechten
2. het soevereiniteits- en democratiebeginsel: sociaal contract
3. het legaliteitsbeginsel
4. het beginsel van trias politica: wetgevende, uitvoerende en
rechtsprekende macht
Eerste rechtsstaten
- Verenigde Staten: Amerikaanse constitutie
1776: Onafhankelijkheidsverklaring: nieuwe samenleving met
vrijheid en gelijkheid
Bill of Rights: staatsmacht gebonden aan grondrechten
- Frankrijk
1789: Franse Revolutie Vrijheid, “gelijkheid, broederschap of de
dood!”
1791: Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger
1799: Napoleon staatsgreep verlichte dictatuur
> verlichte dictatuur = dictatuur met rekening op de bevolking
Grondwet
, - begrenst de macht van de staat
- legt fundamentele rechten van burgers vast
- geeft aan hoe de machtsorganen van de staat zijn georganiseerd
- drukt de eenheid van de natie uit
Ontstaan grondwet
- 1789: Franse Revolutie
- 1798: Staatsregeling Bataafse Republiek (= voorloper grondwet)
- 1813: Val van Napoleon
- 1814: NL constitutionele monarchie (koninkrijk met grondwet)
eerste echte grondwet: macht van Koning Willem I vastgelegd
- 1848: Grondwetswijziging door Thorbecke, Huis van de rechtsstaat
Huis van de rechtsstaat
- 1848: Koning Willem II inperking macht met grondwet
Koning werd onschendbaar ministers verantwoordelijk
- vergroting democratie: censuskiesrecht
censuskiesrecht = mannelijke burgers die belastingen betaalden
mogen stemmen bij verkiezingen voor 2 e Kamer
Nachtwakersstaat Nederland
- staat die zich voornamelijk inzet voor bewaking van de veiligheid van de
burgers en de noodzakelijke voorwaarden realiseert voor economische groei
- gevolg: sociale onrust, klassenstrijd tussen arm en rijk
- gevolg van klassenstrijd: algemeen kiesrecht
1917 voor alle mannen
1919 +voor alle vrouwen
Ontwikkelingen door WOII
- Duitse bezetting einde grondrechten burgers
veiligheid, meningsuiting, drukpers, vereniging
- groepen joden, zigeuners, homoseksuelen, zwakzinnigen en verzetsstrijders
vermoord of concentratiekampen
- gevolgen grondwet: bescherming van burgers tegen discriminatie en recht op
sociale zekerheid
Klassieke grondrechten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sandyzixin. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen